Της Μαλαπάνη Ν. Αθηνάς
Κλασικής Φιλολόγου, ΜΑ in Classics, Ph. D. Candidate SORBONNE-PARIS IV
Η αρχαία ελληνική γλώσσα και γραμματεία
αποτελούσε ανέκαθεν ένα από τα βασικότερα και δυσκολότερα μαθήματα του
σχολικού προγράμματος τόσο στο γυμνάσιο όσο και στο ενιαίο λύκειο. Έτσι,
η δυσκολία αυτή και η κατά κόρον χαμηλές επιδόσεις της πλειονότητας των
μαθητών και μαθητριών, αλλά και το γενικότερα μειωμένο ενδιαφέρον για
περαιτέρω ενασχόληση των παιδιών με τις κλασικές σπουδές έχει θέσει επί
τάπητος το ζήτημα του επαναπροσδιορισμού της ελληνικής γλώσσας και των
κλασικών σπουδών. Σε μία τεχνοκρατική και τεχνοκρατούμενη εποχή όπου οι κλασικές και ανθρωπιστικές επιστήμες και σπουδές βάλλονται διαρκώς,
η κατάργηση της εξέτασης των αρχαίων ελληνικών αποτελεί ένα μείζον
ζήτημα, που ενισχύει την ευρύτερη αμφιβολία για την πορεία της ελληνικής
γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού στο πλαίσιο τόσο της ευρωπαϊκής
όσο και της παγκόσμιας (επιστημονικής) κοινωνίας.
Κατ’ αρχήν, πρέπει να σημειωθεί ότι η βάση της επιχειρηματολογίας μας είναι ο ενιαίος χαρακτήρας και η αδιάλειπτη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας. Η ελληνική είναι από τις απειροελάχιστες γλώσσες του κόσμου που μετρά μια παράδοση περίπου τριών χιλιετιών με συνεχή πορεία τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο. Μόνο η χετιτική γλώσσα έχει σημειώσει επίσης τόσο μεγάλη πορεία και ανθεκτικότητα στον χρόνο, αλλά δεν έχει να επιδείξει σήμερα γραπτές μαρτυρίες.
Επομένως, ο διαχωρισμός αρχαίων και νέων ελληνικών δεν πρέπει κανονικά
να υφίσταται τόσο στο σχολείο και το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών όσο και
στη νοοτροπία του σημερινού εκπαιδευτικού, μαθητή, γονιού.
Στο πλαίσιο λοιπόν της κατάργησης της εξέτασης των αρχαίων, καταργείται αυτομάτως και η αποδοχή της ενιαίας φύσης και της αδιάλειπτης συνέχειας της ελληνικής γλώσσας, με αποτέλεσμα να μη γίνεται αντιληπτή η βαθύτερη φυσιογνωμία του ελληνικού πολιτισμού και της ιστορίας του, καθώς η γλώσσα αποτελούσε ανέκαθεν βασικό στοιχείο της πολιτιστικής ταυτότητας κάθε λαού.
Εντούτοις, πρέπει να σημειωθεί ότι καθίσταται απαραίτητη η διαφοροποίηση της διδασκαλίας και προσέγγισης του μαθήματος. Πρέπει μέσα από τη διδασκαλία των κειμένων, του λεξιλογίου και της μορφολογίας της γλώσσας να γίνονται συνδέσεις και να εντοπίζονται αντιστοιχίες με τη νέα ελληνική και μάλιστα, την καθομιλουμένη, έτσι ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριες να αντιλαμβάνονται τη βαθύτερη συνέχεια της γλώσσας. Απαραίτητη επίσης είναι και η συγκριτική προσέγγιση των κειμένων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Οι μαθητές και οι μαθήτριες πρέπει να καλούνται να εντοπίζουν τον βασικό κώδικα αξιών
που προβάλλεται μέσα από τα κλασικά κείμενα και να τον αντιμετωπίζουν
συγκριτικά με τη σημερινή ελληνική νοοτροπία, προσπαθώντας να εξηγήσουν
τη διαφοροποίηση των αξιών και τα αίτιά της, καθώς επίσης και πιθανές
συνέπειές της.
Στον αντίποδα των επιχειρημάτων που τάσσονται υπέρ της κατάργησης της εξέτασης των αρχαίων ελληνικών, βρίσκεται ακριβώς η διαφοροποιημένη διδασκαλία του μαθήματος και οι νέοι ορίζοντες που πιστεύεται ότι μπορεί να ανοίξει στα παιδιά.
Η αποβολή του άγχους της εξεταστέας ύλης καθιστά πιο ήρεμους τόσο τους
εκπαιδευτικούς όσο και τους μαθητές, με αποτέλεσμα να μπορούν να
εκπονούνται διάφορες ερευνητικές εργασίες κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους, αλλά και ενδιαφέρουσες βιωματικές δράσεις (π.χ. επισκέψεις σε μουσεία και σχετικές ξεναγήσεις, δημιουργία διαδραστικών ξεναγήσεων, καλλιέργεια της μουσειακής εκπαίδευσης κτλ.).
Εντούτοις, η ολιγωρία του ελληνικού
σχολείου και η παγιωμένη διδακτική και εξεταστική νοοτροπία παραγκωνίζει
πολλές φορές τέτοιου είδους δράσεις. Επιπροσθέτως, η ελλιπής κατάρτιση των εκπαιδευτικών σε πολλές περιπτώσεις σχετικά με την υγιή ερευνητική διαδικασία και την καλλιέργεια επιστημονικής μεθοδολογίας
για την εκπόνηση ερευνητικών εργασιών υποσκελίζει αυτές τις
δραστηριότητες, οι οποίες θα έπρεπε κανονικά να χαρακτηρίζουν και να
στηρίζουν το σημερινό σχολείο.
Τέλος, είναι απαραίτητο να αναφερθεί ότι ένα μάθημα που αποκόπτεται από την εξεταστική διαδικασία θεωρείται αυτομάτως δευτερεύον στη νοοτροπία μαθητών και γονιών, ακόμη και καθηγητών, με
αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται καθολικά κι σταδιακά να αποδυναμώνεται,
ακόμη και από τις εκάστοτε κυβερνήσεις (κάτι αντίστοιχο έχει συμβεί για
παράδειγμα, και με το μάθημα των Θρησκευτικών).
Από τα ανωτέρω λοιπόν, προκύπτει το εξής ερώτημα: μήπως
όλες αυτές οι κινήσεις αποτελούν μια στοχευμένη και μεθοδευμένη
στρατηγική για την ευρύτερη υποτίμηση της ελληνικής γλώσσας και του
ελληνικού πολιτισμού; Υπερβολικό ίσως θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Παρόλα αυτά, δεν μπορεί να μην επισημανθεί μια σχετική σκοπιμότητα.
Σε κάθε περίπτωση, είτε το μάθημα εξετάζεται στο
τέλος της ακαδημαϊκής χρονιάς είτε όχι, θεωρείται απαραίτητο να
προωθηθεί στο παιδιά η αξία των κλασικών κειμένων και γλωσσών. Να τους
εξηγηθεί από την επιστημονική-εκπαιδευτική κοινότητα ότι οι αξίες και τα
μηνύματα που μεταλαμπαδεύουν είναι διαχρονικά, με αποτέλεσμα να μπορούν να ανταποκριθούν και στις συναισθηματικές ανάγκες
του σημερινού ανθρώπου, οι οποίες πρέπει να καλλιεργηθούν. Από τους
εκπαιδευτικούς εξαρτάται η διατήρηση της σπουδαιότητας των αρχαίων και
της γλώσσας γενικώς. Ωστόσο, σε αυτόν τον δύσκολο αγώνα τους για την
αλλαγή των συνειδήσεων και της νοοτροπίας, είναι απαραίτητο να έχουν την
αμέριστη συνεργασία και συμπαράσταση των γονέων, αλλά και των παιδιών,
προκειμένου να προωθήσουν την ελληνική γλώσσα με διάφορες, εναλλακτικές διδακτικές και παιδαγωγικές μεθόδους,
κάνοντας το μάθημα πιο ευχάριστο και ελκυστικό. Με αυτές τις μεθόδους
και με πολλή και σκληρή δουλειά, μπορεί να προωθηθεί η ελληνική γλώσσα
σε όλη τη συνέχειά της και να καλλιεργηθεί πολύπλευρα ο μαθητής. www.alfavita.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου