Oσσα κι άλλα τόσα

Από τα φημισμένα κεράσια στις πανέμορφες εκκλησσίες και στο ιδανικό κλίμα στις βελανιδοσκέπαστες πλαγιές του Βερτίσκου

Εδώ και μια εβδομάδα η Οσσα δονείται στους ρυθμούς της γιορτής του κερασιού, που θα κρατήσει έως τις αρχές του άλλου μήνα. Εξάλλου, φημίζεται για τα κατακόκκινα και τραγανά κεράσια της, τα πιο νόστιμα που μπορεί να βρει κανείς στην Ελλάδα. Η Οσσα στον Βερτίσκο, ωστόσο, από τους παλαιότερους και ιστορικότερους οικισμούς της Θεσσαλονίκης, δεν αποτελεί πόλο έλξης τουριστών για τα κεράσια της. Η μοναδικής ομορφιάς φύση της, οι πανέμορφες εκκλησίες των Ταξιαρχών και της αγίας νεομάρτυρος Κυράννας και το ιδανικό κλίμα της την κάνουν ιδανική για όσους αποζητούν την ηρεμία σε έναν ιδανικά όμορφο τόπο.

Χτισμένη στις βελανιδοσκέπαστες πλαγιές του όρους Βερτίσκος και σε 650 μέτρα ύψος, αγναντεύει από ψηλά τον κάμπο του Λαγκαδά και σαν παλιά αρχόντισσα αναπολεί ιστορίες από τα παλιά. Οι ρίζες της βρίσκονται στα προϊστορικά χρόνια, γίνεται όμως ιδιαίτερα γνωστή κατά την ελληνιστική περίοδο ως πόλη της αρχαίας Βισαλτίας, που κόβει δικό της νόμισμα. Πάνω από το χωριό δεσπόζει ο λόφος Κουρί, όπου ανακαλύφθηκαν ίχνη ελληνιστικού οικισμού, και η θέα είναι φανταστική.

Τουρκοκρατία

Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ονομαζόταν Βυσσώκα και οι άνδρες κάτοικοί της ήταν φημισμένοι παπουτσήδες, τσαγκάρηδες, ταμπάκηδες (βυρσοδέψες), έμποροι μαλλιών και μάλλινων υφασμάτων, ενώ από τα δίπατα πέτρινα μακεδονικά σπίτια της ακουγόταν ο ήχος του αργαλειού, με τη χρήση του οποίου οι άξιες γυναίκες της Οσσας κατασκεύαζαν πανέμορφα και πολύχρωμα μάλλινα υφαντά, πλουμιστά και επιθυμητά σε κάθε αρχοντικό σπίτι της εποχής. Εντονη και ακμαία υπήρξε η εκπαιδευτική δραστηριότητα κατά τον 19ο αιώνα, με τη λειτουργία ελληνικών σχολείων και Αστικής Σχολής, η φήμη της οποίας προσέλκυσε μαθητικό δυναμικό από τα περίχωρα, ακόμα και από τον Λαγκαδά.

Σήμερα η Οσσα παραμένει ένα όμορφο, παραδοσιακό και γραφικό χωριό, με φυσικά χαρακτηριστικά και υπέροχες κλιματολογικές συνθήκες που ευνοούν την τοπική παραγωγή γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, με κυρίαρχη την παραγωγή υψηλής ποιότητας κερασιών. Τις τελευταίες δεκαετίες διαθέτει έναν από τους ομορφότερους βιολογικούς αμπελώνες της χώρας, με εξαιρετική ποιοτική απόδοση και με παραγωγή κρασιών που φέρουν την ένδειξη καταγωγής «Τοπικός Οίνος Πλαγιών Βερτίσκου». Ο Αμπελώνας της Οσσας (του Ανέστη Μπαμπατζιμόπουλου) είναι ενταγμένος στο οινοπαραγωγικό δίκτυο των «Δρόμων του Κρασιού της Βόρειας Ελλάδας».

Οι ιστορικοί Ιεροί Ναοί Ταξιαρχών και Αγίας Κυράννας
Χιλιάδες πιστοί συρρέουν κάθε χρόνο στους ναούς των Ταξιαρχών και της αγίας Κυράννας που βρίσκονται στο χωριό. Η εκκλησία των Ταξιαρχών βρίσκεται στο παλαιό τμήμα του χωριού. Σύμφωνα με επιγραφή εντοιχισμένη στη νότια πλευρά της, ανακαινίστηκε το 1804 και βρίσκεται στη θέση παλαιότερου μεταβυζαντινού ναού. Εκεί, πριν από τέσσερα χρόνια, βρέθηκαν στο Ιερό Βήμα, δεξιά της Αγίας Τράπεζας, τα ιερά λείψανα της αγίας νεομάρτυρος Κυράννας και λίγο αργότερα, έξω από τη θύρα του Ιερού Βήματος, τα ιερά λείψανα της αγίας νεομάρτυρος Ακυλίνας-Αγγελίνας της εκ Ζαγγλιβερίο καταγομένης και τα οποία φυλάσσονται στον ναό. Ο εορτασμός της αγίας Κυράννας αποτελεί σημαντικό γεγονός όχι μόνο για τους κατοίκους του χωριού αλλά και για ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη. Η αγία γεννήθηκε και έζησε στην Οσσα, αλλά πέθανε μαρτυρικά και σε νεαρή ηλικία σε φυλακή της Θεσσαλονίκης το 1751. Η θαυματουργή εικόνα της φυλάσσεται στον ομώνυμο ναό και είναι έργο του Χριστόδουλου Ζωγράφου.

Αριστείδης Μάτιος