Η μεγαλειώδης διαδήλωση αλλάζει τους όρους του παιχνιδιού

(Φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Νίκος Αρβανιτίδης)

Όταν ο πρωθυπουργός της χώρας δηλώνει πως «δεν είναι παράλογο να υπάρχει η λέξη Μακεδονία στο όνομα των Σκοπίων» και μετά από μερικές ώρες 500.000 άνθρωποι στη Θεσσαλονίκη του λένε «όχι, είναι παράλογο», τότε υπάρχει ένα σοβαρό, σοβαρότατο πρόβλημα δημοκρατικής νομιμοποίησης της κυβέρνησης. Οι σοβαρές και δημοκρατικές κυβερνήσεις σε τέτοιες περιπτώσεις ετοιμάζονται να προσφύγουν στη λαϊκή βούληση. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει τέτοιου είδους ευαισθησίες. Θα γαντζωθεί, ακόμη, περισσότερο στην εξουσία.

Είναι η πρώτη ήττα του ΣΥΡΙΖΑ. Ήττα μιας αλαζονικής ομάδας που καπηλεύτηκε την εξουσία με ψεύδη και προσπαθεί να την συντηρήσει με ό,τι χειρότερο έχει να δείξει η πολιτική ζωή της χώρας.

Ο κόσμος σηκώθηκε από τους καναπέδες του για το ζήτημα της Μακεδονίας, αλλά υπάρχει και μια υποσυνείδητη συσσώρευση αγανάκτησης από όλον αυτόν τον τραγέλαφο που παρατηρούμε και αυτοονομάζεται κυβέρνηση της Αριστεράς.
Η συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη ήταν μεγαλειώδης. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι κάθε ηλικίας και κοινωνικής τάξης συμμετείχαν παρά τις αντίξοες περιστάσεις. Η πληθώρα των μηνυμάτων πρέπει να αποκωδικοποιηθεί. Η αντίδραση δεν περιορίζεται μόνο στο «σκοπιανό» ζήτημα, αν και κυρίως εκεί εστιάστηκε. Ήταν η εκδήλωση μιας βαθιάς αγανάκτησης για τις συνεχείς ήττες, τις συνεχείς υποχωρήσεις. Μια κραυγή: φτάνει, ως εδώ. Και η κραυγή δεν απευθύνεται μόνο στην κυβέρνηση, αλλά σε όλο το πολιτικό σύστημα.
Ήταν μια αντίδραση στο αδιέξοδο της αναζήτησης μιας πειστικής λύσης. Στην επανάληψη του τρόπου που ασκείται η πολιτική. Και στην απουσία πειστικής πολιτικής λύσης. Ήταν μια διαδήλωση για το «Μακεδονικό» με αντικυβερνητικό υπόβαθρο.

Η κυβέρνηση δεν μπορεί παρά να λάβει υπόψη της τη μεγαλειώδη συγκέντρωση. Από σήμερα θα αρχίσει να επανεκτιμά την πολιτική της τόσο στο Σκοπιανό όσο και στους άλλους τομείς: οικονομία, εργασία, συμπεριφορά, αλαζονεία της εξουσίας.

Μία ακόμη προσπάθεια αναζήτησης λύσης με τη γειτονική χώρα, φαίνεται να οδηγείται σε αδιέξοδο.

Ας δούμε ορισμένες παραμέτρους της συγκέντρωσης:

• Ήταν πολύ μεγάλη. Περί αυτού δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία. Οι αριθμοί που δίνονται ποικίλουν, αλλά σημασία έχει ότι όλοι παραδέχονται πως ήταν από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις που γνώρισε η πόλη. Όταν η αγανάκτηση της κοινωνίας φτάνει σ’ αυτό το επίπεδο και σ’ αυτό το αριθμητικό μέγεθος, το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Η συγκέντρωση ήταν μια απόρριψη της κυβερνητικής πολιτικής.
• Προφανώς και θα υπήρχαν ακραία στοιχεία. Αλλά ήταν ελάχιστα μπροστά στην παρουσία ανθρώπων από όλο το πολιτικό φάσμα, ακόμη και από τον ΣΥΡΙΖΑ. Η προβολή εικόνων από ορισμένους γραφικούς τύπους ή ακραία στοιχεία που προκάλεσαν όξυνση, ακόμη και οι ατυχείς αναφορές ομιλητών, οδηγούν σε λανθασμένη πολιτική ανάλυση. Άνδρες, γυναίκες, γέροι, μικρά παιδιά συνέρρευσαν από νωρίς στο χώρο της εκδήλωσης.
• Ήταν ανοργάνωτη. Προφανώς, κάποιοι πήραν την πρωτοβουλία για να την οργανώσουν. Αλλά οι δυνατότητες που είχαν ήταν ελάχιστες μπροστά στο εγχείρημα. Το γεγονός έγινε αντιληπτό πολύ νωρίς, όταν τα μεγάφωνα δεν ακούγονταν παρά σε μια πολύ μικρή έκταση του χώρου στον οποίο είχε απλωθεί η συγκέντρωση. Αλλά ο κόσμος δεν ενοχλήθηκε από την ανοργανωσιά αυτή. Ήταν ικανοποιημένος που απλώς συμμετείχε.
• Τα μέσα ενημέρωσης αδιαφόρησαν. Άλλο ένα τραγικό ολίσθημα της ελληνικής δημοσιογραφίας και των ελληνικών ΜΜΕ. Μια συγκέντρωση τέτοιου πλήθους δεν μπορείς να την αγνοήσεις. Ούτε τα ιδιωτικά ούτε τα κρατικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν πλάνα ή μέρος της συγκέντρωσης. Το γεγονός αποτελεί μαύρη σελίδα της ελληνικής δημοσιογραφίας. Ιδιαιτέρως επιλήψιμη είναι η ΕΡΤ3, η οποία την ώρα που 500.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν και διαδήλωναν στην πόλη που έχει τη βάση της, στη ροή της παρουσίαζε μια εκπομπή που γυρίστηκε πριν από δέκα χρόνια. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως υπήρξε κυβερνητική εντολή να μην παίξουν τίποτε από τη συγκέντρωση. Μια εντολή βλακώδης, την οποία το τρίτο κανάλι της ελληνικής τηλεόρασης έπρεπε να αγνοήσει. Το δυστύχημα είναι ότι θα το πληρώσει σε αξιοπιστία και λαϊκή υποστήριξη – μια υποστήριξη που την έχει ανάγκη για να διατηρηθεί στη ζωή. Η σημερινή ΕΡΤ3 δεν έχει καμιά σχέση με το τρίτο κανάλι της ελληνικής τηλεόρασης που γνώριζε ο κόσμος πριν από το 2013. Στην ΕΡΤ3 έχουν παρεισφρήσει και διαμορφώνουν με ιδεοληπτικούς –και όχι δημοσιογραφικούς– όρους το πρόγραμμά της άτομα του αντιεξουσιαστικού και αναρχικού χώρου που μαζί με ορισμένους όψιμους φανατικούς οπαδούς του ΣΥΡΙΖΑ (ακόμη και πρώην δεξιούς), έχουν δημιουργήσει μια αφόρητη δυσοσμία. Αντιθέτως, η Δημοτική Τηλεόραση Θεσσαλονίκης TV-100, παρά τη δημόσια και έντονη αντίθεση του Δημάρχου στη συγκέντρωση, μετέδωσε επί μακρό χρονικό διάστημα τη συγκέντρωση, και μάλιστα με σχολιασμό στο στούντιο.

Και τώρα;
Γύρω από το «Μακεδονικό» αναπτύσσεται μια λαϊκή δυναμική την οποία η κυβέρνηση και οι προπαγανδιστικοί μηχανισμοί της προσπαθούν να παρουσιάσουν ως μια «νέα Δεξιά», να την ταυτίσουν με την Ακροδεξιά, ή ακόμη και με τη Χρυσή Αυγή. Αλίμονο αν ο κόσμος που συγκεντρώθηκε στη Θεσσαλονίκη ήταν χρυσαυγίτες. Αν αυτό πιστεύει στην ανάλυσή της η κυβέρνηση (ότι πρόκειται για ακραία στοιχεία), τότε η παρακμή και η πτώση της είναι ήδη προδιαγεγραμμένες. Η παρακμή ξεκινά από τις λανθασμένες ή υποκειμενικές αναγνώσεις των πολιτικών εξελίξεων. Στη χθεσινή συγκέντρωση υπήρχαν και πολλά μέλη του ΣΥΡΙΖΑ τα οποία έλεγαν στηρίζουμε την κυβέρνηση, όχι όμως στο θέμα αυτό.

Φαίνεται όμως να χάνεται μία ακόμη ευκαιρία για λύση του προβλήματος της ονομασίας. Στο θέμα αυτό υπάρχουν δύο αντικρουόμενες απολυτότητες.

Οι Έλληνες δεν πρόκειται να αποδεχθούν τον όρο Μακεδονία σε σύνθετη ονομασία, και οι κάτοικοι της γειτονικής χώρες δεν μπορούν να διανοηθούν ότι δεν θα λέγονται Μακεδόνες. Αυτή η διάσταση δεν ξεπερνιέται. Εάν δεν εξευρεθεί κάποια λύση στις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις, το πρόβλημα θα παραπεμφθεί στο μέλλον αλλά δεν θα εξαλειφθεί. Οι επόμενες κυβερνήσεις θα το αντιμετωπίσουν στην ίδια διάσταση.
Κάτι ακόμη που δεν έγινε σαφές στην ελληνική πλευρά: Η λύση σύνθετης ονομασίας που αναζητείται, είναι για χρήση στους διεθνείς οργανισμούς. Το εσωτερικό όνομα θα παραμείνει «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Αν και δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για τέτοιου είδους αναλύσεις, εκείνο που επιχειρείται να εξαλειφθεί με τις συνομιλίες για σύνθετη ονομασία είναι ο αλυτρωτισμός που καλλιεργείται και η αναπαραγωγή του ψευδούς ιδεολογήματος στα σχολικά εγχειρίδια και τους προπαγανδιστικούς μηχανισμούς. Όχημα του αλυτρωτισμού μπορεί να είναι η ονομασία, είναι όμως απαραίτητη η ύπαρξη εθνικής μειονότητας.

Η συμφωνία που έκανε η Βουλγαρία με τα Σκόπια προβλέπει, μεταξύ άλλων, πως οι δύο χώρες δεν θα αναμιγνύονται η μια στις εσωτερικές υποθέσεις της άλλης. Και αυτή η αναφορά είναι σαφές ότι παραπέμπει στην εκμετάλλευση των εσωτερικών μειονοτήτων.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει αξιόλογη παρουσία ανθρώπων που αναφέρονται στο γειτονικό κράτος, αλλά μια παρόμοια πρόβλεψη σε ενδεχόμενη συμφωνία θεωρείται βεβαία. Όπως και η μέριμνα για την απάλειψη των αλυτρωτικών στοιχείων από τα βιβλία και το σύνταγμα. Ας σημειωθεί πως στο ισχύον σύνταγμα της γειτονικής χώρας γίνεται αναφορά στο ενδιαφέρον που πρέπει να επιδεικνύει το «Μακεδονικό Κράτος» στους «Μακεδόνες» που ζουν στις γειτονικές χώρες.
Αυτά όμως είναι πλέον λεπτομέρειες που θα δούμε πώς θα εξελιχθεί η συζήτησή τους. Ίσως η συγκέντρωση στο Σύνταγμα, στις 4 Φεβρουαρίου, αποσαφηνίσει περισσότερο τα πράγματα. Εκεί ο χαρακτήρας της θα είναι σαφώς αντικυβερνητικός. 

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ