παραμονή Χριστουγέννων

Τό χωριό εὐωδιάζει ἀπό τούς φούρνους στίς αὐλές τῶν σπιτιῶν.Μόλις βγάλουν τά χριστόψωμα καί τά ἂλλα ψωμιά, τά ἀλείφουν μέ ζαχαρόνερο ἢ μέλι γιά νά γλυκάνουν. Φτιάχνουν καί μικρά κουλούρια, τίς γκουγκοῦσες γιά τά μικρά, τά βαφτιστήρια, τά ἐγγόνια καί ἂλλους. Αὐτά τά κουλούρια εἶναι πανέμορφα, εἶναι σέ σχῆμα μικροῦ φασκιωμένου Χριστοῦ. Παλιά τά ἒφτιαχναν ἑφταζυμίτικα. Φτιάχνουν, ἐπίσης, τά παραδοσιακά γλυκίσματα, σαραγλί μέ καρύδια,σουσαμόπιτα, κουλούρια καί δίπλες. Οἰ τυρόπιτες καί τραχανόπιτες, οἱ κολοκυθόπιτες καί αὐγόπιτες ἦταν καί εἶναι γιά τούς περισσότερους ἀπαραίτητες γιά τό ἑορταστικό τραπέζι. Σήμερα σφάζουν τήν ὂρνιθα ἢ τόν πετεινό γιά τό τραπέζι τῶν Χριστουγέννων.
Τήν παραμονή τό βράδυ, πρίν τό φαγητό, κόβουν τό πλουμισμένο μέ σταυρούς καί καρύδια καί διάφορους ἂλλους καρπούς χριστόψωμο. Πάνω στό τραπέζι εἶναι στρωμένη ἡ καλύτερη τάβλα καί ἐπάνω της τό χριστόψωμο. Ὁ νοικοκύρης τοῦ σπιτιοῦ βάζει στό θυμιατήρι κάρβουνα ἀπό τό τζάκι καί θυμίαμα, λιβανίζει ὃλο τό σπίτι, τά εἰκονίσματα καί τό χριστόψωμο. Παίρνει μέλι καί μελώνει σταυροειδῶς τρεῖς φορές τό χριστόψωμο. Λέει τό Τρισάγιο, τό «Παναγία Τριάς», τό Πάτερ ἡμῶν» καί κόβει σέ μικρά κομμάτια, τά φελιά, ἱεραρχικά, πρῶτα γιά τό Χριστό κι ὓστερα γιά κάθε μέλος τῆς οἰκογένειας.
Συνιθίζουν νά βάζουν καί τόν παρά. Ὁ τυχερός θά ἒχει τήν εὐλογία τοῦ Χριστοῦ, παλιό βυζαντινό ἀπομεινάρι τοῦ κοινοῦ ἑορτασμοῦ Χριστουγέννων καί Φώτων. Τό ταψί πού ψήνουν τό χριστόψωμο τῆς παραμονῆς τό ἀλείφουν μέ κερί κι ὂχι μέ λάδι, γιατί ἡ μέρα εἶναι νηστείας. Καί τό φαγητό εἶναι νερόβραστο, φασούλια ἀλάδωτα. Τό πρωί, ξημερώματα, ὃλοι θά μεταλάβουν.
Ἡ πρωϊνή συμμετοχή στόν Ὂρθρο καί τή Θεία Λειτουργία τῶν Χριστουγέννων εἶναι ἀπαραίτητη γιά ὃλους τούς Γοματιανούς.
πηγή