Ερμηνεύουν τους Ι. Κανόνες όπως κάθε φορά τους συμφέρει και μοιραίως... "πέφτουν στον λάκκο που άνοιξαν"!

   Ο Μητροπ. Περγάμου εις άρθρον του με τίτλον «Ο Συνοδικός θεσμός» εις το περιοδικόν ΘΕΟΛΟΓΙΑ πραγματεύεται ιστορικά, εκκλησιολογικά και κανονικά προβλήματα του Συνοδικού θεσμού υπό την προοπτικήν της μελλούσης Μεγάλης Συνόδου. Μεταξύ αυτών ευρίσκονται και πολλά άτοπα σχετικώς με τας αρμοδιότητας του εκάστοτε «προκαθημένου», δια την εισδοχήν των αιρετικών κ.α. Αν και αι απόψεις αυταί είναι εσφαλμέναι διατυπώνει και άλλας, αι οποίαι αποτελούν βόμβα μεγατόνων εις αυτά τα θεμέλια της Μ. Συνόδου. Αι απόψεις εκείνου ο οποίος προήδρευσε πλείστων όσων Προσυνοδικών διασκέψεων, είναι (ανεξηγήτως;) πλήρως αντίθετοι με τα προσφάτως αποφασισθέντα εις την Γενεύην! Το γεγονός αυτό καταδεικνύει την αντιφατικότητα των Πατριαρχικών, οι οποίοι μεταλλάσσουν την ερμηνείαν των Ι. Κανόνων και των Παραδόσεων της Εκκλησίας κατά καιρούς συμφώνως προς το συμφέρον τους, ως να ήσαν εκλογικοί νόμοι προκειμένου να υπηρετηθούν μικροπολιτικαί επιδιώξεις!

Συγκεκριμένως αναφέρει ότι: α) η συμμετοχή όλων των Επισκόπων δεν είναι μόνον επιθυμητή αλλά και υποχρεωτική, β) όλοι έχουν ψήφον και είναι αντικανονικόν να αντικατασταθή αυτή από εκείνην του τοπικού τους Προκαθημένου, γ) όποιος αποκλεισθή έχει το δικαίωμα να αρνηθή παντελώς την εγκυρότητα της Συνόδου και τας αποφάσεις της, και δ) ότι είναι αδιανόητος η εκχώρησις «εξουσιοδοτήσεως» Επισκόπων εις άλλους Επισκόπους. Παραθέτομεν μόνον τα τμήματα του άρθρου που αφορούν εις το ζήτημα αυτό:

«…η συμμετοχή του κάθε επισκόπου στη συν­οδική πράξη της Εκκλησίας είναι δικαίωμα και καθήκον, το οποίο απορρέει απ’ ευθείας από τη χειροτονία του και δεν εξαρτάται από καμία άλλη διοικητική πράξη η άλλη ενέργεια. Συνεπώς, κάθε επίσκοπος δικαίω της χειροτονίας του μπορεί και πρέπει να μετέχει στις συνόδους που αφορούν στη ζωή της τοπικής του Εκκλησίας και της Εκκλησίας γενικά…

Προκειμένου, λοιπόν, να αποφευχθεί η επικίνδυνη εκκλησιολογικά υποταγή της τοπικής Εκκλησίας και του επισκόπου της στην εξουσία της συνόδου, η συμμετοχή όλων των επισκόπων στις συνοδικές αποφάσεις είναι απαραίτητη. Διότι η σύνοδος δεν αντλεί την αυθεντία της από τον θεσμό καθεαυτόν, αλλά –δια των επισκόπων της- από την κοινωνία των Εκκλησιών μεταξύ τους. Και είναι προφανές ότι η Εκκλησία είναι σώμα κοινωνίας και ελευθερίας και όχι νομικού καταναγκασμού.

Από όλα αυτά, γίνεται απολύτως φανερό ότι η Σύνοδος σχετίζεται μεν με το πλήρωμα της Εκκλησίας, χωρίς όμως να παρακάμπτει στο παραμικρό τον τοπικό επίσκοπο. Κάτι που άλλωστε συμβαίνει και με τα άλλα λειτουργήματα της Εκκλησίας…

Χωρίς να αποκλείεται η συμμετοχή στις συνόδους και μη επισκόπων, κληρικών η και λαϊκών, ως συμβούλων, η αποφασιστική ψήφος ανήκει μόνο στους επισκόπους…

Απομένει να εξεταστεί το αν όλοι οι εν ενεργεία επίσκοποι πρέπει να μετέχουν στις συνόδους της περιοχής τους. Η απάντηση, όπως προκύπτει από την μελέτη των πηγών, είναι σαφώς καταφατική. Διαφορετικά, ο τυχόν αποκλεισθείς επίσκοπος θα είχε χωρίς άλλο το δικαίωμα να αρνηθεί την αυθεντία και το κύρος της συνόδου και των αποφάσεών της, τουλάχιστον για την επαρχία του. Στην Ορθόδοξη Εκκλησιολογία δεν υπάρχει χώρος νομικού καταναγκασμού…

…προϋπόθεση μετοχής Εκκλησιών δι’ αντιπροσώπων στις αρχαίες συνόδους ήταν ότι οι Εκκλησίες αυτές θα συμφωνούσαν με τις αποφάσεις της, καθώς επίσης και ότι οι αντιπρόσωποι θα μετέφεραν στη σύνοδο τα προβλήματα της Εκκλησίας τους και τη γνώμη των επισκόπων τους. Εάν υποτεθεί ότι ορισμένοι επίσκοποι δεν δέχονταν να παραχωρήσουν εξουσιοδότηση και επέμεναν να παραστούν οι ίδιοι, τότε ο οποιοσδήποτε αποκλεισμός τους θα έθετε τον κίνδυνο να μη κάνουν δεκτές τις αποφάσεις της Συνόδου, και έτσι θα μπορούσε να δημιουργηθεί ζήτημα για το οικουμενικό κύρος της Συνόδου. Σημασία έχει η συγκατάθεση όλων των επισκόπων, έστω και αν δεν είναι δυνατή η φυσική παρουσία τους στη σύνοδο. Η ιδέα του «αυτοκεφάλου» δεν μπορεί να παρακάμψει το πρόβλημα. Η αντίληψη δηλαδή ότι αρκεί η συγκατάθεση όσων διοικούν τις αυτοκέφαλες Εκκλησίες, αρχηγών η και συνόδων, προκειμένου να συσταθεί μία Πανορθόδοξη η οικουμενικού κύρους σύνοδος, χωρίς να ληφθεί υπ’ όψη η βούληση του κάθε ενός επισκόπου, θα απομάκρυνε τη σύνοδο αυτή από τη βάση της Ορθόδοξης Εκκλησιολογίας και θα έβαζε σε κίνδυνο το κύρος και την αποδοχή της από τη συνείδηση της Εκκλησίας…

Πάντως χρειάζεται να τονισθεί ότι για να υπάρξει η πλήρης έννοια της Συνόδου καλό είναι να μετάσχουν σε αυτήν όσο το δυνατόν περισσότεροι επίσκοποι, και τούτο για λόγους τυπικούς-κανονικούς αλλά και για βαθύτερους πνευματικούς και θεολογικούς λόγους. Έτσι, κανονικά, δεν είναι τυχαίο ότι οι αρχαίοι κανόνες επέβαλαν στους επισκόπους να μετέχουν στις συνόδους, απειλώντας με βαρύτατες ποινές τους παραβάτες… το συνοδικό γεγονός τελεί και κατά την ουσία του και κατά την ύστατη έκβασή του υπό την αιγίδα του Αγίου Πνεύματος, και συνεπώς δεν είναι δυνατόν εκ των προτέρων να προβλεφθούν οι αποφάσεις μιας συνόδου, ώστε να εκχωρηθεί, κατά κάποιο τρόπο, «εξουσιοδότηση» χειρισμού των θεμάτων από κάποιους επισκόπους προς κάποιους άλλους»!

Ορθόδοξος Τύπος, 18/03/2016