Ο π. Συμεών του Έσσεξ σε διάλογο με τις Μοναχές της Ι.Μ.Γκαλατά Ρουμανίας

 

Ερώτηση: Άν μπορούσατε νά γυρίσετε τόν χρόνο πίσω, τί θά θέλατε νά αλλάξετε στή ζωή σας;

Πατήρ Συμεών: Μπορώ νά απαντήσω μέ ένα γενικό τρόπο, άλλά καί μέ έναν πιο ειδικό. Είχα σπουδάσει νομικά καί προσανατολιζόμουν σέ έναν διαφορετικό τρόπο ζωής. Ή έπιλογή νά άσπασθώ τήν Ορθοδοξία καί τή μοναστική ζωή ήταν γιά μένα ή μόνη λύση. Ούτε γιά μία μέρα δέν μετάνιωσα γι’ αύτή τήν έπιλογή πού έκανα ή πού μου έδωσε ό Θεός, δεν ξέρω ποιο από τά δύο. Τώρα με τή σημερινή μου εμπειρία άντιλαμβάνομαι πόσο κακή χρήση έχω κάνει αύτών των σαράντα εννέα ετών της μοναστικής ζωής πού μου έδωσε ό Θεός.

 Πόσο συχνά κοινωνείτε των άχράντων Μυστηρίων;

Πατήρ Συμεών: Έχουμε Λειτουργία τέσσερις φορές τήν έβδομάδα, Κυριακή, Τρίτη, Πέμπτη καί Σάββατο. Δεν κοινωνούμε συστηματικά κάθε φορά, άλλά σχεδόν κάθε φορά. Έξαρτάται άπό τον καθένα.

 Οσον άφορά τήν έξομολόγηση; Πόσες φορές είναι αύτή άναγκαία;

Πατήρ Συμεών: Δέν έξομολογούμαστε κάθε φορά πού κοινωνούμε. Γνωρίζω, γιά παράδειγμα, ότι στή Ρωσική Εκκλησία, όπως καί στή δική σας, πρέπει νά εξομολογείστε πριν άπό τή Θεία Κοινωνία.

Δέν ισχύει αυτό σέ μάς. Εξομολογούμαστε τακτικά, άλλά όχι ύποχρεωτικά κάθε φορά πριν κοινωνήσουμε, έκτος αν ύπάρχει λόγος. Γιά νά συμπληρώσουμε αύτή τήν, ας πούμε, έλλειψη ό ιερέας εκφωνεί στην αρχή κάθε Λειτουργίας τή συγχωρητική εύχή γιά όλους τούς πιστούς.

Μια μοναχή: Όσον άφορά τή νηστεία πριν άπό τή θεία Κοινωνία;

Πατήρ Συμεών: Τό πρωί άσφαλώς δεν λαμβάνουμε τροφή. Επειδή όμως κοινωνοΰμε συχνά, αν νηστεύουμε τρεις ημέρες πριν τή Μετάληψη σημαίνει ότι θα πρέπει νά νηστεύουμε όλο τον χρόνο. Εκτός από  τις μεγάλες περιόδους νηστειας τρώμε  κανονικά τήν προηγούμενη  μέρα εκτός άπό τό βράδυ. Τό Σάββατο το μεσημέρι τρώμε ψάρι, άλλά τό βράδυ νηστεύουμε.

Είναι ένας κανόνας όχι πολύ αυστηρός.

Εσείς έδώ τί κάνετε;

 ιερέας: Επειδή λειτουργώ καθημερινά, κοινωνώ καθημερινά και ως ιερέας νηστεύω Τετάρτη καί Παρασκευη. Ούτος ή άλλως ή ύγεία μου, μου επιβαλη χορτοφαγική τροφή, οπότε δεν υπάρχει προβλήμα.

Πατήρ Συμεών: Οί μοναχές;

Απάντηση: Κοινωνούμε κάθε τρεις ή τέσσερις έβδομάδες καί έτσι νηστεύουμε τρεις ήμέρες πριν τή θεία Κοινωνια και έξομολογούμαστε.

Μια μοναχή: Θά ήθελα να μάθω πως ό γέροντας Σωφρόνιος σας δίδασκε να λέτε τήν προσευχή τού Ιησού. Είναι μια ομαδική προσευχή ή ατομική;

Πατήρ Συμεών: Ή προσευχή του Ιησού είναι λειτουργική προσευχή για όλη τήν κοινότητα. Διαρκεί περίπου δυο ώρες τό πρωί καί δύο ώρες τό άπογευμα. Όσον άφορά τήν άτομική προσευχή γίνετε με ένα τρόπο πολύ ατομικό και όπως εξήγησα χθές, ό γέροντας Σωφρόνιος δεν ήταν ένας άνθρωπος προσκολλημένος στον κανόνα, αλλά στραμμένος προς την ελευθερία. Ενθάρρυνε αύτη την ελευθερία τόσο για την προσωπική ζωή όσο και για τήν κοινοβιακή.

 Μπορείτε νά μάς πείτε άν ή συμμετοχή στήν προσευχή του Ιησού είναι ύποχρεωτική γιά όλους τούς μοναχούς καί τις μοναχές ή μήπως μπορούν να έπιλέξουν άν θέλουν νά παραστούν;

Πατήρ Συμεών: Ώς θέμα αρχής, πρέπει όλοι νά συμμετέχουν. Γνωρίζετε όμως ότι σε ένα μοναστήρι ύπάρχουν πολλές διακονίες πού πρέπει νά πραγματοποιούνται καί πού δέν μπορούν νά σταματούν, όπως γιά παράδειγμα τό μαγείρεμα. Κάποτε, έπίσης, είναι ό λαχανόκηπος, ή φιλοξενία, άναμενομένων ή μή, πράγμα πού σημαίνει ότι δεν μπορούν πάντοτε νά συμμετέχουν όλοι. Ό κανόνας όμως είναι ότιόλοι συμμετέχουν ελεύθερα στήν κοινή προσευχή. Βέβαια, άν κάποιος δεν παραστεί, δεν θά πάρει επιτίμιο. Έξαρτάται και άπό τον πνευματικό πατέρα τού μοναχού ή τής μοναχής. Εμείς έχουμε έναν Ηγούμενο ύπερφορτωμένο άπό εργασία. Βλέποντάς τον σκέφτομαι πολλές φορές ότι το δυσκολότερο έργο σέ ένα μοναστήρι είναι αύτό του Ηγουμένου. 

Πολλές φορές εργάζεται μέχρι τις 11.00 ή 12.00 τό βράδυ. Είναι όμως πάντοτε παρών σέ κάθε άκολουθία, τό πρωί καί τό βράδυ, ίσως κάποτε όχι σε ολόκληρο τό δίωρο, καί βλέπω ότι μέ τη συμπεριφορά του ακολουθεί τήν όδό πού χάραξε ό γέροντας Σωφρόνιος, νά διδάσκει μέ τό παράδειγμά του, παρά μέ συστάσεις καί οδηγίες προς συμμόρφωση. Όλοι γνωρίζουμε ότι ό πατήρ Κύριλλος είναι παρών στήν έκκλησία, έστω καί άν δεν τον βλέπουμε, διότι είναι μέσα στο ιερό. Έχει ένα βήχα πού τον αναγνωρίζουμε όλοι. Όταν τον άκοΰμε, όλοι γνωρίζουμε ότι βρίσκεται στήν έκκλησία καί οφείλουμε να έλπίζουμε ότι όλοι έχουμε τήν αναγκαία συνείδηση νά άκολουθοϋμε τό παράδειγμά του καί νά πηγαίνουμε στήν έκκλησία.

Σάς περιγράφω αύτή τήν κατάσταση κατά έναν ιδανικό τρόπο Ίσως.

 Οί μοναχές στο μοναστήρι σας, τί διακονίες έχουν;

Πατήρ Συμεών: Είναι πολύ δραστήριες. Δεν γνωρίζω άκριβώς τί κάνουν, αλλά ή κουζίνα είναι έντελώς στά χέρια τους,μιά διακονία πολύ πιεστική, γιατί έτοιμάζουμε φαγητό καθημερινά καί γιά τή διάρκεια όλου του χρόνου γιά περίπου 60 με 100 άτομα. Είμαστε κάπου σαράντα δύο μοναχοί καί μοναχές καί έχουμε 15-20 φιλοξενούμενους καθημερινά ή καί περισσότερους, όταν έρχονται ομαδικά. Στην Τράπεζα μας προσκαλούνται όλοι όσοι έρχονται στις άκολουθίες ή παρευρίσκονται στή Μονή. Αυτό ισχύει κυρίως γιά τη πρωινή λειτουργία τού Σαββάτου, οπότε όλοι όσοι συμμετέχουν είναι προσκεκλημένοι στο πρόγευμα, έστω καί άν κάποιοι έρχονται άπροειδοποίητα. Τρώμε όλοι μαζί στήν ίδια Τράπεζα. Επειδή δεν γνωρίζουμε ποιοι καί πόσοι θά έλθουν, πάντοτε μαγειρεύουμε περισσότερο άπό ό,τι χρειάζεται.

Μιά άλλη άποκλειστική δραστηριότητα γιά τις μοναχές μας είναι τό ράψιμο. Έπίσης σημαντική δραστηριότητα είναι ή φιλοξενία τών γυναικών: μέ τήν ετοιμασία τών ύπνοδωματίων, τήν ύποδοχή, τήν ξενάγηση των φιλοξενουμένων καί τή συνομιλία μαζί τους. Υπάρχουν και άλλα πού δεν τά γνωρίζω τόσο καλά. Έχουμε επίσης μιά άρκετά καλή βιβλιοθήκη, μέ τήν όποια πάλι ασχολούνται κυρίως οί άδελφές.

 Διερωτώμαστε πόσες μοναχές χρειάζονται γιά νά μπορούν νά φέρουν εις πέρας τήν εργασία πού χρειάζεται γιά τις άνάγκες τής κουζίνας.

Πατήρ Συμεών: Υπάρχει κάθε μέρα μία διαφορετική άδελφή πού είναι ύπεύθυνη γιά τήν κουζίνα και μιά άλλη πού είναι “έπίσημα” βοηθός της. Σχεδόν πάντοτε όμως, προσφέρονται έθελοντικά έπισκέπτριες νά τις βοηθήσουν. Θέλω νά πω ότι τό μοναστήρι μας μπορεί νά μήν είναι άριστα οργανωμένο, δεν είναι όμως άνοργάνωτο. Δεν είναι όλα καθορισμένα. Οί φιλοξενούμενοι γενικά συμμετέχουν στή ζωή τού μοναστηριού. Άλλοι βοηθούν στον κήπο, άλλοι στήν κουζίνα. Τό πλύσιμο των πιάτων μετά τό φαγητό συνήθως τό κάνουμε μέ τή βοήθεια τών φιλοξενουμένων.

Παρέλειψα, έπίσης, νά σάς πώ ότι ό πατήρ Σωφρόνιος ήταν ζωγράφος πριν γίνει μοναχός, γι’αύτό καί όταν έγκατασταθήκαμε στο μοναστήρι μάς ένθάρρυνε νά μάθουμε άγιογραφία καί νά ασχοληθούμε μέ αύτήν.

Σάς περιέγραψα σέ γενικές γραμμές την καθημερινή ζωή μας. Μπορώ νά σάς πώ, έπίσης, ότι άπό τήν ήμερα πού φθάσαμε στήν Αγγλία, πριν άπό 48 χρόνια, συνεχώς κτίζουμε. Είμαστε μοναχοί -οικοδόμοι.

Στήν άρχή δεν ύπήρχε παρά μόνο ένα σπίτι, ένώ τώρα έχουμε άρκετά κτήρια. Υπάρχουν καί 4 έκκλησίες-παρεκκλήσια. Αρχικά, όλες οί οικοδομικές έργασιες γινοντουσαν άπό μάς, αφού τά χρήματά που είχαμε ήταν πολύ περιορισμένα. Τώρα χρησιμοποιούμε έργάτες. Έπί πλέον ολα σχεδόν τά νέα μας κτήρια είναι διακοσμημενα μέ εικονογραφίες καί ψηφιδωτα όπως είναι οί δύο μεγάλες αίθουσες που χρησιμοποιούνται ώς Τράπεζες γιά τα γεύματα. Έκτος άπό τις δύο αυτές αίθουσες έχουν αγιογραφηθεί καί οί δύο νέες εκκλησιες μας, αύτή τού Άγιου Σιλουανού και  μια μικρότερη, αύτή τής Κρύπτης όπως τήν λέμε, δηλαδή τού κοιμητήριου μας ναού, πού βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον τάφο τού πατρός Σωφρονίου. Το κυρίαρχο θέμα τής έκκλησίας αυτής η Ανάσταση. 

Στήν πραγματικότητα  παντού στο μοναστήρι μας κυριαρχεί τό θέμα της Ανάστασης. Έχουμε μια πολύ ταλαντουχα μοναχή πού έχει κατασκευάσει πολλά ψυφιδωτά, μερικά είναι ύψους τουλαχιστον πέντε μέτρων. Τό ένα είναι ή «Δέηση» και  αύτό τό καλοκαίρι θά προσθέσουμε ένα, τό ψηφιδωτό τού άγιου Σιλουανού.

 Τις μέρες των Εορτών καί τις Κυριακές ύπάρχουν ακολουθιες σε όλες τις έκκλησίες;>

Πατήρ Συμεών: 
 Όχι, κάθε φορά υπάρχει άκολουθία μόνο σέ μία άπό τις εκκλησιες, αφού οί έκκλησίες μας είναι αρκετά μεγάλες γιά νά δεχθούν τούς φιλοξενουμένους καί τούς προσκυνητές. Λειτουργουμε έπίσης, καί στήν παλια εκκλησία τού χωριού, πού βρίσκεται πέντε λεπτά με τά πόδια άπό τό μοναστήρι. Τις Κυριακές  καί τις Εορτές έχουμε δύο λειτουργιές

Άλλα βεβαίως όχι στην ίδια εκκλησία.

Στην αρχή λειτουργούσαμε στά Σλαβονικά, μετά προσθέσαμε καί τα Αγγλικά και τα Ελληνικά.

 Ρουμανικά ίσως;

Πατήρ Συμεών: Κάποτε λέμε την προσευχή του Ιησού στά Ρουμανικά. Οί πέντε αδελφές όμως άπό τή Ρουμανία προτιμούν νά τήν εκφωνούν στά Αγγλικά. Λένε όμως ότι, όταν ύπάρχουν Ρουμάνοι φιλοξενούμενοι, θά τή λένε στά Ρουμανικά. Σχετικά με τό θέμα τής γλώσσας προσπαθούμε πάντα νά μήν περιοριζόμαστε σε μία γλώσσα, αλλά νά χρησιμοποιούμε τή γλώσσα πού είναι πιο προσιτή στούς πιστούς πού έχουμε κάθε φορά. Κυρίως όμως χρησιμοποιούμε τά Αγγλικά, έκτος κατά τή διάρκεια τής Μεγάλης Τεσσαρακοστής, πού ψάλλουμε στά Ελληνικά ή στά Σλαβονικά μερικές φορές, επειδή ορισμένοι άπό τους ύμνους δεν έχουν μεταφραστεί στά Αγγλικά. Υπάρχει λοιπόν μια έλαστικότητα χωρίς κάτι τό προκαθορισμένο.

Πώς ήταν ό γέροντας Σωφρόνιος, ώς πνευματικός πατέρας;

Πατήρ Συμεών: Ό Γέροντας δεν είχε ποτέ μια οργανωμένη δομή. Όσο ζούσε, όλοι όσοι έρχονταν στο μοναστήρι (και μιλώ κυρίως γιά τούς μοναχούς, αλλά και γιά άλλους), έρχονταν κυρίως γιά νά είναι κοντά στόν γέροντα Σωφρόνιο. Αυτό κρατούσε τό μοναστήρι, αύτός ό σύνδεσμος τής προσωπικής σχέσης άγάπης καί ύπακοής προς τον γέροντα Σωφρόνιο. Όσον άφορά τήν ύπακοή τών μοναχών δεν μπορώ νά πώ άκριβώς σέ ποιόν βαθμό ύπήρχε, γιατί πάνω άπό όλα ισχύει ή διάσταση της άγάπης. Ύπακοή χωρίς άγάπη είναι θάνατος, νιώθεις νά πνίγεσαι. Είχαμε όλοι μια τεράστια εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του.

Μάς μιλούσε πολύ γιά τον άγιο Σιλουανό. Όταν είπα ότι δεν είχαμε κανόνες, αυτό δεν είναι άκριβές. Όπως σάς άνέφερα, είναι επικίνδυνο όταν μιλάς έκ του προχείρου, γιατί δεν μπορείς νά τά πεις όλα μαζί!

Έτσι δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις. Λέμε λίγα καί γενικεύουμε. Θα μπορούσα νά πώ ότι ό κανόνας μας είναι τό βιβλίο του άγιου Σιλουανού. Ασφαλώς, ό γέροντας Σωφρόνιος μάς μιλούσε για τον Χριστό καί τό Εύαγγέλιο. Όλη ή πνευματικότητά του, όλη ή προσευχή του, ήταν χριστοκεντρική. Θά μπορούσαμε νά πούμε ότι ή άληθινή πνευματικότητα είναι αυτή τού Εύαγγελίου, πολύ περισσότερο από κάποιους έξωτερικούς τύπους πού κατά καιρούς καί διαμέσου τών αιώνων χρησιμοποιούσε ό μοναχισμός. Τό πνεύμα έδώ  στο μοναστήρι παρέμεινε Αθωνικό, παρά τό ότι έξωτερικά φαίνεται τό άντίθετο.

Έδώ ύπάρχουν άνδρες καί γυναίκες, οι πόρτες τού μοναστηριού είναι άνοιχτές γιά όλους τους επισκέπτες. Πνευματικοί πατέρες του Αγίου Όρους, καί άλλοι πού συνδέονται μέ τό Αγιον Όρος, λένε ότι πράγματι έδώ «ύπάρχει τό πνεύμα του Αγίου Όρους». Αυτό πού θέλω νά πώ είναι ότι ό Γέροντας δεν ήθελε νά άντιγράψει καί νά μεταφέρει άπόλυτα τό Άγιον Όρος στήν Βρετανία, αλλά μάλλον νά διαφυλάξει τις κυριότερες πτυχές τών διδαχών και τής άγιότητας τού άγιου Σιλουανού.

 Τί συνιστούσε ό πατήρ Σωφρόνιος στις μοναχές να κάνουν ως πνευματική άσκηση;

Πατήρ Συμεών: Ταπείνωση, άγάπη, ύπομονή!

 Ποιά είναι ή γνώμη σας για τήν έρημητική ζωή;

Πατήρ Συμεών: Δεν γνωρίζω και πολλά πράγματα, γιατί ποτέ δεν έζησα ως έρημίτης. Ό γέροντας Σωφρόνιος ήταν έρημίτης γιά περίπου οκτώ χρόνια, αλλά δεν άπολυτοποίησε τήν έρημητική ζωή ως τήν κορωνίδα τής μοναστικής ζωής. Ή έρημητική ζωή ταιριάζει σέ κάποιον πού έχει άνάγκη μιας τόσο έντονης προσευχής ώστε νά μήν μπορεί νά ένταχθει σέ κοινοβιακή ζωή. Αυτή ή πιεστική αναγκαιότητα γιά προσευχή καθιστά τήν κοινοβιακή ζωή μή συμβατή μέ τις άνάγκες τού μοναχού.

Διέβλεπε όμως ό πατήρ Σωφρόνιος και ορισμένους κινδύνους. Κυρίως τήν ύπερβολική συγκέντρωση τού έρημίτη στον έαυτό του και τή δική του αποκλειστική σωτηρία. Άν κανείς δεν μπορεί νά ζήσει ως έρημίτης, τότε ή πιο παραγωγική πνευματική δραστηριότητα είναι ή Θεία Λειτουργία, ή όποια μάς ανοίγει τον δρόμο προς τις άνάγκες ολόκληρης τής ανθρωπότητας μέσα στο πνεύμα τού Χριστού στον κήπο τής Γεσθημανή. Εξάλλου ό άγιος Ιωάννης τής Κλίμακος καί οί άλλοι πνευματικοί πατέρες καθορίζουν καλά σέ ποιές περιπτώσεις είναι καλύτερη ή άπομονωμένη ζωή άπό τήν κοινοβιακή. Πρέπει νά παραδεχθούμε ότι κυρίως στά δυτικά κράτη σημερα. – δεν ξέρω πως είναι εδώ στην Ρουμανία- είναι σχεδόν αδύνατον να ζήσει κάνεις σαν ερημίτης.

 Η ερμητική ζωή μπορεί να βρίσκεται μέσα μας στην καρδιά μας.

Πατήρ Συμεών: Ναι, αύτό ακριβώς λέει καί ό άγιος Σιλουανός. Θά τό δούμε στήν έπόμενη έκδοση τού έτήσιον περιδικού μας Φλέγόμενη Βάτος του ετους 2008 (Συνάντηση μέ τον Άγιο Σιλουανο τον Αθωνίτη). Στο τεύχος αύτό περιλαβάνεται μια συζήτηση πού είχε ένας Σερβος έπίσκοπος, ό (άγιος νϋν) Νικόλαος Βελιμίροβιτς μέ τον γέροντα Σιλουανο τον όποιο εκτιμούσε βαθύτατα και αγαπούσε πολύ. Ό Σιλουανός ζούσε μέσα σέ μεγάλο πλήθος άνθρώπων. Υπηρχαν  τότε στο μοναστήρι τού Άγιου Παντελεήμονος στο Άγιον Όρος περίπου δυο χιλιάδες μοναχοί καί ό Σιλουανος ήταν ύπεύθυνος γιά τις οικοδομικές  εργασιες καί είχε ύπό τήν έποπτεία του περίπου διακοσίους έργάτες. Ό έπίσκοπος Νικόλαος τόν ρώτησε: «Πώς μπορείς νά κρατας την προσευχή μέ ολον αύτόν τόν κόσμο καιολη αύτή τή φασαρία; Δεν θά ήταν καλυτέρα γιά σένα νά ήσουν κάπου σε σπηλιά καί νά προσευχόσουν;» Ό γεροντας άπάντησε: «Είμαι σέ αύτή τή σπήλια στη καρδιά μου, καί προσεύχομαι μέσα σε αύτή». 

Έδώ χρειάζεται προσοχη. Επειδή  περιγράφει πνευματικά πράγματα και υψηλά νοήματα μέ πολύ απλά λογια μπορεί κάποιος νά πει: «Ναι, βέβαια έτσι είναι Είναι πολύ φυσικό». Στήν πραγματικότητα ομως μιλά γιά πράγματα που μας ξεπερνουν και έτσι πρέπει νά τά διαβάζουμε με μεγάλη προσοχή. Με συγχωρείτε, ίσως να είμαι λίγο ύπερβολικός, άλλα πιστεύω ότι Ο άγιος Σιλουανός είναι ένας άπό τούς καλυτέρους πνευματικούς καθοδηγητές για τόν σημερινό κόσμο. Δεν έπέμενε στις εξωτερικές πτυχές τής χριστιανικής ή της μοναστικής ζωής, άλλα τόνιζε τήν ουσία τού Εύαγγελίου καί επανερχόταν τακτικά στήν πρωταρχική σημασία τής ταπείνωτητας, τής άγάπης προς τον πλησίον, της Αγάπης προς τούς εχθρούς καί τής χάριτοςτού Άγιου Πνεύματος, πού είναι απόλυτα θεμελιώδη στή ζωή μας. Ακόμη καί αν κάνουμε τά πάντα, αν δεν έχουμε τή χάρη τού Άγιου Πνεύματος, θά είμαστε σάν νεκροί. Ή ζωή τής ψυχής μας είναι τό Άγιο Πνεϋμα. Επομένως, στόχος τής χριστιανικής ζωής, τής μοναστικής ζωής, είναι ή απόκτηση τής χάριτος τού Άγιου Πνεύματος. Ό Γέροντας έλεγε ότι σέ ένα μοναστήρι γίνονται πολλά έργα. Όλα όμως στρέφονται προς τό κύριο έργο πού είναι η λειτουργία. Όλα τά άλλα, ή κηπουρική,ή ραπτική, τό κέντημα, όλα πρέπει νά είναισάν ομόκεντροι κύκλοι γύρω άπό τό κέντρο. Διαφορετικά δεν θά άντιλαμβανόματτε ότι είμαστε σέ μοναστήρι.

 Θά ήθελα νά μάθω αν ολες οί μοναχές στο μοναστήρι σας έχουν τόν ίδιο έξομολόγο.

Πατήρ Συμεών: Όχι. Είμαστε δύο πνευματικοί πατέρες-έξομολόγοι. Οί ίδιες μπορούν νά διαλέξουν. Είμαστε τέσσερις ιερομόναχοι. Ό ηγούμενος πατήρ Κύριλλος, πού δεν εξομολογεί πλέον, δύο εξομολόγοι, καί άκόμη ένας ιερομόναχος πού δεν είναι άκόμη έξομολόγος. Υπαγόμαστε στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως καί γιά νά μπορεί κανείς νά εξομολογεί χρειάζεται ή εύλογία ένός Επισκόπου. Δεν ξέρω πώς είναι τά πράγματα στή Ρουμανία, είναι κάτι παρόμοιο;

Ό ιερέας: Ναι, ύπάρχει μιά ειδική ευχή τήν όποια διαβάζει ό έπίσκοπος στον ιερέα πού προτείνεται νά γίνει έξομολόγος, και μετά άπό αύτό μάς έπιτρέπεται νά πραγματοποιούμε έξομολογήσεις, διότι αυτή συμπεριλαμβάνεται στή χειροτονία.

Πατήρ Συμεών: Χρειάζεται όμως ή ευλογία τού επισκόπου; Χειροτονείται κάποιος ιερέας και μετά τήν πάροδο κάποιων ετών γίνεται εξομολόγος;

Ό ιερέας: Εξαρτάται. Εγώ έγινα εξομολόγος ταυτόχρονα με τη χειροτονία μου. Ό επίσκοπος αποφασίζει γιά την κάθε περίπτωση.

Πατήρ Συμεών: Στή Βρετανία, στις ελληνικές ή κυπριακές παροικίες, αρκετοί ιερείς δεν γίνονται ποτέ εξομολόγοι. Γιατί και πολλοί Κύπριοι έρχονται στο μοναστήρι γιά εξομολόγηση.

 Γιατί υπάρχουν τόσο λίγοι εξομολόγοι; 
Γιατί ό οικείος επίσκοπος δεν χειροθετεί περισσότερους;

Πατήρ Συμεών: Δεν γνωρίζω, αλλά μπορώ νά υποθέσω. Υπάρχουν πολλοί πού χειροτονούνται ιερείς αλλά δεν έχουν κανένα θεολογικό υπόβαθρο. Ήταν ευσεβείς λαϊκοί και επειδή υπήρχε μεγάλη ανάγκη για ιερείς θεωρήθηκε ότι καλύτερα να υπάρχουν κάποιοι ιερείς, όχι και τόσο θεολογικά καταρτισμένοι, παρά καθόλου. Νομίζω ότι αυτός είναι ό λόγος.

Κάτι άλλο πού έχω παρατηρήσει, είναι ότι οί Έλληνες, πριν τή Θεία Κοινωνία, δίνουν περισσότερη έμφαση στή νηστεία,  ένώ οί Ρώσοι, επειδή πρέπει νά εξομολογούνται σχεδόν πάντοτε πριν τή Θεία Κοινωνία, δίνουν περισσότερη έμφαση στην έξομολόγηση παρά στή νηστεία.

 Σέ μάς ισχύουν καί τά δύο!

Τί λέμε όμως σέ αύτούς πού αναζητούν ένα χαρισματικό ιερέα; Ιερείς πού μπορούν νά έξορκίζουν, πού έχουν ιδιαίτερα χαρίσματα; Εμείς έχουμε μάθει ότι έχουμε μόνο ένα χάρισμα, αύτό τής άφέσεως των άμαρτιών. Γιά όλα τά άλλα θά μπορούσε καί ένας λαϊκός νά έχει τό χάρισμα του έξορκισμού ή ένα ιδιαίτερο χάρισμα να προσελκύει τούς άνθρώπους μέ τήν ομιλία του. Πιστεύω ότι δεν πρέπει κανείς νά πηγαίνει σέ έναν ιερέα γιά νά δει θαύματα, άλλά μόνο γιά νά λάβει άφεση άμαρτιών.

Πατήρ Συμεών: Ναι, πρέπει νά προσέρχονται μέ πνεύμα ταπείνωσης. 

Στο βιβλίο τού πατρός Σωφρονίου γιά τον άγιο Σιλουανό υπάρχουν άσφαλώς πνευματικές διδαχές, άλλά καί πολλές ιστορίες οι όποιες, γιά έκείνους πού δέν είναι αρκετά προσεκτικοί, δέν προκαλούν ιδιαίτερο ένδιαφέρον. Θά σάς δώσω ένα παράδειγμα καί μετά θά έπανέλθω στο θέμα. Οί γονείς τού γέροντος Σιλουανού ήταν χωρικοί καί τά καλοκαίρια έργάζονταν στά χωράφια, ένώ ό ίδιος έμενε σπίτι γιά νά έτοιμάζει τό φαγητό πού θα  πήγαινε τό μεσημέρι. Μιά μέρα ξέχασε πως ήταν Τετάρτη, δηλαδή μέρα νηστειας και μαγείρεψε κρέας. Τούς πήγε λοιπόν το φαγητό καί όλοι στήν οικογένεια εφαγαν χωρίς νά πουν τίποτε. Ήταν καλοκαίρι..

Τα Χριστούγεννα ό πατέρας τού Συμεών αυτό ήταν τό όνομα τού γέροντος Σιλουανου τού λέει: «Θυμάσαι παιδί μου που μάς έφερες μιά μέρα φαγητό στά χωραφια;

Μάς έφερες κρέας, ένώ ήταν μέρα νηστειας. Τό έφαγα σάν νά ήταν πτώμα.» Δεν τού είπε όμως τίποτε τότε γιά να μην του προκαλέσει ταραχή. Αύτή ή αντίδραση τού πατέρα του δείχνει πώς πρέπει να συπεριφερόμαστε όταν θέλουμε να διορθωσουμε κάποιον. Τί ύπομονή, τι αγαπη, τι λεπτότητα! Οί περισσότεροι από εμάς δεν διαθέτουμε αύτή τήν ποιότητα. Περιγραφονται πολλά τέτοια περιστατικά στο βιβλίο αύτό, τά όποια είναι πολύ διδακτικα.

Επανέρχομαι τώρα στο θέμα του εξομολόγου. Ό γέροντας Σωφρόνιοςλεει  στο βιβλίο του ότι γιά τον άγιο Σιλουανο κάθε έξομολόγος είναι ένας καλός έξομολογος Ποτέ δέν διάλεγε. Αύτό πού είναι σημαντικο είναι νά είσαι έτοιμος μέσω της προσευχής, νά έρχεσαι μέ πνεύμα ταπεινώσεως καί μετάνοιας καί νά προσεύχεσαι ο  Θεός νά έμπνεύσει τον εξομολόγο για να  εκφραστεί τό θέλημα τού Θεού μέσω αυτού. Αν καί ό έξομολόγος άπό την πλευρά του  κάνει τό ίδιο καί ό Θεός του δώσει  το σωστό λόγο, τότε, πράγματι,συντελειτε τό μυστήριο τής έξομολόγησης δια του Αγίου Πνεύματος. Αν τώρα αναζητουμε  έναν χαρισματικό ή πολύ γνωστό πνευματκό πατέρα, αύτό μπορεί νά είναι καλυμμένη πνευματική φιλοδοξία, πράγμα πολύ  επικίνδυνο.

 Υπάρχουν άνθρωποι πού πηγαίνουν σε ένα μοναστήρι καί αναζητούν ειδικά κάποιον πνευματικό. Είπατε ότι ό οποιοσδήποτε έξομολόγος είναι καλός. Οί άνθρωποι όμως έχουν προτιμήσεις.

Πατήρ Συμεών: Ναί, μιλούσα γενικά γιά τήν εξομολόγηση καί τήν άφεση άμαρτιών. Άν τώρα άναφερθοϋμε στή μοναστική ζωή, πιστεύω ότι χρειάζεται κάτι περισσότερο, μιά ιδιαίτερη πνευματική σχέση. Στο βιβλίο, Προσφορά στον σύγχρονο μοναχισμό, τού άγιου Ιγνατίου Μπριαντσιανίνωφ, βρίσκει κανείς πολλές πνευματικές συμβουλές προς τούς μοναχούς. Ό Άγιος συμβουλεύει έκεινον πού επιθυμεί νά άσπαστεί τή μοναστική ζωή νά μή διαλέξει ένα φημισμένο μοναστήρι, γιατί εκεί μπορεί νά επικρατεί ένα είδος υπερηφάνειας καί συλλογικής ματαιότητας. Θυμήθηκα τώρα κάποιον πού μου είχε πει ότι μερικοί πού μονάζουν στό Άγιον Όρος θεωρούν τούς έαυτούς τους μοναχούς άνωτέρας “ποιότητας”. Πιστεύω ότι άν κάποιος άναζητεί τή μοναστική ζωή, εκείνο πού προέχει είναι, άντί νά ψάχνει σε ποιο μοναστήρι νά πάει, καλύτερα νά βρει έναν πνευματικό πατέρα με τον όποιο να έχει μιά ιδιαίτερη σχέση καί ό όποιος να τού έμπνέει έμπιστοσύνη.