Σε κρίσιμα ζητήματα η απόφαση πρέπει να προέρχεται από την καρδιά

 

Ρουθ Τσάνγκ, μια σύγχρονη φιλόσοφος λέει  ότι όταν έχουμε να πάρουμε μια δύσκολη απόφαση, αισθανόμαστε άσχημα κυρίως γιατί σκεφτόμαστε με λάθος τρόπο. Ποια καριέρα θα έπρεπε να κυνηγήσω; Θα έπρεπε να χωρίσω ή να παντρευτώ; Πού θα έπρεπε να ζήσω; Μεγάλες αποφάσεις όπως αυτές μπορεί να είναι βασανιστικά δύσκολες. Αλλά αυτό συμβαίνει επειδή τις σκεφτόμαστε με τον λάθος τρόπο, λέει η φιλόσοφος Ρουθ Τσανγκ και μας προτείνει να αλλάξουμε θέα, να ανέβουμε στο βουνό αυτής της δύσκολης απόφασης και να δούμε τα πράγματα διαφορετικά.

 Όπως λέει και η Πολωνέζα ποιήτρια Βισλάβα Σιμπόρσκ που έχει τιμηθεί με Νόμπελ λογοτεχνίας: " Είναι υπέροχο να βρίσκεσαι κοντά στην κορυφή ενός βουνού. Είναι δύσκολο να ανέβεις αλλά όταν φτάσεις εκεί είναι πλέον δύσκολο να χαθείς, γιατί σχεδόν πάντα πάνω σε κάθε βουνό υπάρχει ένα μονοπάτι, παρόλο που μπορεί να μη φαίνεται από την κοιλάδα..." Πάμε να διαβάσουμε τις σκέψεις που μοιράζεται μαζί μας..
"Σκεφτείτε μια δύσκολη επιλογή που θα αντιμετωπίσετε στο κοντινό μέλλον. Μπορεί να είναι ανάμεσα σε δύο καριέρες, καλλιτέχνης και λογιστής, ή ανάμεσα σε μέρη να ζει κανείς, την πόλη ή την εξοχή, ή ακόμα κι ανάμεσα σε δύο ανθρώπους να παντρευτείτε. Θα μπορούσατε να παντρευτείτε την Ελένη ή τη Μαρία. Ή μπορεί να είναι επιλογή για το αν θα κάνετε παιδιά ή όχι, αν θα φέρετε έναν άρρωστο γονιό να μείνει μαζί σας στο σπίτι ή αν θα δωρίσετε τις αποταμιεύσεις μιας ζωής σε φιλανθρωπία.
Είναι πιθανό ότι η δύσκολη επιλογή που σκεφτήκατε ήταν κάτι μεγάλο, κάτι σπουδαίο, κάτι που έχει σημασία για εσάς. Οι δύσκολες επιλογές φαίνεται πως είναι περιστάσεις μαρτυρίου, τρεμάμενων χεριών, τριξίματος δοντιών. Αλλά νομίζω πως έχουμε παρεξηγήσει τις δύσκολες επιλογές και τον ρόλο που παίζουν στη ζωή μας. Η κατανόηση των δύσκολων επιλογών αποκαλύπτει μια κρυφή δύναμη που ο καθένας μας κατέχει.
Αυτό που κάνει μια επιλογή δύσκολη είναι ο τρόπος με τον οποίον συνδέονται οι εναλλακτικές. Σε μια εύκολη επιλογή, η μια εναλλακτική είναι καλύτερη από την άλλη. Σε μια δύσκολη επιλογή, μια εναλλακτική είναι καλύτερη σε κάποιους τομείς, η άλλη εναλλακτική είναι καλύτερη σε άλλους, και καμία δεν είναι καλύτερη από την άλλη συνολικά. Βασανίζεσαι αν θα πρέπει να μείνεις στην τωρινή δουλειά σου στην πόλη ή να ξεριζώσεις τη ζωή σου για μια πιο απαιτητική δουλειά στην εξοχή επειδή το να μείνεις είναι καλύτερο με κάποιον τρόπο, το να φύγεις είναι καλύτερο με κάποιον άλλο, και καμία δεν είναι συνολικά καλύτερη από την άλλη. Δεν θα έπρεπε να σκεφτόμαστε ότι όλες οι δύσκολες επιλογές είναι μεγάλες. Ας πούμε ότι αποφασίζεις τι θα φας για πρωινό. Θα μπορούσες να φας δημητριακά πλούσια σε φυτικές ίνες,ή ένα ντόνατ σοκολάτας. Ας υποθέσουμε ότι σε αυτήν την επιλογή μετράει το είναι να είναι νόστιμο και υγιεινό. Τα δημητριακά είναι καλύτερα για τον οργανισμό σου, το ντόνατ έχει καλύτερη γεύση, αλλά κανένα δεν υπερέχει του άλλου ολοσχερώς - μια δύσκολη επιλογή. Η συνειδητοποίηση ότι οι μικρές επιλογές μπορεί επίσης να είναι δύσκολες, ίσως κάνει τις μεγάλες επιλογές να φαίνονται λιγότερο άβατες. Άλλωστε, αφού καταφέρνουμε να αποφασίσουμε τι να φάμε για πρωινό, ίσως να μπορέσουμε να ξεδιαλύνουμε εάν θα μείνουμε στην πόλη ή αν θα ξεριζωθούμε για την καινούργια δουλειά στην εξοχή.
Επίσης δεν θα έπρεπε να σκεφτόμαστε ότι οι δύσκολες επιλογές είναι δύσκολες επειδή είμαστε χαζοί. Όταν αποφοίτησα από το πανεπιστήμιο, δεν μπορούσα να αποφασίσω ανάμεσα σε δύο καριέρες, φιλοσοφία και νομική. Αγαπούσα πραγματικά την φιλοσοφία. Υπάρχουν καταπληκτικά πράγματα που μπορείς να μάθεις ως φιλόσοφος, όλα από την άνεση μιας πολυθρόνας. Αλλά εγώ προέρχομαι από μια ταπεινή οικογένεια μεταναστών, οπότε η σκέψη του να περάσω όλη τη ζωή μου καθισμένη σε μια πολυθρόνα και απλά να σκέφτομαι, μου φαινόταν ως η επιτομή της υπερβολής και της επιπολαιότητας. Πήρα λοιπόν το κίτρινο μπλοκ μου, ζωγράφισα μια γραμμή στη μέση, κι έβαλα τα δυνατά μου να σκεφτώ λόγους υπέρ και κατά κάθε εναλλακτικής. Θυμάμαι ότι σκεφτόμουν,«Μακάρι να ήξερα πώς θα ήταν η ζωή μου σε κάθε μια από τις καριέρες. Αν μου έστελναν ένα DVD των δύο πιθανών μελλοντικών σταδιοδρομιών μου, θα ήμουν κομπλέ. Θα συνέκρινα την μία δίπλα στην άλλη, θα έβλεπα ότι μία ήταν καλύτερη, και η επιλογή θα ήταν εύκολη.
Αλλά δεν μου ήρθε κανένα DVD, κι επειδή δεν μπορούσα να καταλάβω ποια ήταν καλύτερη, έκανα ό,τι κάνουμε όλοι με τις δύσκολες επιλογές, έκανα την πιο ασφαλή επιλογή. Ο φόβος μη γίνω μια άνεργη φιλόσοφος, με οδήγησε να γίνω δικηγόρος, κι όπως ανακάλυψα, η δικηγορική δεν μου ταίριαζε. Δεν ήταν αυτό που ήμουν εγώ. Έτσι, τώρα είμαι φιλόσοφος, και μελετώ δύσκολες επιλογές, και μπορώ να σας πω ότι ο φόβος του άγνωστου, ενώ είναι μια συνηθισμένη κινητήρια προεπιλογή όταν έχουμε να κάνουμε με δύσκολες αποφάσεις, βασίζεται σε μια παρανόησή τους. Είναι λάθος να σκεφτόμαστε ότι στις δύσκολες επιλογές, μια εναλλακτική είναι πραγματικά καλύτερη από την άλλη, αλλά είμαστε απλά πολύ χαζοί για να ξέρουμε ποια, και μιας και δεν ξέρουμε, ας κάνουμε καλύτερα τη λιγότερο ριψοκίνδυνη επιλογή. Όμως όπως έχει πει και ο Χένρι Φορντ "Όταν όλα φαίνονται να είναι εναντίον σου, θυμήσου ότι το αεροπλάνο απογειώνεται κόντρα στον άνεμο..."
Πιστεύω ότι η αντιμετώπιση των δύσκολων επιλογών, αποκαλύπτει κάτι για τους εαυτούς μας που δεν γνωρίζαμε. Ο καθένας μας έχει τη δύναμη να δημιουργεί λόγους. Φαντάσου έναν κόσμο όπου κάθε επιλογή που αντιμετωπίζεις, είναι εύκολη, δηλαδή υπάρχει πάντα μια βέλτιστη εναλλακτική. Εάν υπάρχει μια βέλτιστη εναλλακτική, τότε αυτή είναι που πρέπει να διαλέξεις, επειδή μέρος του να είσαι λογικός είναι να κάνεις το καλύτερο αντί να κάνεις το χειρότερο, να επιλέγεις αυτό που έχεις περισσότερους λόγους για να επιλέξεις. Σ΄ έναν τέτοιο κόσμο, θα είχαμε περισσότερη λογική να φοράμε μαύρες κάλτσες αντί για ροζ, να τρώμε δημητριακά αντί για ντόνατ, να ζούμε στην πόλη αντί στην εξοχή, να παντρευτούμε την Έλενα αντί για την Μαρία. Ένας κόσμος γεμάτος από εύκολες επιλογές μόνο, θα μας έκανε σκλάβους της λογικής. Όταν το σκεφτείς, είναι τρελό να πιστεύεις ότι οι λόγοι που σου έχουν δοθεί σου υπαγόρευσαν ότι είχες τους περισσότερους λόγους να ακολουθήσεις ακριβώς αυτά τα χόμπυ που ακολουθείς, να ζήσεις ακριβώς σε αυτό το σπίτι που ζεις, να εργαστείς ακριβώς στην δουλειά που εργάζεσαι. Αντ' αυτού, αντιμετώπισες εναλλακτικές που ήταν στο ίδιο επίπεδο, δύσκολες επιλογές, και δημιούργησες λόγους για τον εαυτό σου να διαλέξεις εκείνο το χόμπυ, εκείνο το σπίτι κι εκείνη τη δουλειά. 'Οταν οι εναλλακτικές είναι ισότιμες, οι λόγοι που μας δίνονται, εκείνοι που καθορίζουν εάν κάνουμε ή όχι κάποιο λάθος, μένουν σιωπηλοί ως προς το τι να κάνουμε. Εδώ, στον χώρο των δύσκολων επιλογών, καταφέρνουμε να εξασκήσουμε την πραγματική μας δύναμη, τη δύναμη να δημιουργήσεις λόγους για τον εαυτό σου και τελικά να μεταμορφώσεις τον εαυτό σου στο είδος ανθρώπου για τον οποίον η ζωή στη εξοχή είναι προτιμότερη από την αστική ζωή. Γι' αυτό πιστεύω πως το καλύτερο είναι να μην εύχεσαι να ήταν πιο εύκολο αλλά να εύχεσαι να ήσουν καλύτερος ώστε να αποφασίσεις χωρίς φόβο.
Όταν επιλέγουμε ανάμεσα σε εκδοχές που είναι ισότιμες, μπορούμε να κάνουμε κάτι πραγματικά αξιοσημείωτο. Μπορούμε να τοποθετήσουμε τους εαυτούς μας πίσω από κάθε εκδοχή. Στέκομαι εδώ. Αυτή είμαι. Είμαι υπέρ των επενδύσεων. Είμαι υπέρ των ντόνατς σοκολάτας. Αυτή η απάντηση στις δύσκολες επιλογές, είναι μια λογική απάντηση, αλλά δεν είναι υπαγορευμένη από λόγους που μας έχουν δοθεί. Αλλά μάλλον υποστηρίζεται από λόγους που δημιουργήσαμε οι ίδιοι. 'Όταν δημιουργούμε λόγους για τους εαυτούς μας για να γίνουμε αυτό το είδος ανθρώπου αντί για εκείνο, γινόμαστε ολόκαρδα αυτοί που είμαστε. Μπορείς να πεις ότι γινόμαστε οι συγγραφείς των δικών μας ζωών.
Έτσι, όταν αντιμετωπίζουμε δύσκολες επιλογές, δεν θα έπρεπε να βαράμε το κεφάλι μας στον τοίχο, προσπαθώντας να καταλάβουμε ποια εναλλακτική είναι καλύτερη. Δεν υπάρχει καλύτερη εναλλακτική. Αντί να ψάχνουμε για λόγους εκεί έξω, θα έπρεπε να ψάχνουμε για λόγους εδώ μέσα Ποιος πρόκειται να γίνω; Μπορεί να αποφασίσεις να γίνεις ένας τραπεζίτης που φοράει ροζ κάλτσες, λάτρης των δημητριακών που ζει στη εξοχή, κι εγώ μπορεί να γίνω ένας καλλιτέχνης που φοράει μαύρες κάλτσες, αστός που αγαπάει τα ντόνατς. Το τι κάνουμε μπροστά στις δύσκολες επιλογές εξαρτάται πολύ από τον καθένα μας.
Άτομα που δεν εξασκούν την κανονιστική τους δύναμη στις δύσκολες επιλογές είναι περιπλανώμενοι. Όλοι γνωρίζουμε τέτοια άτομα. Εγώ τριγύριζα άσκοπα ως δικηγόρος. Δεν έκανα για την δικηγορική. Οι περιφερόμενοι άσκοπα επιτρέπουν στον κόσμο να γράψει την ιστορία της ζωής τους. Αφήνουν μηχανισμούς ανταμοιβής και τιμωρίας και τον φόβο, να καθορίσει το τι κάνουν.
Οπότε το μάθημα των δύσκολων επιλογών καθρεφτίζεται πίσω από πως μπορείς να τοποθετήσεις την δύναμή και την θέλησή σου, στο τι μπορείς να γίνεις, και μέσω δύσκολων επιλογών, να γίνεσαι εκείνο το άτομο. Κι ενώ είναι πηγές αγωνίας και φόβου, οι δύσκολες επιλογές είναι πολύτιμες ευκαιρίες για εμάς να γιορτάσουμε το ξεχωριστό της ανθρώπινης ύπαρξης, ότι οι λογικοί λόγοι που κυβερνούν τις αποφάσεις μας, ως σωστές ή λανθασμένες, μερικές φορές τελειώνουν, και είναι εδώ, στον χώρο των δύσκολων επιλογών,που έχουμε τη δύναμη να δημιουργήσουμε λόγους για τους εαυτούς μας για να γίνουμε οι ξεχωριστοί άνθρωποι που είμαστε. Κι αυτός είναι ο λόγος που οι δύσκολες επιλογές δεν είναι κατάρα, αλλά ένα πολύτιμο δώρο. Ο Φρόιντ έλεγε πως "Σε αποφάσεις δευτερευούσης σημασίας, είναι χρήσιμο να εξετάζουμε τα υπέρ και τα κατά. Σε κρίσιμα ζητήματα όμως, η απόφαση πρέπει να προέρχεται από την καρδιά".

 

Εσύ με ξέρεις πιο πολύ, απ’ όλους στη ζωή μου,
τα μαγικά ταξίδια μου τα έκανες κι εσύ.
Όταν η νύχτα μ’ έστελνε στα στέκια της ερήμου
για σένα ήταν πάντα απλό να ψάξεις να με βρεις.
Σου λέω με ξέρεις πιο πολύ απ’ όλους στη ζωή μου,
για σένα είναι πάντα απλό να ψάξεις να με βρεις.

Κι απόψε μες την έρημη την πόλη
που με βρήκες πάλι, πάρε με κοντά σου
Κρύψε με μες το παλτό σου, κάνε με κορμί δικό σου
ως την άκρη του μυαλού σου, ως την άκρη του ουρανού σου.
Τύλιξέ με στο κασκόλ σου σαν παιδί, σαν άγγελό σου
να χαθώ στη μυρωδιά σου, να χορέψω στ’ όνομά σου.

Η πόλη παίζει τη σκληρή στα ενήλικα παιδιά της
κι αν λείπει το άλλο σου μισό, μισός μένεις κι εσύ
μα όταν μαζί σου περπατώ στα έρημα στενά της
στο πέλαγος της μοναξιάς μου γίνεσαι νησί.
Η πόλη παίζει τη σκληρή στα ενήλικα παιδιά της
κι αν λείπει το άλλο σου μισό, μισός μένεις κι εσύ.

Κι απόψε μες την έρημη την πόλη
που με βρήκες πάλι, πάρε με κοντά σου
Κρύψε με μες το παλτό σου, κάνε με κορμί δικό σου
ως την άκρη του μυαλού σου, ως την άκρη του ουρανού σου.
Τύλιξέ με στο κασκόλ σου σαν παιδί, σαν άγγελό σου
να χαθώ στη μυρωδιά σου, να χορέψω στ’ όνομά σου.