ΤΡΕΛΟ-ΓΙΑΝΝΗΣ

 

"Ξέρετε πότε νὰ λέγει καθεὶς «ἐγώ»;
Ὅταν ἀγωνιστεῖ μόνος του
καὶ φκιάσει ἢ χαλάσει νὰ λέγει «ἐγώ».
Ὅταν ὅμως ἀγωνίζονται πολλοὶ
καὶ φκιάνουν, τότε νὰ λένε «ἐμεῖς».
Εἴμαστε στὸ «ἐμεῖς» κι ὄχι στὸ «ἐγώ»".

Ἰωάννης Μακρυγιάννης

Ὅμως, ὅπως ἀπέδειξε
ἡ μικρὴ πολιτικὴ ἱστορία τῆς νεότερης Ἑλλάδας,
τὸ ἀτομικὸ «ἐγὼ» πάντα ἔχει μία προτεραιότητα
ἔναντι τοῦ συλλογικοῦ «ἐμεῖς».

Τὸ ἄτομο ἀπαιτεῖ τὴν προβολή του
μέσα ἀπὸ τὶς κοινωνικὲς διαδικασίες,
ἀδιαφορώντας γιὰ τὶς συνέπειες.
Καὶ μὲ ὑπερηφάνεια ὑπερτονίζει τὸ «ἐγώ»,
πιστεύοντας ἀφελῶς
ὅτι ἔτσι ἐπιτυγχάνει τὴν ἀνάδειξή του.

Ἔμμεσα ὁ Μακρυγιάννης θεωρεῖ
ὅτι ἡ προσωπικότητα τοῦ ἀνθρώπου
εἶναι ὁ ἀγώνας του.
Ἄρα, τὸ «ἐγὼ» μπορεῖ νὰ τὸ χρησιμοποιήσει
ὅταν ἐκτελέσει κάτι μόνος· καλὸ ἢ κακό.

ʽἩ προϋπόθεση αὐτή,
ποὺ εἶναι πολὺ δύσκολο νὰ ἐπιτευχθεῖ,
ἀναιρεῖ σχεδὸν τὴ δυνατότητα τοῦ ἀτόμου
νὰ μιλᾶ χρησιμοποιώντας
τὸ πρῶτο ἑνικὸ πρόσωπο.

Παρ’ ὅλα αὐτὰ
ἀπὸ τὰ πρῶτα μετεπεναστατικὰ χρόνια
ὅλοι ἐπιθυμοῦν νὰ ἐκφραστοῦν ἐντελῶς προσωπικά, ξέχωρα ἀπὸ τοὺς ἄλλους.
Αὐτό, σύμφωνα μὲ τὸν Μακρυγιάννη,
δὲν εἶναι δικαίωμα ἀλλ’ αὐθαιρεσία.
Τὸ προνόμιο νὰ λέει κανεὶς «ἐγὼ»
τὸ ἔχει ὅποιος ἀγωνιστεῖ μόνος του.

Ἔνας «ἀχρεῖος» ἢ «ἄτιμος»
(μὲ τὴ σημασία ποὺ ἔδιναν στὶς λέξεις οἱ Ἀρχαῖοι),
δὲν ἔχει δικαίωμα νὰ ἐκφραστεῖ ἔτσι.
Κι ὅμως εἶναι διαπιστωμένο ὅτι
ὅσο πιὸ ἀσήμαντος εἶναι
ἢ νιώθει πὼς εἶναι κάποιος,
τόσο συχνότερα ἐπικαλεῖται τὸ «ἐγώ»,
γιὰ νὰ ἰσχυροποιήσει τὴ θέση του.

Τὸ πρῶτο ἑνικὸ πρόσωπο προσδίδει
μὲ τὴν ἐπιτακτικότητά του
ἕνα ἡγεμονικὸ κύρος στὸ ἄτομο.
Παράλληλα ὅμως γελοιοποιεῖται,
καθὼς σπάνια ἡ ἀξία
συνοδεύει τὴν προβολὴ τοῦ «ἐγώ».

Ἡ συνετὴ συμμετοχὴ στοὺς κοινοὺς ἀγῶνες
ἐπιτρέπει μιὰ συνετὴ καὶ περιορισμένη
προβολὴ τοῦ ἑαυτοῦ μας.
Εἰδάλλως, εἶναι καλύτερα τὸ ἄτομο
νὰ παραμένει ἀθέατο
στὰ πλαίσια τῆς ἀπροσωπίας,
ποὺ τοῦ ἐπιβάλλει ἡ ἀσήμαντη ἢ μηδαμινὴ
προσφορά του στὸ σύνολο.

+Σαράντου Καργάκου