"Όταν μια πόρτα στην ευτυχία κλείνει, ανοίγει μια άλλη, αλλά πιο συχνά κοιτάμε τη κλεισμένη πόρτα και δεν βλέπουμε αυτή που έχει ανοίξει για εμάς.."

 
Έλεν Κέλερ ακτιβίστρια ,σήμερα συμπληρώνονται 50 χρόνια από τότε που έφυγε. Έμεινε γνωστή στην ιστορία αφενός για τη δύναμη της θέλησής της - έζησε μια ολόκληρη ζωή τυφλή και κωφάλαλη, αλλά κατάφερε να γίνει σπουδαία συγγραφέας και αγωνίστρια - αφετέρου για τον αδιαπραγμάτευτο φιλελληνισμό της.
Η Ελεν Κέλερ γεννήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα στον Αμερικανικό Νότο, το 1880. Όμως, στην ηλικία των 19 μηνών και ενώ ήταν απολύτως υγιής ως τότε, κόλλησε μια ασθένεια, πιθανόν μηνιγγίτιδα ή οστρακιά, με αποτέλεσμα να μείνει τυφλή και κουφή. Ως τότε είχε προλάβει να αναπτύξει μια υποτυπώδη επικοινωνία με την εξάχρονη κόρη της μαγείρισσας, που καταλάβαινε τις χειρονομίες της και ως την ηλικία των επτά είχαν μαζί επινοήσει 60 απλές χειρονομίες, που εξυπηρετούσαν την καθημερινότητά της.
Πέραν αυτών, η Έλεν ζούσε σε πλήρη απομόνωση. Δεν είχε καμία απολύτως επίγνωση του περιβάλλοντος, αφού δεν είχε μνήμες και καμία επικοινωνία, γιατί ούτε έβλεπε ούτε άκουγε. Ζούσε μέσα στο σπίτι και περιφερόταν σαν αγρίμι σπάζοντας διάφορα αντικείμενα, αρπάζοντας τροφή από τα πιάτα της οικογένειας και μουγκρίζοντας σα θηρίο, όταν κάποιος προσπαθούσε να την σταματήσει.
Είχε έντονες εκρήξεις οργής, κλωτσούσε και ούρλιαζε όταν θύμωνε και γελούσε ανεξέλεγκτα όταν ήταν χαρούμενη. Άρχισε να γίνεται επιθετική και να χτυπάει ακόμα και την μικρή της φίλη, ενώ η οικογένειά της είχε παραιτηθεί από κάθε προσπάθεια εκπολιτισμού της, αφού κάθε απόπειρα ήταν μάταιη και κατέληγε σε μεγάλες φασαρίες. Πολλοί γνωστοί της οικογένειας συμβούλευαν τους γονείς, να την κλείσουν σε ίδρυμα....
Το 1886, η μητέρα της, εμπνευσμένη από μια αφήγηση του Τσαρλς Ντίκενς, την οποία είχε διαβάσει και η οποία αφορούσε την επιτυχημένη διδασκαλία ενός κωφού και τυφλού παιδιού, ζήτησε βοήθεια από το σχολείο που είχε πάει και αυτό το παιδί που περιέγραφε ο Ντίκενς. Και βρήκαν λύση, την δασκάλα της. Ήταν η Αν Σάλιβαν.
Ηταν η αφετηρία μιας 49χρονης φιλίας: Η Σάλιβαν έφτασε στο σπίτι της Ελεν και ξεκίνησε αμέσως την εκπαίδευσή της, μαθαίνοντάς τη να σχηματίζει λέξεις στο χέρι της.
Αργότερα η Κέλερ θα γράψει τις εμπειρίες της σε ένα υπέροχο βιβλίο. Για την προσμονή της μέχρι να έρθει η δασκάλα της έλεγε:
"Ήταν σα να είστε πάνω σ’ ένα βαπόρι και να σας τυλίξει μια πυκνή ομίχλη σαν χειροπιαστό λευκό σκοτάδι και το μεγάλο καράβι να ρίχνει βολίδες, ψάχνοντας να βρει την ακτή, όλο ένταση κι ανυπομονησία, και σεις να περιμένετε καρδιοχτυπώντας πως όπου να ‘ναι κάτι φοβερό θα συμβεί; Σαν ένα τέτοιο καράβι ήμουνα προτού αρχίσει η εκπαίδευσή μου, μόνο που εγώ δεν είχα ούτε πυξίδα, ούτε βολίδες κι ούτε είχα κανέναν τρόπο να μάθω πόσο κοντά ήταν το λιμάνι. “Φως, δώστε μου φως”, ήταν η άφωνη κραυγή της ψυχής μου και κείνη ακριβώς την ώρα το φως της αγάπης έπεσε πάνω μου…"
Η περίπτωσή της, διαδόθηκε παγκοσμίως λόγω ενός θεατρικού έργου, το οποίο ήταν βασισμένο στην αυτοβιογραφία της, που αναπαριστούσε τις προσπάθειες της Σάλιβαν να αναπτύξει έναν κώδικα επικοινωνίας μαζί της με την παντελή έλλειψη ομιλίας. Τελικά, έμαθε τη νοηματική γλώσσα θεωρήθηκε παιδί θαύμα.
Έμαθε γερμανικά, γαλλικά, ελληνικά και λατινικά, ενώ είχε ιδιαίτερη αγάπη για την ελληνική γλώσσα για την οποία έλεγε πως: "Αν είναι αλήθεια ότι το βιολί είναι το τελειότερο μουσικό όργανο, τότε τα Ελληνικά είναι το βιολί της σκέψης..."
Ήταν το πρώτο άτομο με κώφωση και τύφλωση που αποφοίτησε από πανεπιστήμιο το 1914. Συνέχισε τη μελέτη ξένων συγγραφέων και φιλοσόφων, ενώ υπήρξε ιδιαίτερα παραγωγική συγγραφέας. Έκανε ταξίδια στην Ευρώπη, όπου γνωρίστηκε με τον Μπέρναρντ Σω.
Η Έλεν Κέλερ έγινε καθηγήτρια αλλά και αγωνίστρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και έγραψε βιβλία που έδωσαν έμπνευση σε όλο τον κόσμο.
 
Διαβάζουμε μερικές σκέψεις της.
"Μετά από τόσα χρόνια εμπειρίας μπορώ να σας πω πως, το να περπατάς με ένα φίλο στο σκοτάδι είναι καλύτερο από το να περπατάς μόνος στο φως. Η ζωή απλά είναι μια τολμηρή περιπέτεια γιατί αν δεν έχει περιπέτεια τότε είναι τίποτε άλλο. Λίγη θέληση χρειάζεται και θετική σκέψη. Κανένας απαισιόδοξος δεν ανακάλυψε ποτέ το μυστικό των αστεριών ούτε ταξίδεψε ποτέ σε μια άγνωστη γη...
Η δασκάλα μου με βοήθησε να μάθω πολλά. Θυμάμαι εκείνο το πρωινό που για πρώτη φορά ζήτησα να μάθω τη σημασία της λέξης: «αγάπη». Δεν ήξερα ακόμη πολλές λέξεις. Είχα βρει στον κήπο μερικές πρώιμες βιολέτες και τις είχα φέρει στη δασκάλα μου. Αυτή πήγε να με φιλήσει, όμως εγώ εκείνο τον καιρό δεν ήθελα να με φιλάει κανείς άλλος εκτός απ’ τη μητέρα μου. Η μις Σάλιβαν μ’ αγκάλιασε τρυφερά και συλλάβισε στο χέρι μου, «αγαπώ την Έλεν». «-Τι είναι αγάπη;» ρώτησα. Μ’ έσφιξε πιο σφιχτά πάνω της και είπε: «Είναι εδώ». Πήρε το χέρι μου και τ’ ακούμπησε πάνω στην καρδιά μου. Εγώ πρώτη συνειδητοποιούσα τους χτύπους της καρδιάς μου. Τα λόγια της με προβλημάτισαν πάρα πολύ, γιατί τότε δεν καταλάβαινα παρά μόνον ό,τι άγγιζα.
Μύρισα τις βιολέτες που κρατούσα στο χέρι και ρώτησα κάτι με νοήματα, κάτι με λέξεις: «Είναι αγάπη η γλυκύτητα των λουλουδιών;» «-Όχι», είπε η δασκάλα μου. Σκέφτηκα ξανά. Ο ζεστός ήλιος έλαμπε πάνω μας. «Δεν είναι αυτό αγάπη;» ρώτησα δείχνοντας προς τα κει που ένιωθα να ‘ρχεται η ζέστη. «Δεν είναι αυτό αγάπη;»
Νόμιζα πως δεν υπήρχε τίποτα ομορφότερο απ’ τον ήλιο που με τη ζεστασιά του κάνει το κάθε τι να μεγαλώνει. Όμως η μις Σάλιβαν κούνησε το κεφάλι της κι εγώ μπερδεύτηκα κι απογοητεύτηκα ακόμη περισσότερο. Μου φαινόταν περίεργο πως η δασκάλα μου δεν μπορούσε να μου δείξει την αγάπη.».
Μια δυο μέρες αργότερα ταξινομούσα χάντρες ανάλογα με το μέγεθός τους – δύο μεγάλες, τρεις μικρές και ούτω καθεξής. Έκανα πολλά λάθη και η μις Σάλιβαν με διόρθωνε γιομάτη τρυφερή υπομονή. Τέλος βρήκα ένα πολύ μεγάλο λάθος στην ταξινόμηση και για μια στιγμή συγκέντρωσα την προσοχή μου στο μάθημα και προσπάθησα να σκεφτώ πώς θα έβαζα τις χάντρες στη σωστή τους θέση. Η μις Σάλιβαν έπιασε το μέτωπό μου και συλλάβισε με αποφασιστική έμφαση, «Σκέψου».
Σαν αστραπή κατάλαβα πως αυτή η λέξη ήταν το όνομα της διαδικασίας που γινότανε μες στο κεφάλι μου. Αυτή ήταν η πρώτη μου συνειδητή κατάκτηση μιας αφηρημένης έννοιας.
Έμεινα για πολλή ώρα ακίνητη, δεν σκεφτόμουνα τις χάντρες που είχα στα γόνατά μου, προσπαθούσα να ανακαλύψω τη σημασία της λέξης «αγάπη» με το φως της καινούριας μου ιδέας. Ο ήλιος ήταν κρυμμένος πίσω απ’ τα σύννεφα όλη μέρα, και πού και πού έπιανε και καμιά μπόρα· όμως ξαφνικά ο ήλιος πρόβαλε μ’ όλη τη λαμπρότητα του Νότου.
Ξαναρώτησα τη δασκάλα μου: «Δεν είναι αυτό αγάπη;»
«Η αγάπη είναι κάτι σαν τα σύννεφα που ήταν στον ουρανό πριν βγει ο ήλιος», απάντησε αυτή. Μετά, με ακόμη πιο απλά λόγια, που τότε δεν μπορούσα να καταλάβω, εξήγησε: «Δεν μπορείς να πιάσεις τα σύννεφα· αλλά αισθάνεσαι τη βροχή και ξέρεις πόσο χαίρονται τα λουλούδια και η διψασμένη γη όταν δέχονται τη βροχή ύστερα από μια ζεστή μέρα. Ούτε την αγάπη δεν μπορείς να την αγγίξεις· νιώθεις όμως τη γλυκύτητα που χύνει παντού. Χωρίς αγάπη δε θα ήσουν ευτυχισμένη, ούτε θα ήθελες να παίξεις».
Η υπέροχη αλήθεια έλαμψε στο νου μου· ένιωσα πως αόρατα νήματα απλώθηκαν και ένωσαν το δικό μου πνεύμα με το πνεύμα των άλλων».
Η Έλεν έμαθε τι σημαίνει αγάπη. Και αγάπησε τόσο, που σε όλη της τη ζωή, έμαθε να ξεχνάει τα δικά της «θέλω» για τα «θέλω» των γύρω της.
Για τη γνώση γράφει: "Στην πορεία όμως από το «ρομαντικό» στο «πραγματικό» έμαθα πολλά πράγματα που δε θα είχα μάθει ποτέ αν δεν είχα αποχτήσει την πείρα. Ένα απ’ αυτά είναι η πολύτιμη επιστήμη της υπομονής, που μας διδάσκει ότι θα πρέπει να καταπιανόμαστε με τη μόρφωσή μας σαν να ήταν ένας περίπατος στην εξοχή, χωρίς βιασύνη, με το μυαλό μας ανοιχτό και φιλόξενο σε κάθε είδους εντυπώσεις. Μια τέτοια γνώση πλημμυρίζει αόρατα την ψυχή μ’ ένα αθόρυβο κύμα βαθιάς σκέψης. «Η γνώση είναι δύναμη». Μάλλον η γνώση είναι ευτυχία, γιατί το να έχεις γνώση – πλατιά, βαθιά γνώση – σημαίνει να ξέρεις να ξεχωρίζεις τα αληθινά ιδανικά από τα ψεύτικα και τα ψηλά από τα χαμηλά. Το να γνωρίζεις τις σκέψεις και τις πράξεις που σημάδεψαν την ανθρώπινη πρόοδο είναι σαν να νιώθεις τους χτύπους της μεγάλης καρδιάς της ανθρωπότητας μέσα στους αιώνες· κι όποιος δεν νιώθει σ’ αυτούς τους χτύπους την πάλη για την κατάκτηση των ουρανών, αυτός σίγουρα είναι κουφός στις αρμονίες της ζωής. Η γνώση είναι αγάπη και φως και όραση.
Οποιοσδήποτε δάσκαλος μπορεί να έχει ένα παιδί στο σχολείο, δεν μπορεί όμως ο οποιοσδήποτε δάσκαλος να το κάνει να μάθει. Το παιδί δε θα δουλέψει χαρούμενα παρά μόνο αν αισθάνεται ελεύθερο..
Έμαθα πως όποιος θέλει να κερδίσει την αληθινή γνώση πρέπει να αναρριχηθεί στο βουνό της δυσκολίας μόνος του κι εφόσον δεν υπάρχει εθνική οδός για την κορυφή, πρέπει ν’ ανέβει με τα δικά του μέσα.
Η δική μου εμπειρία είναι αυτή. Πολλές φορές γλιστράω, πέφτω, ξανασηκώνομαι, τρέχω ως την άκρη κρυμμένων εμποδίων, χάνω το ηθικό μου και πάλι το ξαναβρίσκω και πάω καλύτερα, μοχθώ ν’ ανέβω, κερδίζω λίγο δρόμο, νιώθω να παίρνω κουράγιο, αποχτώ μεγαλύτερη όρεξη και σκαρφαλώνω ψηλότερα και αντικρίζω τον ανοιχτό ορίζοντα. Κάθε αγώνας είναι μια νίκη. Μια ακόμη προσπάθεια και φτάνω το φωτεινό σύννεφο, τα γαλάζια βάθη τ’ ουρανού, τις ψηλές κορφές της επιθυμίας μου.."

Aπόψε θα σου ορκιστώ
πως σ’ αγαπάω
εσύ με σπρώχνεις στο κακό
κι εγώ γελάω

Ό,τι έμεινε απ’ το χαλασμό
θα σου χαρίσω
το τελευταίο μου ναυάγιο
πριν ζήσω

Zήτα μου ό,τι θες,
πάρε με όπου θες, εσύ
Zωή μισή
δεν θέλω πια να ζω

Aπόψε η νύχτα μ’ έβαλε
να σε παιδέψω
πριν τον τρελό χορό της
σου χορέψω
κι όσο τα κόκκινα τα πέπλα μου
θα υφαίνεις
μες στον καθρέφτη θα σε βλέπω
να πεθαίνεις

Zήτα μου ό,τι θες...