Αμμόχωστος Βασιλεύουσα

γράφει ο Λουκάς Θεοχαρόπουλος

Ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης, από τους κορυφαίους Ελληνοκύπριους ποιητές της περιόδου μετά την Τουρκική εισβολή, τιμά τα ελληνικά γράμματα σε διεθνές επίπεδο. Γεννήθηκε το 1941 στο χωριό Άχνα της επαρχίας Αμμοχώστου και έζησε μέχρι τα τραγικά γεγονότα το θέμους του 1974 στην πόλη της Αμμοχώστου. Σπούδασε ιστορία, Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, παρακολούθησε μαθήματα του θεάτρου στην Αθήνα, ειδικεύθηκε σε θέματα ραδιοφωνίας στο Μόναχο της Γερμανίας. Υπηρέτησε για μερικά χρόνια στη μέση εκπαίδευση της Κύπρου καθώς και προϊστάμενος της ραδιοφωνίας στο ΡΙΚ (Ραδιοτηλεοπτικό Ίδρυμα Κύπρου).
 πρώτη του ποιητική συλλογή κυκλοφορεί στα φοιτητικά του χρόνια με τίτλο : «Πρώτη Πηγή» (Αθήνα 1961), ακολουθεί η «Άγνοια του νερού» (Ίκαρος 1967). Αρχίζει η περίοδος της Κυπριακής δημιουργίας με τα εργαλεία του : «Το Αγγείο με τα σχήματα» (1973) «Αχαιών ακτή» (19710. Έργα σταθμός στην πορεία του ποιητή, έργα για τα οποία έγκειται Φιλόλογοι και Κριτικοί του αποδίδουν τον τίτλο του «Λόχιου Ποιητή» : Ενωρίς την γνώμη αυτή σχημάτισαν και ονομαστοί Ελλαδίτες Ποιητής (Παπατσώνης, Βρεττάκος, Νόρα Αναγνωστάκη) και πολύ σωστά γιατί ο Κύπριος ομότεχνος του επιτυγχάνει με διάφορες τεχνικές τη σύζευξη ποιητικότητας και λογιοσύνης), έμπνευσης και γνώσης. Οι ποιητικές του συλλογές «Θόλος» (1989) και «Μυθιστορία» (1995) βραβεύθηκαν από την Ακαδημία Αθηνών και με το Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο Ποίησης, αντίστοιχα. Τέλος το έργο «Βασιλεύουσα Αμμόχωστος» τιμήθηκε το 1983 με το Α’ Λογοτεχνικό Βραβείο της Κύπρου.
Το παραπάνω έργο του, υμνεί την «Βασιλεύουσα» Αμμόχωστο λέξη που μας παραπέμπει σε ονομαστές πρωτεύουσες ιστορικών αυτοκρατοριών «Η Αμμόχωστος τόπος ενηλικίωσης του ποιητή, πόλη έρημη και σκλαβωμένη σήμερα, με σπάνια μνημεία, μάρτυρες για όλες τις περιόδους της Κυπριακής ιστορίας, κάποτε γεμάτη φως, ζωντάνια ορμή. Πολύβοη, δώρο της φύσης, θα ξυπνήσει για να πάρει την δικαιοσύνη της.
«Πόλη με το φεγγάρι στα μαλλιά σου
το ήλιο ξέσκεπο την ευωδιά ντυμένη
τα κρόσια του Μαγιού, τη θάλασσα
Πλατάν,
Εσένα θέλω, εσένα λαχταρώ,
εσύ που κάποτε ήσουν άσπρο μεσοφόρι
και αργότερα στου δολοφονημένου Προέδρου τη γωνιά1
ακίνητο κουφάρι, πατημένη θάλασσα».
«Από το ποίημα η αρχή ενός ειδυλλίου»
1  Η  παραλιακή λεωφόρος Τ. Κέννεντυ
Οι πληγές και το δράμα των προσφύγων της Αμμοχώστου τις  ημέρες της Τουρκικής εισβολή του 1974, η πόλη μας που μένει εκεί μόνη και καρτερεί την δίκαιη κρίση της ιστορίας, αποτυπώνονται στους στίχους του ποιήματος γεμάτο συμβολισμούς : «Υψιστω Θεω». Τίτλος δανεισμένος από επιτύμβια επιγραφή της αρχαίας Αμαθούντους, πόλη πλησίον της Λεμεσσού.
«Στις εκβολές του ποταμού
εκεί  εκαθήσαμε και βάλαμε στο μαλακό χορτάρι μέλι στις πληγές μας
εκεί και τις κιθάρες μας κρεμάσαμε
μια νύχτα φαιν και αυτή καταφυγιώτισσα
και στάζουν από το λαιμό τους αίμα και κριθάρι».
Η Αμμόχωστος των ποιητών Κ. Μόντη, Θ. Πιερίδη, ανθρώπων της τέχνης και των γραμμάτων, την πόλη που αγάπησαν ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Καββαδίας. Οι αρχαίες πόλεις της Έγκωμη και της Σαλαμίνας που ύμνησε ο Σεφέρης ξαναζωντανεύουν στην ποίηση του Κ. Χαραλαμπίδη. Μια πόλη κόσμημα που ζήλεψαν διάφοροι επικυρίαρχοι, ανά τους αιώνες, εκδικήθηκε η φύση. Ένας χώρος με τα Καλλιμάρμαρα γυμνάσια, τις σχολικές γιορτές, τους μεγάλους δωρητές, που γνώρισε στα χρόνια της αθωότητας ο ποιητής στα πρώτα χρόνια της Ανεξαρτησίας μετά το 1960 είναι πανταχού παρόν στα ποιήματά του. Ο μύθος σμίγει με την Ιστορία. Η πόλη θα ξυπνήσει. «Η πόλη νικημένη από την νύχτα  προβάλλει πάμφωτη και νοτισμένη».
Η απελευθέρωση της πόλης του δεν είναι μια ευχή, ένα  όνειρο ούτε μία προφητεία για ένα αόριστο μέλλον. Θα λάβει σάρκα και οστά στις ημέρες μας. Στους στίχους του ποιήματος «Αφδανα», όνομα μικρού ορεινού χωριού της Αμμοχώστου που κατοικείται σήμερα από τους Τούρκους έποικους, εμψυχώνει ένα πρόσφυγα αυτού του χωριού.
«Ο ποιητής τον άκουσε με προσοχή
και χαμογέλασε με λόγια μετρημένα
Αν την Αμμόχωστο είπε την αφήκαμε
μέσα απ’ τα χέρια μας να ξεγλιστρήσει
μια μέρα θα την πάρουμε στα σίγουρα
με όρους ταπεινωτικούς αυτό είναι αλήθεια».
Μας θυμίζει πόσες φορές η πόλη του «παραχωρήθηκε» από τους Τούρκους σαν δέλεαρ για υπογραφή μιας τελικής συμφωνίας.
Η «Αμμόχωστος Βασιλεύουσα» μας αποκαλύπτει ότι ο ποιητής έχει θητεύσει σωστά στον υπερρεαλισμό και ότι ακόμη έχει πετύχει την συμφιλίωση της δημοτικής με τη ν λόγια γλώσσα. Μια γλώσσα ζωντανή που ταιριάζει σε μία αληθινή ποίηση, που υπερβαίνει το συμβατικό, στίχοι που έχουν μας ειπούν κάτι το καινούριο.


Τραγούδι:
Γλυκερία,
Δημήτρης Μητροπάνος,
Μανωλης Μητσιάς,
Μαρία Αλεξίου,
Κώστας Χατζηχριστοδούλου Επίσημη ιστοσελίδα: mariostokas