Στενήμαχος 1900
Μετὰ τὴν προσάρτηση τῆς ὑπὸ
ὀθωμανικὸ ἔλεγχο αὐτόνομης ἐπαρχίας τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμυλίας στὴν
βουλγαρικὴ ἠγεμονία (1885,) ἐπιδιώχθηκε ἀπὸ βουλγαρικῆς πλευρᾶς ἡ
κατάργηση τῆς ἑλληνικῆς ἐκπαιδεύσεως. Ταυτόχρονα οἱ βουλγαρικὲς ἀρχὲς
ἀρνοῦνταν νὰ ἀναγνωρίσουν τὶς ἑλληνικὲς ὀρθόδοξες κοινότητες ὡς νομικὰ
πρόσωπα, μὲ συνέπεια τὴ δήμευση κοινοτικῶν περιουσιῶν καὶ τὴν ἀρπαγὴ
πατριαρχικῶν ἐκκλησιῶν. Αὐτὸ θὰ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τὴν ἀφομοίωση τοῦ
ἑλληνικοῦ στοιχείου τῆς περιοχῆς.
Ὅλες αὐτὲς οἱ ἐνέργειες σὲ συνδυασμό μὲ τὴν αὔξηση τοῦ βουλγαρικοῦ ἐθνικισμοῦ, καὶ τὴν ἐπιτυχὴ δράση τῶν τῶν ἑλληνικῶν ἀνταρτικῶν σωμάτων στὴν Μακεδονία, ποὺ ἀνέτρεπε τὰ κατακτητικὰ σχέδια τῶν βουλγάρων, ὁδήγησαν στὴν ἐκδήλωση τῆς ἀνθελληνικῆς ἐκστρατείας ποὺ ἄρχισε νὰ ἐκδηλώνεται στὶς ἀρχὲς τοῦ καλοκαιριοῦ τοῦ 1906, στὴν Ἀνατολικὴ Ρωμυλία.
Ὅλες αὐτὲς οἱ ἐνέργειες σὲ συνδυασμό μὲ τὴν αὔξηση τοῦ βουλγαρικοῦ ἐθνικισμοῦ, καὶ τὴν ἐπιτυχὴ δράση τῶν τῶν ἑλληνικῶν ἀνταρτικῶν σωμάτων στὴν Μακεδονία, ποὺ ἀνέτρεπε τὰ κατακτητικὰ σχέδια τῶν βουλγάρων, ὁδήγησαν στὴν ἐκδήλωση τῆς ἀνθελληνικῆς ἐκστρατείας ποὺ ἄρχισε νὰ ἐκδηλώνεται στὶς ἀρχὲς τοῦ καλοκαιριοῦ τοῦ 1906, στὴν Ἀνατολικὴ Ρωμυλία.
Στὴν περιοχὴ αὐτὴ ὑπῆρχε ἀκμαῖος
Ἑλληνισμός. Οἱ πόλεις Φιλιππούπολη, Ἀγχίαλος, Πύργος, Βάρνα, Στενήμαχος,
Τατὰρ – Παζαρτζίκ, Ζαγορὰ καὶ ἄλλες ἀποτελοῦσαν κέντρα τοῦ Ἑλληνισμοῦ.
Τὸν Ἰούλιο τοῦ 1906, ἄρχισαν ἄγριοι διωγμοὶ τῶν Ἑλλήνων μὲ πρῶτο στόχο
τὴ Βάρνα, ὅπου ὁ βουλγαρικὸς ὄχλος, παρακινούμενος ἀπὸ τὶς ἀρχές, προέβη
στὴν λεηλασία καὶ καταστροφὴ ἑλληνικῶν σχολείων, καταστημάτων καὶ
σπιτιῶν, καθὼς καὶ στὸν φόνο Ἑλλήνων.
Οἱ διωγμοὶ γρήγορα ἐπεκτάθηκαν καὶ στὶς ἄλλες πόλεις· οἱ Ἕλληνες κάτοικοι της Αγχιάλου, ἀποφάσισαν νὰ ἀμυνθοῦν μὲ κάθε τρόπο. Ἐκλεισαν τὰ καταστήματα τῆς πόλης, ἔβαλαν ἔνοπλη φρουρὰ στὴν εἴσοδό της καὶ ὁχύρωσαν τὸ μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Γεωργίου μὲ ἑκατὸ ὁπλισμένους πολίτες. Στὶς 20 Ἰουλίου, κατέλαβε τὸ μοναστήρι βουλγαρικὸς στρατὸς γιὰ νὰ τὸ περιφρουρήσῃ καὶ παρέμεινε ὡς τὶς 28 τοῦ μῆνα.
Οἱ διωγμοὶ γρήγορα ἐπεκτάθηκαν καὶ στὶς ἄλλες πόλεις· οἱ Ἕλληνες κάτοικοι της Αγχιάλου, ἀποφάσισαν νὰ ἀμυνθοῦν μὲ κάθε τρόπο. Ἐκλεισαν τὰ καταστήματα τῆς πόλης, ἔβαλαν ἔνοπλη φρουρὰ στὴν εἴσοδό της καὶ ὁχύρωσαν τὸ μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Γεωργίου μὲ ἑκατὸ ὁπλισμένους πολίτες. Στὶς 20 Ἰουλίου, κατέλαβε τὸ μοναστήρι βουλγαρικὸς στρατὸς γιὰ νὰ τὸ περιφρουρήσῃ καὶ παρέμεινε ὡς τὶς 28 τοῦ μῆνα.
Μετὰ τὴν ἀναχώρηση
τοῦ στρατοῦ, ὁμάδες βουλγάρων ἀπὸ τὸν Πύργο ἐπιτέθηκαν κατὰ τῶν
ὁπλισμένων Ἑλλήνων καὶ οἱ συγκρούσεις γενικεύτηκαν σὲ ὅλη τὴν πόλη. 1500
βούλγαροι κομιτατζῆδες κατέστρεψαν κάθε τι τὸ ἑλληνικὸ καὶ ἐξόντωσαν
δεκάδες Ἑλλήνων ἀστῶν. Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν πυρπόληση τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς
Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, σὲ 1000 ὑπολογίζονται τὰ πυρποληθέντα σπίτια,
ἐνῶ ταυτόχρονα καταστράφηκαν 200 καταστήματα, δύο σχολεῖα καὶ ἡ
βιβλιοθήκη
Ἐξ ἄλλου, κατὰ τὴ γενομένη συμπλοκὴ
μεταξὺ τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ τῆς πόλεως καὶ τῶν κομιτατζήδων
ἐσφάγησαν περὶ τὰ 80 γυναικόπαιδα Ἑλλήνων, ἐνῶ σκοτώθηκαν ἢ
τραυματίστηκαν περὶ τοὺς 30 κομιτατζῆδες.
Οἱ διωγμοὶ ἐξαπλώθηκαν σὲ ὅλα τὰ ὑπόλοιπα ἀστικὰ κέντρα μὲ ἑλληνικὸ πληθυσμό.
Μεγάλες καταστροφὲς ἔγιναν καὶ στὴν Στενήμαχο, στὶς 23 Ἰουλίου 1906, ὅπου μέχρι τότε διατηροῦσε τὴν ἑλληνικότητά της. Λειτουργοῦσαν σ’ αὐτήν πολλὰ σχολεῖα, στὰ ὁποῖα φοιτοῦσαν 1.200 μαθητὲς καὶ μαθήτριες. Ὑπῆρχαν ἐπίσης 10 ἐκκλησίες καὶ 40 περίπου παρεκκλήσια.
Οἱ διωγμοὶ ἐξαπλώθηκαν σὲ ὅλα τὰ ὑπόλοιπα ἀστικὰ κέντρα μὲ ἑλληνικὸ πληθυσμό.
Μεγάλες καταστροφὲς ἔγιναν καὶ στὴν Στενήμαχο, στὶς 23 Ἰουλίου 1906, ὅπου μέχρι τότε διατηροῦσε τὴν ἑλληνικότητά της. Λειτουργοῦσαν σ’ αὐτήν πολλὰ σχολεῖα, στὰ ὁποῖα φοιτοῦσαν 1.200 μαθητὲς καὶ μαθήτριες. Ὑπῆρχαν ἐπίσης 10 ἐκκλησίες καὶ 40 περίπου παρεκκλήσια.
Μετὰ τὰ γεγονότα τοῦ 1906, πολλοὶ
Ἕλληνες ἀπὸ τὴν Ἀγχίαλο, τὴ Βάρνα, τὴ Μεσημβρία, τὸν Πύργο, τὴ Στενήμαχο
καὶ ἄλλες πόλεις ἔφυγαν πρόσφυγες κυρίως πρὸς τὴν Ἑλλάδα. Ἡ Βουλγαρία
κατἀσχεσε ὅλη τους τὴν περιουσία.
Μὲ τὴν ἀναγγελία τῶν ὠμοτήτων, στὴν
Ἑλλάδα καὶ στὴν τουρκοκρατούμενη Μακεδονία, ξέσπασε μεγάλη ἀγανάκτηση.
Διαμαρτυρίες ἀπευθύνθηκαν ἐκ μέρους τῆς Κυβερνήσεως καὶ ἄλλων ὀργανισμῶν
πρὸς τὶς Εὐρωπαϊκὲς Δυνάμεις· ὅλες ὅμως ἔγιναν δεκτὲς μὲ πλήρη
ἀδιαφορία…
πηγή
πηγή
1 σχόλιο:
και όχι μόνο στην ανατολική Ρωμυλία..αργότερα:
"....Το τι αφήκαν πίσω τους όταν στις αρχές Οκτωβρίου του 1918 οι Βούλγαροι έφυγαν νικημένοι, αμυδρή εικόνα μας δίδει ανταπόκριση της εφημερίδας «Εστία» των Αθηνών στο φύλλο της 30ης Σεπτεμβρίου 1918:
«Περί της γενομένης καταστροφής υπό των Βουλγάρων εν τη Ανατολική Μακεδονία ότι και αν είπω είναι κατώτερον της πραγματικότητος. Την τραγωδίαν της δυστήνου χώρας αντελήφθησαν ιδίοις όμμασιν ο πρωθυπουργός και οι αντιπρόσωποι του Τύπου και ιδίως του ξένου, οίτινες θα καταστήσωσι γνωστόν το έργον των Γερμανοβουλγάρων. Εφ’όσον προχωρούμεν επί τοσούτον αντιλαμβανόμεθα μεγαλυτέραν την καταστροφήν.
Εις το Πράβι λ.χ. (πρόκειται για την Ελευθερούπολη σήμερα) άνω των χιλίων ατόμων εύρον τον θάνατον. ΄Ολος ο άρρην πληθυσμός απήχθη εις Βουλγαρίαν. Ίνα συμπληρωθή το έργον της καταστροφής έκαυσαν πόλεις, χωρία, απήγαγον κτήνη, ελήστευσαν περιουσίας, σιτηρά, έφθασαν μέχρι να αφαιρέσουν τους κώδωνας της εκκλησίας».
..........................................................................................
Άφιξις των εν Βουλγαρία κρατουμένων ομήρων : «Ήτο απελπιστική τη αληθεία η κατάστασις των επανερχομένων εκ Βουλγαρίας κατοίκων», γράφει ο στρατηγός Παρασκευόπουλος. «Παρουσίαζαν οικτρόν θέαμα και ενέπνεον την θλίψιν. Οι τόσον ευημερούντες προ της μαρτυρικής εξορίας κάτοικοι της Ανατολικής Μακεδονίας επέστρεφον νήστεις, ασθενείς, κατεσκωληκότες, σχεδόν ανθρώπινα ράκη, θρηνούντες οι πλείστοι θανόντα εις την εξορίαν και εγκαταλειφθέντα μέλη της οικογενείας των τα οποία, εκ των βασάνων, της πείνης και των κακουχιών, δεν ηδυνήθησαν ν’ ανθέξωσι. Επανερχόμενοι, έβλεπον τας οικίας των ερειπωμένας και τα υπάρχοντά των κατεστραμμένα, όσα δεν είχον υπό των Βουλγάρων αρπαγή και μεταφερθή εις Βουλγαρίαν».
.........................................................................................
Πράγματι, ο Βενιζέλος, που όπως είναι γνωστό ζητούσε επίμονα να βγει η Ελλάδα στον πόλεμο στο πλευρό των Αγγλογάλλων και προκειμένου να ματαιώσει τυχόν κίνδυνο από Βορρά, με το υπόμνημά του αυτό (11-1-1915), δυστυχώς, επρότεινε να παραχωρήσουμε στους Βουλγάρους τμήμα Καβάλας –Δράμας-Σαρισαμπάν, υπό τις εξής συνοπτικάς προϋποθέσεις:
1)Η Βουλγαρία θα ελάμβανε αμέσως μέρος στον πόλεμο με την Ελλάδα, τη Ρουμανία, τη Σερβία υπέρ της Συνεννοήσεως (Αγγλογάλλοι).
2)Ο πόλεμος θα ήταν νικηφόρος
3)Η Ελλάδα θα ελάμβανε στη Δυτική Μικρασία, χώρα ίσης περίπου επιφανείας με ολόκληρη την τότε ελεύθερη Ελλάδα και κατοικούμενη από 800.000 Έλληνες, αντί των 40.000 του τμήματος Καβάλας
4)Η Ελλάδα θα ελάμβανε την περιφέρεια της Γευγελής
5)Οι παραχωρήσεις προς τη Βουλγαρία θα επραγματοποιούντο κατά την υπογραφή της ειρήνης και όταν η Ελλάδα θα ανακτούσε τα δικά της μικρασιατικά εδάφη.
Στο άκουσμα των προτάσεων αυτών του Ελευθ. Βενιζέλου, ο λαός των θιγομένων περιοχών (το υπόμνημα άλλωστε είχαν δημοσιεύσει οι φιλελεύθερες εφημερίδες των Αθηνών) είχε συγκροτήσει ογκώδη συλλαλητήρια διαμαρτυρίας στη Δράμα κλπ."
Την πολύπαθη Ανατολική Μακεδονία φαίνεται ότι την εποχή εκείνη του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, οι ιθύνοντες των Αθηνών, μηδ’ ενός εξαιρουμένου, θεωρούσαν αμελητέα περιοχή...
Δημοσίευση σχολίου