Πόντος: Ημέρα μνήμης και πένθους

Μαρτυρικό τέλος είχαν χιλιάδες Ελληνίδες στον Πόντο την περίοδο 1916-1923. Το δράμα αυτών των γυναικών αποτύπωσε ο καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Κωνσταντίνος Φωτιάδης σε ομιλία στο 6ο Συμπόσιο του Κέντρου Σπουδής και Ανάδειξης Μικρασιατικού Ελληνισμού. Με αφορμή την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, η «δημοκρατία» παρουσιάζει αποσπάσματα της ομιλίας.
«Είναι συγκλονιστικές οι αρχειακές πηγές των υπουργείων Εξωτερικών, οι εκθέσεις των ξένων αυτοπτών μαρτύρων, του διεθνούς Τύπου, οι καταγραφές των επιζώντων θυμάτων και πλήθος άλλων ντοκουμέντων, που περιγράφουν παραστατικά χιλιάδες περιστατικά του μαρτυρικού τέλους των δυστυχισμένων γυναικών. Αν χρησιμοποιούσα τον όρο “γυναικοκτονία”, θα σκόνταφτα πάνω στις νέες θεωρίες της τελευταίας 25ετίας “περί έμφυλου”, τις οποίες ομολογώ ότι δεν μελέτησα ακόμη. Με απέτρεψε η κόρη μου να τον χρησιμοποιήσω, γι' αυτό και θα τον αποφύγω, παρόλο που προσωπικά με εκφράζει, γιατί τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν σε βάρος των γυναικών εντάσσονται στον ορισμό της γενοκτονίας, όπως καθιερώθηκε από τον Ραφαέλ Λέμκιν» σημειώνει ο κ. Φωτιάδης.
Τους έκαψαν
Το μένος των Τούρκων κατά των Ελλήνων φαίνεται από μαρτυρία του Λάμπου Μαυρίδη από το Τεπέ Kιοΐ της Πουλαντζάκης, την οποία παραθέτει ο καθηγητής: «…Υστερα ο Tοπάλ Oσμάν ήρθε χαράματα και περικύκλωσε το χωριό με τους τσέτες του. Μάζεψαν τον κόσμο, έναν έναν τους χωριανούς, και τους έβαλαν σ’ ένα σπίτι σιμά στην εκκλησία: άντρες, παιδιά, γυναίκες, γέρους, μωρά. Εδωσαν φωτιά το σπίτι και τους έκαψαν ζωντανούς! Προτού να τους κάψουν διάλεξαν τέσσερις πέντε νέες γυναίκες και τις κράτησαν για τον εαυτό τους. Μετά έχυσαν 10 τενεκέδες πετρέλαιο μέσα και ολόγυρα στο σπίτι, και κατόπιν έριξαν μια χειροβομβίδα. Αναψε φωτιά! Δέκα είκοσι λεφτά κράτησε το κακό. Φώναζαν. Οι φωνές των γυναικών “σον ουρανόν έβγαιναν” (οι φωνές των γυναικών ανέβαιναν στον ουρανό). Τινάχτηκε το σπίτι μες στις φλόγες κι όλους τούς πλάκωσε μέσα!
Ενα κορίτσι απ’ το παράθυρο πήδηξε και έφυγε απ’ τη φωτιά. Εριξαν σφαίρες οι τσέτες, αλλά ήταν κατήφορος και γλίτωσε. Μια σφαίρα την πήρε ξυστά στο κεφάλι. Pούδα τη λέγανε. Ηρθε κοντά σε εμάς που ξεφύγαμε απ’ το πρωί. Τη ρώτησα για τη γυναίκα μου και τα παιδιά μου. Μου είπε: “Τη γυναίκα σου την είδα, τα παιδιά σου δεν τα είδα”. Οι πέντε γυναίκες που διάλεξαν για να τις πάρουν οι Τούρκοι να τις βιάσουν το κατάλαβαν και σαν έβλεπαν τη φωτιά και τις φωνές, πήδησαν μέσα στο σπίτι λέγοντας: “Eίη το όνομα του Κυρίου!...” Πήδησαν στη φωτιά και κάηκαν. Πέθαναν μαζί με τις άλλες. Αυτό όλο κράτησε μισή ώρα. Μετά μισή ώρα οι τσέτες έφυγαν και πήγαν στ’ άλλα χωριά».
Ο κ. Φωτιάδης κατέληξε επαναλαμβάνοντας το πάγιο αίτημα για διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας, επικαλούμενος τον Δημήτρη Ψαθά, που έγραψε: «Να ρίξουμε τον πέπλο της λήθης στο παρελθόν, αλλά να ξέρουμε, όχι να κρύβουμε. Να ξέρουν κι ίδιοι οι Τούρκοι το τι φτιάξαν οι πατεράδες τους, για ν’ αποφύγουν τα όσα στιγμάτισαν εκείνους, εφ’ όσον θέλουν να πάρουν τη θέση που φιλοδοξούν ανάμεσα στα πολιτισμένα έθνη. Μόνον έτσι, ξέροντας εμείς τους Τούρκους και ξέροντας εκείνοι εμάς και το στιγματισμένο παρελθόν τους, μπορεί κάποτε να χαράξουμε μια ελληνοτουρκική φιλία επάνω σε στέρεες βάσεις».
πηγή 

Ο Ροδοπόλεως Κύριλλος για τη σφαγή 487 ψυχών
Συγκλονιστικά για το μαρτύριο των Πόντιων γυναικών είναι και όσα έγραψε ο μητροπολίτης Ροδοπόλεως Κύριλλος: «Φρίττει ο νους του ανθρώπου διά τας διαπραχθείσας φρικαλεότητας και τον αριθμόν των θυμάτων, ανερχομένων εις 487 ψυχάς, αίτινες εύρον οικτρόν θάνατον εν τοις όρεσι, τοις σπηλαίοις και ταις οπαίς της γης, όπου εκρύβησαν ίνα αποφύγωσι την δολοφόνον μάχαιραν των σφαγέων.
Μεταξύ των δολοφονηθέντων τούτων θυμάτων κατατάσσονται άλλαι 14 νεάνιδες κόραι, αίτινες φεύγουσαι τον βαρύν πέλεκυν του δημίου, κατέφυγον, ως εις άσυλον θρησκευτικόν, εις την διαληφθείσαν ιεράν μονήν του Bαζελώνος, οπόθεν οι τύραννοι ούτοι, αφού απήγαγον τους φιλησύχους πατέρας της Mονής αιχμαλώτους, προέβησαν ούτοι εις κορεσμόν των σωματικών αυτών ηδονών, βία ατιμάσαντες τας παρθένους ταύτας, ων τελευταίον αφού απέκοψαν τους μαστούς και τας κεφαλάς, αφήκαν τα πτώματα και απήλθον»…