Ο Μόραλης και οι μαθητές του

Νέα έκθεση στο Μπενάκη ερευνά το αποτύπωμα ενός δασκάλου

Πώς ήταν ο σπουδαίος Γιάννης Μόραλης ως δάσκαλος; Ποια η σχέση του με τους μαθητές του και πώς επηρέασε την καλλιτεχνική πορεία τους; Τα παραπάνω διερευνά η άκρως ενδιαφέρουσα έκθεση, η οποία ανοίγει σήμερα τις πύλες της για το κοινό στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, στο Κολωνάκι, σε μια μικρότερη σε κλίμακα παρουσίαση, αλλά το ίδιο πυκνή με την πρώτη μεγάλη αναδρομική του καλλιτέχνη, που φιλοξενήθηκε παλαιότερα στον πολιτιστικό οργανισμό.

Οπως αναφέρθηκε από τους υπευθύνους της παρουσίασης, η έκθεση επιδιώκει να φωτίσει την ελεύθερη διδασκαλία που ακολούθησε ο Μόραλης και διαμόρφωσε τους μαθητές του, αφήνοντας πίσω όχι απλούς επιγόνους, αλλά αυθύπαρκτες καλλιτεχνικές οντότητες, μαθήτριες και μαθητές που ακολούθησαν ριζικά διαφορετικούς δρόμους.

Κατά τον έναν εκ των δύο επιμελητών της έκθεσης, τον Σπύρο Μοσχονά, στην παρουσίαση υπό τον τίτλο «Ο δάσκαλος Γιάννης Μόραλης», το κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει σε καθένα από τα 70 έργα των μαθητών του που επελέγησαν όχι τη βαριά σκιά του καθηγητή που τα «σκεπάζει», αλλά πώς τα εφόδια που ο Μόραλης έδωσε στους μαθητές του τους βοήθησαν να γίνουν μεγάλοι ζωγράφοι. Η παράταξη των έργων ακολουθεί χρονολογική σειρά - ξεκινά με τη Μαριλένα Αραβαντινού και τελειώνει με τη Μαριλίτσα Βλαχάκη.

Ο Γιάννης Μόραλης εκλέχθηκε καθηγητής του Προπαρασκευαστικού Τμήματος τον Σεπτέμβριο του 1947, σε ηλικία μόλις 31 ετών. Δέκα χρόνια αργότερα, τον Οκτώβριο του 1957, εκλέχθηκε τακτικός καθηγητής στο Α΄ Εργαστήριο Ζωγραφικής. Δίδαξε στη σχολή έως το 1983, για 36 συναπτά έτη. Εγινε, έτσι, ο τρίτος μακροβιότερος δάσκαλος στην ιστορία της (μετά τον Νικηφόρο Λύτρα και τον Βικέντιο Λάντσα, που δίδαξαν στη σχολή στα τέλη του 19ου αιώνα).

Από το εργαστήριο του Μόραλη πέρασαν εκατοντάδες νέοι σπουδαστές. Πολλοί μαθητές του πρωταγωνίστησαν -και πρωταγωνιστούν ακόμη- στη σύγχρονη ελληνική τέχνη, ενώ αρκετοί υπήρξαν αργότερα εξέχοντες ακαδημαϊκοί δάσκαλοι.


Αφαίρεση
Χαρακτηριστικά παραδείγματα, οι περισσότεροι από τους πρώτους μαθητές του (Νίκος Κεσσανλής, Βλάσης Κανιάρης, Γιάννης Χαΐνης, Χρύσα Ρωμανού, Ρένα Παπασπύρου κ.ά.), οι οποίοι στρέφονται ήδη από τη δεκαετία του 1960 στην αφαίρεση.

Αντίθετα, η πλειονότητα όσων αποφοιτούν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και έως τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1980 (Χρόνης Μπότσογλου, Γιάννης Βαλαβανίδης, Κλεοπάτρα Δίγκα, Δήμος Σκουλάκης, Τριαντάφυλλος Πατρασκίδης, Σωτήρης Σόρογκας, Παύλος Σάμιος, Πάνος Φειδάκης, Τάσος Μαντζαβίνος κ.ά.) εντάσσονται στο πλαίσιο τάσεων, όπως ο κοινωνικός ρεαλισμός και η νέα παραστατικότητα.

Στις προθήκες του Μουσείου Ελληνικού Πολιτισμού θα δει κανείς έργα των Μαριλένας Αραβαντινού, Νίκου Κεσσανλή, Σταύρου Μπαλτογιάννη, Δημοσθένη Κοκκινίδη, Δημήτρη Μυταρά, Κυριάκου Κατζουράκη, Γιάννη Κόττη, Θανάση Μακρή και πολλών ακόμη. Μάλιστα, όπως κατέστη σαφές, η επιλογή των εκθετών δεν είναι ούτε αξιολογική ούτε αντιπροσωπευτική ως προς τον αριθμό των αξιόλογων ζωγράφων.

 Από τηΓιώτα Βαζούρα