Στίς 14 Σεπτεμβρίου, "ἡ Παγκόσμιος Ὓψωσις τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ".

 Εἶναι ἀπό τίς μεγαλύτερες γιορτές τῆς Χριστιανοσύνης. Εἶναι ἡ ἡμέρα πού ἡ Ἁγία Ἑλένη βρῆκε στά Ἱεροσόλυμα τόν γιά 300 χρόνια θαμμένο καί κρυμμένο Τίμιο καί Ζωοποιό Σταυρό τοῦ Χριστοῦ μας. 

 

Ἡ ἡμέρα αὐτή " φέρει τά ἲσα τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Παρασκευῆς" καί εἶναι ἡμέρα νηστείας. Ἀποβραδίς οἱ φιλόπονες καί φιλόκαλες νοικοκυρές καί κοπέλες ἑτοιμάζουν τό Ναό γιά τήν ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. 

 

Στό κέντρο, τόν ὀμφαλό τοῦ Ναοῦ, κάτω ἀπό τόν μεγάλο πολυέλαιο, τοποθετεῖται τραπέζι στολισμένο μέ ὡραῖο τραπεζομάντηλο, μέ κυροπήγια, ἑξαπτέρυγα καί ἀνθοδοχεῖα. Ἐκεῖ, τό πρωί ὁ ἱερέας θά τελέσει τήν Ὓψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.

Ὁ Ἑσπερινός γίνεται πανηγυρικά μέ τά ὡραιότατα τροπάρια "Χαῖροις ὁ Ζωηφόρος Σταυρός", "Λάμψον ὁ τοῦ Κυρίου Σταυρός" καί τό "Σῶσον Κύριε τόν λαόν Σου". Τήν ὣρα τοῦ Ἑσπερινοῦ μέ κατάνυξη καί χαρά οἱ κοπέλες στολίζουν τό μεγάλο Σταυρό μέ βασιλικό, δενδρολίβανο καί λουλούδια πόυ ἒχουν μαζέψει ἀπό τούς ὁλάνθιστους κήπους τοῦ χωριοῦ, ὁ ὁποίος, στολισμένος, τοποθετεῖται πάνω ἀπό τό "ἡὑτρεπισμένον τετραπόδιον", στό σωλέα μέ τά εἰσοδικά καί τίς μεγάλες λαμπάδες. Κάθε νοικοκυρά κόβει τόν καλύτερο βασιλικό ἀπό τή γλάστρα ἢ τόν κῆπο της γιά νά φέρει στήν Ἐκκλησία, γιά τήν τελετή τῆς Ὑψώσεως καί τή διανομή του στόν κόσμο.

Πάνω στήν Ἁγία Τράπεζα, μέσα σέ στολισμένο δίσκο μέ βασιλικό καί λουλούδια πού ἀφθονοῦν αὐτή τήν ἐποχή, θά παραμείνει ὁ Τίμιος Σταυρός μέχρι τό πρωί στόν Ὂρθρο. Ὃλη τή νύχτα ἀκοίμητο καίει τό καντήλι. 

 

Ὁ βασιλικός εἶναι συνδεδεμένος μέ τή γιορτή τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, γιατί φύτρωνε στόν τόπο πού βρέθηκε ὁ Σταυρός, γι΄ αὐτό καί ἡ χρήση του στήν Ἐκκλησία εἶναι συχνή καί θεωρεῖται ὡς εκκλησιαστικό λουλούδι.
Τό πρωί στόν Ὂρθρο θά ἀκουστοῦν τό "Σταυρόν χαράξας Μωησῆς", "Μυστικός εἶ, Θεοτόκε, Παράδεισος", "Σταυρός ὁ φύλαξ πάσης τῆς οἰκουμένης". 

 

Στό τέλος τῆς δοξολογίας, ὃταν ψάλλεται τό "Ἃγιος ὁ Θεός", ὀ ἱερέας θά περιφέρει μέσα στό Ναό τό στολισμένο δίσκο μέ τόν Τίμιο Σταυρό.

 

 Ὃλοι κατεβαίνουν ἀπό τα στασίδια τους καί κρατοῦν ἀναμμένα κεράκια. Ὁ Ἱερέας στέκεται στό κέντρο, στό ἑτοιμασμένο μέρος, ὃπου γίνεται ἡ τελετή τῆς Ὑψώσεως καί κρατώντας τόν Τίμιο Σταυρό μέ βασιλικό, σταυρώνει τά τέσσερα σημεῑα τοῦ κόσμου καί τόν βαπτίζει στό δοχεῖο τοῦ ἁγιασμοῦ. Ψάλλεται τό "Τόν Σταυρόν Σου προσκυνοῦμε, Δέσποτα, καί τήν Ἁγία Σου Ἀνάσταση δοξάζομεν". Μέ τήν προτροπή τοῦ ψάλτη "Δεῦτε πιστοί τό ζωοποιόν ξύλον προσκυνήσωμεν", ὂλοι προσέρχονται καί προσκυνοῦν καί παίρνουν ἀπό ἒνα κλαδάκι βασιλικό, γιά εὐλογία.

Τό κεράκι τό κάνουν σχῆμα σταυροῦ καί μάζί μέ τό βασιλικό τά φυλᾶνε στό εἰκονοστάσι τοῦ σπιτιοῦ, γιά νά τά χρησιμοποιήσουν σέ διάφορες περιπτώσεις, γιά φυλαχτά και θεραπείες.

Μέ τόν ἁγιασμό φωτίζονται, πίνουν καί παίρνουν μαζί στα σπίτια τους γιά νά τ΄ ἀγιάσουν. Τήν ἡμέρα πού γίνεται ὁ ἁγιασμός καί πίνεται καί χύνεται. Τίς ἂλλες μέρες, θέλει να εἶσαι νηστικός. 

 

Μέ τά κλαδάκια τοῦ βασιλικοῦ πιάνουν καινούριο προζύμι γιά τό ζύμωμα καί τό πρῶτο πού φτιάχνουν εῑναι ἓνα πρόσφορο. Νερό μέ ἀλεύρι, κουρκούτι, καί σέ σχῆμα Σταυροῦ τά κλαδάκια τοῦ βασιλικοῦ καί , ὧ τῶν θαυμασίων Σου Κύριε, φουσκώνει καί χύνεται.
 

-Ἐγώ τό ἒκανα καί δέν πέτυχε! μοῦ εἶπε μιά κυρία. Νόμιζε ὃτι ἒκανε κέΐκ.... Θέλει μόνο πίστη!

Ὁ Τίμιος Σταυρός τοῦ Χριστοῦ μοιράστηκε στά τέσσερα μέρη τοῦ κόσμου καί εὐτυχής ὁ ἂνθρωπος πού ἒχει ἓνα μικρό φυλαχτό στό λαιμό του. Αὐτός δέν κινδυνεύει στούς πολέμους καί δέν ἀρρωσταίνει, εἶναι πάντα γερός! 

 

Εὐλογημένη ἡ συνήθεια τῶν Χριστιανῶν νά φέρουν πάνω τους τόν Τίμιο Σταυρό τοῦ Χριστοῦ μας, εἲτε εἶναι μέ Τίμιο Ξύλο, εἲτε εἶναι ἁπλός εἲτε χρυσός.

 

 Λέει ὁ Ἃγιος Χρυσόστομος γιά τόν Τίμιο Σταυρό, τό μεγαλύτερο καί ὡραιοτερο στολίδι τοῦ κόσμου: "καί ἂνδρες καί γυναῖκες, τῶν τραχήλων ἐξάρτῶσι, τῶν ἐαυτῶν καλλωπιζόμενοι".
Μέ τό βασιλικό τοῦ Σταυροῦ καί τά λουλούδια τοῦ Ἐπιταφίου θυμιάζουν τούς ἀρρώστους, τούς ματιασμένους καί τά κακἀ καιρικά φαινόμενα...

Ἀπό τό βιβλίο "Ἀπό τό Σεπτέμβριο ὢς τόν Αὒγουστο"