Γρηγορείτε...

Αρκετοί θεωρούν πως η στήλη υπερβάλει στη χρήση της λέξης κατάρρευση σε ό,τι αφορά την πορεία της χώρας οικονομικά, κοινωνικά αλλά και σε σχέση με την έννοια της εθνικής κυριαρχίας.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι κατάρρευσης ένας εκ των οποίων είναι αυτός του βατράχου. Αν βάλουμε ένα βάτραχο σε χλιαρό νερό μέσα σε μια κατσαρόλα πάνω σε ένα αναμμένο μάτι κουζίνας, αυτός δεν θα αντιδράσει πηδώντας έξω, όπως θα έκανε αν τον βάζαμε απευθείας σε καυτό νερό. Νομίζω πως κάπως έτσι αποδεχόμαστε τα τελευταία χρόνια τις συνέπειες της κρίσης.

Πάρα ταύτα θεωρώ πως από ένα σημείο και μετά το κλίμα θα αλλάξει άρδην και μαζί και οι αντιδράσεις. Το σημείο αυτό φαίνεται να πλησιάζει.

Για να αντιληφθούμε όμως περί τίνος ακριβώς πρόκειται όταν μιλάμε για κατάρρευση, πρέπει να ορίσουμε περίπου τι σημαίνει κατάρρευση μιας οικονομίας, ενός κράτους και συνολικότερα μιας χώρας.

Ο πλέον δόκιμος όρος για να περιγράψει τα χαρακτηριστικά της κατάρρευσης ενός κράτους και μιας χώρας είναι αυτός που ορίζει τα χαρακτηριστικά ενός αποτυχημένου κράτους (failed state).

Αν η πορεία του τόπου συνεχίσει στην κατεύθυνση που βρίσκεται σήμερα, η Ελλάδα θα ολοκληρώσει την πορεία της προς τη συνολική κατάρρευση.

Ως  βασικά χαρακτηριστικά ενός αποτυχημένου κράτους λοιπόν περιγράφονται τα εξής:

α) Απώλεια ελέγχου της γεωγραφικής του επικράτειας ή της αποκλειστικής άσκησης ισχύος εντός αυτής.

β) Αδυναμία της νόμιμης αρχής εξουσίας στη λήψη αποφάσεων.

γ) Αδυναμία παροχής δημοσίων υπηρεσιών.

δ) Αδυναμία συνεργασίας με άλλα κράτη και λειτουργίας ως μέλος της διεθνούς κοινότητας.

Δυστυχώς στην Ελλάδα κατά τα χρόνια της κρίσης, μετά το 2010, κάποια φαινόμενα εντάθηκαν σημαντικά, ενώ μετά το 2015 η κατάσταση τείνει να βρεθεί συνολικότερα εκτός ελέγχου.

Σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες οι απεργίες και οι διαμαρτυρίες αποτελούν μέρος της δημοκρατικής διακυβέρνησης της χώρας. Στην Ελλάδα όμως της μεταπολίτευσης, έγινε κατάχρηση των διαδικασιών αυτών κυρίως από το δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, καθώς ο ιδιωτικός τομέας των μεγάλων επιχειρήσεων έτεινε σταδιακά προς εξαφάνιση.  Το κλείσιμο των δρόμων και των λιμανιών έγινε σύνηθες φαινόμενο. Πουθενά στον κόσμο οι καταλήψεις σχολείων και πανεπιστημίων δεν απολάμβαναν και απολαμβάνουν τέτοια ανοχή και αποδοχή για λόγους μικροπολιτικούς και μικροσυμφερόντων.

Πουθενά στον κόσμο οι φορολογικοί κανόνες δεν αλλάζουν τόσες φορές μέσα σε ένα χρόνο, καθιστώντας οποιονδήποτε μακροπρόθεσμο προγραμματισμό αδύνατο.

Μέχρι το 2012 πολλά σημεία στο κέντρο της πρωτεύουσας τελούσαν υπό κατάληψη λαθρομεταναστών και άλλων "περιθωριακών" κοινωνικών και πολιτικών κατηγοριών. Μάλιστα από κάποιο σημείο και μετά επεβλήθη σαν πολιτικό ορθό να μην χρησιμοποιείται ο όρος λαθρομετανάστης, στο πλαίσιο κάποιας γενικότερης ουμανιστικής άποψης περί ανοιχτών συνόρων και παγκόσμιας αδελφοσύνης.

Η κατάσταση με τους λαθρομετανάστες συμμαζεύτηκε μετά το 2012 από την κυβέρνηση Σαμαρά με τη δημιουργία των κέντρων κράτησης, όπως της Αμυγδαλέζας, και άρχισε να επιδεινώνεται πέρυσι με την έλευση του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία.

Γενικότερα όμως από το 2015 και μετά, η κατάσταση της χώρας επιδεινώθηκε στους περισσότερους τομείς λόγω των ανερμάτιστων πολιτικών θέσεων του κόμματος της παλαβής αριστεράς που ήρθε στην εξουσία και της αδυναμίας των στελεχών του έστω και για στοιχειώδη διαχείριση των καθημερινών λειτουργιών του κράτους και της κοινωνίας.

Η Ελλάδα κινείται με μεγάλη ταχύτητα προς την κατηγορία των κρατών που θεωρούνται αποτυχημένα.

Το κράτος και ο δημόσιος τομέας διαχειρίζονται με πελατειακά κριτήρια από τα κόμματα της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης αναλογικά. Οι Έλληνες καταβάλλουν φόρους και εισφορές στο κράτος επιπέδου σκανδιναβικών κρατών έναντι υπηρεσιών επιπέδου κράτους Κεντρικής Αφρικής. Η διαφθορά που ξεκινά από το δημόσιο και επιβάλλεται και στον ιδιωτικό τομέα είναι μακράν η μεγαλύτερη στην Ευρώπη.

Σε σχέση με τα βασικά ζητήματα που ορίζουν ένα κράτος σαν αποτυχημένο, η Ελλάδα πληροί τα περισσότερα κριτήρια.

Το τεστ...

α) Απώλεια ελέγχου της γεωγραφικής τους επικράτειας ή της αποκλειστικής άσκησης ισχύος εντός αυτής.

Στο χρόνιο πρόβλημα της μεταπολίτευσης, του κλεισίματος του κέντρου της Αθήνας και των εθνικών οδών, προστέθηκε τον τελευταίο χρόνο και η αδυναμία της φύλαξης των συνόρων που οδήγησε στην είσοδο στη χώρα εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων αλλά και λαθρομεταναστών. Η αυξημένη πιθανότητα οι γειτονικές χώρες στο βορρά να κλείσουν τα σύνορα απειλεί να εγκλωβίσει στη χώρα μεγάλο αριθμό ανθρώπων με αδυναμία άσκησης ελέγχου σ’ αυτούς.  Καθώς οι ροές αυτές διευκολύνονται αλλά και μεθοδεύονται από την Τουρκία, μπορεί να υπάρξουν δυσάρεστες εθνικές εξελίξεις.

β) Αδυναμία της νόμιμης αρχής εξουσίας στη λήψη αποφάσεων.

Ίσως είναι το μόνο σημείο που η Ελλάδα διαφοροποιείται από τα αποτυχημένα κράτη. Μεθοδεύσεις όμως όπως αυτήν της παραβίασης του συντάγματος από την κυβέρνηση προκειμένου να μην αποφασίσει το ΕΣΡ για τις τηλεοπτικές άδειες δημιουργούν σοβαρά ερωτηματικά για τις προθέσεις της κυβέρνησης. Το ίδιο και ο ζήλος που επιδεικνύει για τον περιορισμό των δικαιοδοσιών των ανεξάρτητων αρχών οι οποίες αποτελούν βαλβίδες ασφαλείας των δημοκρατικών πολιτευμάτων απέναντι στις αυθαιρεσίες της εξουσίας.

γ) Αδυναμία παροχής δημοσίων υπηρεσιών.

Στην Ελλάδα λόγω της εκτεταμένης διαφθοράς του δημοσίου αλλά των πολιτικών επιλογών της κομματοκρατίας, μια μεγάλη μερίδα Ελλήνων δεν πληρώνει καθόλου φόρους, με αποτέλεσμα οι υπόλοιποι -από επιλογή ή από ανάγκη, έντιμοι- να πληρώνουν για όλους. Οι δημόσιες υπηρεσίες χάρη στον ασφυκτικό έλεγχο που ασκεί ο δημόσιος συνδικαλισμός στην πολιτική εξουσία δεν υπάρχουν για να εξυπηρετούν τις ανάγκες της κοινωνίας, αλλά για να προσπορίσουν οι πελάτες μισθό και "τυχερά". Φυσικά υπάρχουν και δημόσιοι υπάλληλοι που κάνουν σωστά τη δουλειά τους αλλά δεν χαρακτηρίζουν αυτοί το ελληνικό δημόσιο.

δ) Αδυναμία συνεργασίας με άλλα κράτη και λειτουργίας ως μέλη της διεθνούς κοινότητας.

Αυτό για την Ελλάδα είναι μια νέα εξέλιξη μετά το 2015 και αποκαλύφθηκε εσχάτως με τις απειλές των Ευρωπαίων να βγάλουν την Ελλάδα από τη Σένγκεν  λόγω της απουσίας βούλησης ή αδυναμίας να συνεργαστούν οι ελληνικές αρχές για την αντιμετώπιση του προσφυγικού.

Κοντά στο τέλος...

Όπως μπορεί κάποιος να συνάγει από τα παραπάνω, η Ελλάδα δεν απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί σαν ένα αποτυχημένο κράτος. Γι’ αυτό φράσεις όπως αυτή του Γερμανού υπουργού των οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε πως οι Έλληνες είναι ένας σπουδαίος λαός αλλά η Ελλάδα δεν έχει κράτος, θα πρέπει να μας προβληματίζουν περισσότερο απ’ ό,τι πρέπει να μας θυμώνουν που κάποιος ξένος μας υποδεικνύει τα κακώς κείμενα στη χώρα μας.

Η Ελλάδα κινδυνεύει να ολοκληρώσει την πορεία της σαν αποτυχημένο κράτος, κυρίως λόγω της κοινωνικής της πολυδιάσπασης σε επιμέρους συντεχνίες που απολαμβάνουν αυθαίρετα από το κράτος θεσμοθετημένα προνόμια σε βάρος του συνόλου.

Η Ελλάδα κινδυνεύει να ολοκληρώσει την πορεία της προς την αποτυχία και την κατάρρευση γιατί σταδιακά έχει γίνει μια μη κυβερνήσιμη χώρα, σε σημείο που να προβληματίζει πλέον αν η κατάσταση μπορεί να συμμαζευτεί με δημοκρατικό τρόπο εντός της κοινότητας των ευρωπαϊκών δημοκρατικών κοινωνιών.

Μην ξεχνάμε πως η πρόσφατη νεότερη ιστορία της χώρας είναι μια συνεχής εναλλαγή περιόδων δημοκρατιών και δημοκρατικών εκτροπών. Αυτή η περίοδος είχε μεγαλύτερη διάρκεια λόγω της άμεσης εξάρτησης από την ΕΕ.  

Πιστεύω στο σημείο αυτό το πολιτικό προσωπικό πρέπει να κινηθεί τάχιστα ...

Του Κώστα Στούπα