H «Πολιτική ορθότητα» ως όχημα επιστημολογικής αποικιοκρατίας και πολιτισμικής υπονόμευσης:

Η περίπτωση της Ελλάδας και των φακέλων του μαθητή για το Ορθόδοξο μάθημα

Romina Istratii,

Ph D Candidate Department of Religions and Philosophies, SOAS

Το 2017 το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων ενέκρινε την εισαγωγή νέων προσωρινών μαθητικών φακέλων για το Ορθόδοξο μάθημα που παραδίδεται υποχρεωτικά στο επίπεδο της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το μάθημα μπορεί να κατανοηθεί στο πλαίσιο της συνταγματικά κατοχυρωμένης κρατικής ευθύνης και να καλλιεργήσει τη θρησκευτική συνείδηση ​​των πολιτών (η Ορθοδοξία έχει αποτελέσει την κύρια και ιστορική ομολογία του ελληνικού λαού). Οι νέοι φάκελοι μαθητή που προτάθηκαν αντιπροσωπεύουν μια αλλαγή κατεύθυνσης στο περιεχόμενο και στο στόχο του Ορθόδοξου μαθήματος, που πλέον απομακρύνεται από έναν ομολογιακό τρόπο διδασκαλίας εμφυτευμένο στην Ορθόδοξη παράδοση, θεολογία και ιστορία του έθνους και προσεγγίζει μια μορφή «θρησκευτικών σπουδών» (religious studies), όπου πληροφορίες σχετικά με την Ορθόδοξη παράδοση παρατίθενται και αναμειγνύονται με πληροφορίες σχετικά με τον Ιουδαϊσμό, το Ισλάμ, τον Καθολικισμό, τον Προτεσταντισμό και τις ανατολικές θρησκείες. Ενώ το περιεχόμενο που αναφέρεται στην Ορθόδοξη παράδοση καλύπτει αδιαμφισβήτητα περισσότερο χώρο απ’ ό,τι δίδεται σ’ άλλες ομολογίες, η διαφοροποιημένη μορφή των νέων φακέλων υποδηλώνει το στόχο της Πολιτείας να εκθέσει τους μαθητές σε άλλες θρησκευτικές παραδόσεις όπως υπαγορεύουν οι ανάγκες μιας όλο και περισσότερο πολυθρησκευτικής και πολυπολιτισμικής κοινωνίας.

Η κατεύθυνση της αλλαγής έχει βρει ευρεία αποδοκιμασία στην Ελλάδα με την αιτιολογία ότι παραβιάζει το συνταγματικό δικαίωμα των Ορθόδοξων γονέων να εξασφαλίσουν ότι τα παιδιά τους διδάσκονται την παράδοση που εγκολπούνται με τρόπο που συμφωνεί με τις δικές τους αξίες. Πολλοί Ορθόδοξοι γονείς και σύλλογοι πολιτών εξέφρασαν τις ανησυχίες τους σε διάφορες διαβουλεύσεις, δημόσιες συζητήσεις και εκδηλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα, ενώ αρκετοί πήραν την  πρωτοβουλία να επιστρέψουν τους προσωρινούς φακέλους στα σχολεία.[1] 

Η κίνηση αυτή φαίνεται να έχει βρει έγκριση από διάφορα μέλη τηςΙεραρχίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδος και από την Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων (ΠΕΘ), τη μεγαλύτερη ένωση θεολόγων στη χώρα. Η ΠΕΘ η ίδια κατηγόρησε το κράτος ότι εισήγαγε τους νέους φακέλους  μαθητή με μη διαφανείς διαδικασίες και παραπλανώντας το κοινό ότι θα διαβουλεύοντο με την Εκκλησία εφόσον η Εκκλησία, κατά την ΠΕΘ, εκβιάστηκε «ώστε να αποδεχθεί ως τετελεσμένο γεγονός τα νέα πολυθρησκειακά Προγράμματα».[2] 

Η ΠΕΘ ζήτησε από το κράτος να συνεχίσει τη χρήση των παλιών εγχειριδίων έως ότου βρεθεί μια πιο ικανοποιητική λύση. Πολλοί καθηγητές, ακαδημαϊκοί και ανεξάρτητοι θεολόγοι εξέφρασαν επίσης τις ανησυχίες τους σχετικά με τους νέους φακέλους και τις συγκρητιστικές τους κατευθύνσεις.[3] 

Ανεξάρτητοι δικηγόροι επίσης γνωμοδότησαν την απόφαση του κράτους ως αντισυνταγματική, δυνάμει του νομικού πλαισίου της χώρας και της Ευρώπης, με την παραδοχή ότι παραβιάζεται το ευρέως επιβεβαιωμένο δικαίωμα των γονέων να επιλέγουν τη θρησκευτική και φιλοσοφική κατεύθυνση της εκπαίδευσης των παιδιών τους.[4] 

Η Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους έστειλε επίσημη επιστολή στον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και στον Υπουργό Παιδείας ζητώντας ευγενικά να επαναφέρουν τα παλιά βιβλία, μέχρις ότου μπορέσει να διευθετηθεί το θέμα.[5] 

Άλλοι θεολόγοι, νομικοί και εμπειρογνώμονες έχουν πάρει πιο ευνοϊκή στάση και έχουν ενθαρρύνει τους καθηγητές να προχωρήσουν με την διδασκαλία του μαθήματος, αναγνωρίζοντας ωστόσο  ζητήματα με τις προτεινόμενες αλλαγές.[6] 

Η Πολιτεία με την σειρά της φαίνεται αποφασισμένη να εδραιώσει τις αλλαγές στα νέα βιβλία, όπως αποδεικνύεται και από την πρόσφατη απόφαση του Υπουργείου Παιδείας να εγκρίνει την παραγωγή και τη διάδοση των «προσωρινών» φακέλων μαθητή για το σχολικό έτος 2018-2019.[7]

συνεχίζεται