Romina Istratii, Ph D Candidate Department of Religions and Philosophies, SOAS
Η
πεποίθησή μου είναι ότι η κρίση που έχει επέλθει σχετικά με το Ορθόδοξο
μάθημα σηματοδοτεί μια ευρύτερη ανησυχητική τάση που αφορά όχι μόνο την
Ελλάδα, αλλά όλα τα έθνη που ασπάζονται μια μη δυτική «κοσμοθεωρία».
Αναφέρομαι εδώ σε μια ευρεία εξομάλυνση δυτικών (κοσμικών) αξιών που
προωθούνται, ακούσια ή εκούσια, ως κανονιστικές αρχές παγκοσμίως με
αποτέλεσμα την υπονόμευση της θρησκευτικό-πολιτισμικής κοσμοθεωρίας των
διάφορων μη δυτικών κοινωνιών. Λέω ακούσια ή εκούσια επειδή πιστεύω ότι
το μεγαλύτερο μέρος αυτής της επιβολής είναι αποτέλεσμα υιοθέτησης
δυτικών αξιών ένεκα της παγκοσμιοποίησης από πολιτικά και πολιτισμικά
ισχυρές (συχνά εκκοσμικευμένες) εθνικές ομάδες εντός των μη-δυτικών
κοινωνιών. Ο σκοπός αυτής της έκθεσης είναι να συζητήσω το επίμαχο
ζήτημα του Ορθόδοξου μαθήματος για να διατυπώσω τις προβληματικές
γνωσιολογικές κατευθύνσεις που διακρίνω στα πρόσφατα συνταγμένα βιβλία
και μ’ αυτόν τον τρόπο να αναπτύξω το επιχείρημα της επιστημολογικής
αποικιοκρατίας που διακρίνω.
Κατ’
αρχάς, θα προσπαθήσω να κατευθύνω τον αναγνώστη στη λογική της
«πολιτικής ορθότητας» και της δυτικής επιστημολογίας της «θρησκείας» που
πιστεύω ότι συνδυάζονται για να κατευθύνουν ιδεολογικά τους νέους
φακέλους μαθητή για το Ορθόδοξο μάθημα. Θα προβληματίσω το
επιστημολογικό και κοσμοθεωρητικό υπόβαθρο και των δύο αυτών εννοιών για
να προτείνω ότι η αναδιατύπωση των νέων βιβλίων υπό τέτοιες φιλοσοφικές
κατευθύνσεις είναι μια πράξη επιστημολογικής αποικιοκρατίας και ως
τέτοια μπορεί να απειλήσει τελικά το Ορθόδοξο εθνικό υποκείμενο. Θα
επικαλεστώ για τον σκοπό αυτό την διατύπωση του Amartya Sen περί
«ανάπτυξης ως ελευθερία» για να υποδείξω ότι κάτι τέτοιο τελικά αποτελεί
παραβίαση του ανθρώπινου δικαιώματος για γνωσιολογική ελευθερία και ως
εκ τούτου παραβίαση του Ελληνικού Συντάγματος που είναι υποχρεωμένο να
διαφυλάσσει την Ελληνορθόδοξη εθνική συνείδηση.
Πρέπει
να υπογραμμίσω ότι γράφω αυτήν την έκθεση όχι επειδή θέλω να αντιταχθώ
στις προσπάθειες της Πολιτείας να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του
Ορθόδοξου μαθήματος, καθώς είναι ευρέως αποδεκτό ότι μια αλλαγή στα
εγχειρίδια θα μπορούσε να είναι επωφελής και ότι η διεύρυνση του
προγράμματος σπουδών σε μια ολοένα και πιο πολυπολιτισμική κοινωνία
είναι επιτακτική ανάγκη. Η Πολιτεία έχει κάθε δικαίωμα να αποφασίσει
σχετικά με την βελτίωση του μαθήματος. Είμαι επίσης γενικά ευνοϊκή προς
το νέο περιεχόμενο που αναφέρεται στην Ορθόδοξη παράδοση, ιδιαίτερα στις
ανώτερες τάξεις όπου αυτές οι πληροφορίες είναι ενσωματωμένες σε ένα
συνεκτικό, ιστορικό πλαίσιο. Πρέπει λοιπόν να υπογραμμιστεί ότι σ’ αυτήν
την έκθεση δεν με απασχολεί τόσο η επέκταση του αναλυτικού προγράμματος
διδασκαλίας να συμπεριλάβει άλλες ομολογίες και η στοχαστική κριτική
διαπαιδαγώγηση που προωθείται στους νέους φακέλους μαθητή καθαυτές, αλλά το επιστημολογικό υπόβαθρο που καθοδηγεί την αλλαγή όπως προτείνεται από το Υπουργείο Παιδείας και τους συνεργάτες του.
Η
αντιπαράθεσή μου είναι ότι ο τρόπος διδασκαλίας του μαθήματος και το
περιεχόμενό του, θα πρέπει να αποφασίζεται πάντοτε με αναφορά στο
ελληνικό συλλογικό υποκείμενο και την ιστορία, που είναι άμεσα
συνδεδεμένα με την Ορθόδοξη παράδοση, όχι μόνο επειδή αποτελεί την
πίστη της πλειοψηφίας, αλλά επειδή υπήρξε ιδρυτικό και καθοριστικό
στοιχείο της ελληνικής ιστορίας και ταυτότητας.
Τέλος,
πρέπει να αναφερθεί ότι γράφω ως κάποια που έχει εκτεθεί στη δυτική
επιστημολογία της θρησκείας και εντός της ευρύτερης προσπάθειας
επιστημολογικής απο-αποικιοποίσης που βρίσκεται σε εξέλιξη παγκοσμίως
και αποβλέπει στην αποκέντρωση των δυτικών επιστημολογιών συστημάτων
γνώσης έτσι ώστε να διαφοροποιηθεί και να εκδημοκρατιστεί η γνωστική
δημιουργία και εμπλουτιστεί η κατανόησή μας για τον ποικιλόμορφο κόσμο
που μας περιβάλλει.
συνεχίζεται
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου