Οι «σαλτιμπάγκοι» της θεολογίας

Επίσκοπος Ναυπάκτου Ιερόθεος

Ἡ λέξη «σαλτιμπάγκος», κατά τό «Μικρό λεξικό τῆς Νέας Ἑλληνικῆς γλώσσας» τοῦ Γ. Μπαμπινιώτη, σημαίνει «πλανόδιος διασκεδαστής πού ἐκτελεῖ διάφορα κωμικά νούμερα σέ ἀνοικτούς χώρους». Πρόκειται γιά μιά ὁμάδα ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι κάνουν διάφορα παιχνίδια, μέ σκοπό νά διασκεδάσουν τά μικρά παιδιά καί τούς μεγάλους, κυρίως σέ πανηγύρια, σέ λούνα πάρκ, σέ ἐμποροπανηγύρεις.

Τόν ὅρο αὐτόν χρησιμοποιῶ ἐδῶ γιά νά χαρακτηρίσω μερικούς ἐκκλησιαστικούς παράγοντας, Κληρικούς ἤ λαϊκούς, οἱ ὁποῖοι κάνουν λογοπαίγνια καί ἁπλοποιοῦν ἤ καί γελοιποιοῦν τά μεγάλα θέματα τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς θεολογίας.

Ἡ Ἐκκλησία εἶναι τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, εἶναι ἕνα μυστήριο πού δέν μπορεῖ κανείς νά τό βιώση μέ τήν λογική καί τίς σωματικές αἰσθήσεις, οὔτε βέβαια μέ τήν φαντασία.

Ἐπίσης, ἡ θεολογία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἶναι μιά σοβαρή ὑπόθεση πού δείχνει ποιός εἶναι ὁ σκοπός τοῦ ἀνθρώπου, τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου καί βεβαίως ὁ σκοπός τῆς ὑπάρξεως τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ ἄνθρωπος, κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο, εἶναι «κεκελευσμένος Θεός», καί ἡ ἀνθρωπολογία, ὅπως τήν ἀνέπτυξαν οἱ Πατέρες, εἶναι ὁλοκλήρωση τοῦ κατ’ εἰκόνα καί τοῦ καθ’ ὁμοίωση. Ἀκόμη, ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ ἀπέβλεπε στήν νίκη πάνω στήν ἁμαρτία, τόν διάβολο καί τόν θάνατο.

Μιά τέτοια θεολογία τήν ὁποία συναντᾶμε στά κείμενα τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων, ὅπως ἀποκαλύφθηκε ἀπό τόν Ἄσαρκο στήν Παλαιά Διαθήκη καί τόν Σεσαρκωμένο Λόγο στήν Καινή Διαθήκη, δέν μπορεῖ νά γίνη «ταχυδακτυλουργικό» παιχνίδι, δέν μπορεῖ νά γελοιοποιῆται, νά πέφτη χαμηλά γιά νά τό φθάνουν ὅλοι, δέν εἶναι δυνατόν νά γίνη ἕνα λίπασμα γιά νά συντηρῆ κάτι ἀρρωστημένο καί νά ἱκανοποιῆ τά πάθη τῶν ἀνθρώπων, δέν μπορεῖ νά χωρέση στό «star system» τῆς ἐποχῆς μας.

Δυστυχῶς, παρατηρῶ ὅτι συνεχῶς ἐμφανίζονται σέ δημόσιους χώρους μερικοί τέτοιοι «σαλτιμπάγκοι» πού κάνουν τήν ὀρθόδοξη θεολογία, τήν ἐκκλησιαστική ζωή καί τήν ὀρθόδοξη ἀσκητική παράδοση ἕνα παιχνίδι τῆς ἀγορᾶς, μιά διασκεδαστική παρουσίαση τῶν μεγάλων καί ὑψηλῶν, ἕνα παιχνίδι λέξεων καί ἐντυπώσεων στήν «τηλεοπτική ἀγορά», μιά χιουμοριστική προσφορά.

Θά μποροῦσα νά χρησιμοποιήσω μερικά παραδείγματα γιά νά κάνω πιό φανερά αὐτά τά σύγχρονα φαινόμενα, ἀλλά δέν θά τό κάνω γιατί δέν θέλω νά τό συγκεκριμενοποιήσω σέ μερικούς Κληρικούς.

Τό γεγονός εἶναι ὅτι, ὅπως γίνονται διάφορα τηλεοπτικά παιχνίδια ἤ διάφοροι διαγωνισμοί στούς τηλεοπτικούς σταθμούς, τό ἴδιο μέ ἕναν ἔμμεσο τρόπο γίνονται τέτοια παιχνίδια συναγωνισμῶν καί ἀνταγωνισμῶν στόν «ἐκκλησιαστικό ἔντυπο καί ἠλεκτρονικό τύπο». Αὐτοί οἱ ἄνθρωποι ἀφ’ ἑνός μέν κρίνουν ὅσους ὁμιλοῦν μέ αὐθεντικό τρόπο γιά τά ἱερά καί ὅσια τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, ἀφ’ ἑτέρου δέ χρησιμοποιοῦν διαφόρους κωμικούς τρόπους, σάν νά εἶναι «πλανόδιοι διασκεδαστές» τῆς κοινῆς γνώμης, γιά νά ἐντυπωσιάσουν καί νά τύχουν ἀναγνωρισιμότητας.

Ἐπί τέλους, ἡ σωτηρία εἶναι πολύ μεγάλη γιά νά τήν ἐμπιστεύεται κανείς σέ μερικούς «σαλτιμπάγκους τῆς θεολογίας».

πηγή