Η ιστορία της Σμύρνης στη θεατρική σκηνή

 Η παράσταση «Σμύρνη μου αγαπημένη», στον «Ελληνικό Κόσμο»

Καλύπτοντας την πιο σημαντική ιστορικά περίοδο, από το 1917 μέχρι την προσφυγιά και την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923, η μεγάλη παραγωγή του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού για τη Σμύρνη και την ιστορία της, παρουσιάζεται στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», από την Πέμπτη 30 Οκτωβρίου.

Πρόκειται για το έργο «Σμύρνη μου αγαπημένη», σε κείμενο και σκηνοθεσία της Μιμής Ντενίση, μια παράσταση με ζωντανή μουσική  από την Εστουντιαντίνα που έχει πραγματοποιήσει ολοκληρωμένη έρευνα γύρω από την μουσική της Ιωνίας, με πλούσια σκηνικά, κοστούμια εποχής και αυθεντικό φωτογραφικό υλικό από τη θρυλική πόλη, την οποία δημιουργεί το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, στο πλαίσιο των στόχων του να διατηρήσει ζωντανή την ιστορική μνήμη και παράδοση.

Ύστερα από μελέτη χρόνων

Χρειάστηκαν χρόνια, για να μελετηθεί το τεράστιο ιστορικό υλικό γύρω από τη Σμύρνη. Η Μιμή Ντενίση χρησιμοποίησε υλικό από τα πλούσια αρχεία του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, μαρτυρίες Ελλήνων, Τούρκων, Λεβαντίνων, πάνω από εκατό βιβλία ιστορικών, περιηγητών, λογοτεχνών, δημοσιογράφων αλλά και απλών ανθρώπων της εποχής. Επίσης, χρησιμοποίησε υλικό από διδακτορικές διατριβές και μελέτες που δεν έχουν εκδοθεί, με αποτέλεσμα πολλά στοιχεία σχετικά με τα δραματικά γεγονότα της Σμύρνης να γίνονται για πρώτη φορά γνωστά στο ευρύ κοινό,  μέσα από το έργο.

Η ανεπανάληπτη ζωή της κοσμοπολίτισσας πρωτεύουσας της Ιωνίας

Μέσα από την ιστορία μιας οικογένειας, το κείμενο περιγράφει την ανεπανάληπτη ζωή της κοσμοπολίτισσας πρωτεύουσας της Ιωνίας, από την εποχή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μέχρι το τέλος της πόλης. Η πολιτισμική κοινωνία της Σμύρνης, με τους Λεβαντίνους, Αρμένηδες, Τούρκους και Ρωμιούς, ο μαγικός τρόπος ζωής, η κουζίνα και η μουσική που συνδυάζουν αρμονικά τα στοιχεία όλων των εθνοτήτων, αλλά και οι κρυφές δυσαρμονίες τους, περνούν μέσα από τις προσωπικές ιστορίες των ηρώων. Και, φυσικά, πίσω από αυτές, αποτυπώνονται η πολιτική ιστορία, τα αντικρουόμενα συμφέροντα και οι πολιτικές βλέψεις, που οδήγησαν στην καταστροφή της περίφημης πόλης.

«Όλοι κουβαλάμε ένα κομμάτι Σμύρνης μέσα μας»

«Λένε πως, για να γράψεις καλά ένα έργο, δεν πρέπει να σκέφτεσαι τον σκηνοθέτη και τον παραγωγό. Πρέπει να αφήνεις τη φαντασία να οδηγεί ελεύθερα το χέρι που γράφει. Αυτό έκανα, όταν έγραφα το έργο. Αυτή είναι η δυσκολία, που δημιούργησα για τον εαυτό μου, ως σκηνοθέτη!» εξηγεί η Μιμή Ντενίση. «Η Σμύρνη είναι ένα έργο σύνθετο, θέλει πολύ συναίσθημα, πολύ χιούμορ, εναλλαγή εικόνων, μουσική, τραγούδι. Είναι μια οικογενειακή ιστορία, που είναι κομμάτι της μεγάλης ιστορίας της εποχής 1917 - 1923. Όλα πρέπει να δένουν αρμονικά, να θυμίζουν - όσο γίνεται -  την αξεπέραστη ατμόσφαιρα της χαμένης ρωμέικης Σμύρνης, που πάντα κεντρίζει τη φαντασία μας.

Το ευτύχημα για μένα ήταν πως είχα εξαίρετους ηθοποιούς και συνεργάτες και, πάνω από όλα, την “προστασία” του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, που οι δημιουργοί του προέρχονται από εκείνα τα μέρη. Πολλές φορές, ένοιωσα αληθινή συγκίνηση, σκηνοθετώντας ή παίζοντας, και πιστεύω πως το ίδιο θα αισθανθούν και οι θεατές. Γιατί όλοι κουβαλάμε ένα κομμάτι Σμύρνης μέσα μας, κι ας μην είμαστε από κει. Οι πόλεις δεν είναι τα κτήρια, είναι αυτοί που τα κατοικούν! Οι πρόσφυγες δεν γύρισαν ποτέ εκεί, έφεραν, όμως, την Ιωνία σε μας και την έκαναν μέρος της καρδιάς μας».

Με το όνειρο της Μεγάλης Ιδέας

Ηρωίδα του έργου είναι μια αρχόντισσα της Σμύρνης, η Φιλιώ, η οποία θυμάται και νοσταλγεί τη ζωή της εκεί. Ο νους της φεύγει από την προσφυγική γειτονιά, όπου ζει πια, και ξαναζεί τη χρυσή εποχή της κοσμοπολίτισσας Σμύρνης, όταν ήταν για όλους το μαργαριτάρι της Ανατολής, ο Παράδεισος της Ιωνίας και η Πόλη των Απίστων για τους Οθωμανούς.

Ο άντρας της Φιλιώς, φανατικός Έλληνας και βενιζελικός, όπως και ο πατέρας και τα παιδιά της, ζουν με το όνειρο της Μεγάλης Ιδέας. Ο αδελφός του και η οικογένειά του, επίσης επιτυχημένοι έμποροι, βασιλικοί και φανατικοί Μικρασιάτες, θέλουν τη Σμύρνη αυτόνομη. Οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο οικογένειες, η αρμονική συνύπαρξη με Τούρκους και Λεβαντίνους, οι ανεκπλήρωτοι απαγορευμένοι έρωτες ανάμεσα στις διαφορετικές φυλές, τα γλέντια τους, τα τραγούδια, τα όνειρά τους, κυριαρχούν στο έργο. Κυριαρχούν, όμως, και τα ιστορικά γεγονότα, που επηρεάζουν τη ζωή όλων ερήμην τους, από τον ερχομό των Ελλήνων, μέχρι την καταστροφή της μοναδικής πόλης και την αναγκαστική μετανάστευση.

Ταυτότητα παράστασης
Κείμενο - σκηνοθεσία: Μιμή Ντενίση, σκηνικά - κοστούμια: Γιώργος Πάτσας, μουσική - ενορχηστρώσεις: Ανδρέας Κατσιγιάννης, φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου, χορογραφίες: Mάρω Μαρμαρινού, επεξεργασία οπτικού υλικού: Γιάννης Βολιώτης. Ερμηνεύουν: Μιμή Ντενίση, Tάσος Χαλκιάς, Τάσος Νούσιας, Χριστίνα Αλεξανιάν, Κρατερός Κατσούλης, Δημήτρης Μακαλιάς, Κατερίνα Γερονικολού, Μιχάλης Μητρούσης, Κώστας Βουτσάς, Μαρία Εγγλεζάκη, Λευτέρης Ζαμπετάκης, Νέδη Αντωνιάδη, Αναστασία Σκοπελίτη, Νέλη Αλκάδη, Χρήστος Βελιάνο, Χριστίνα Δρεμέτσικα, Εβελίνα Κυπραίου, Δήμητρα Μιχαηλίδου, Άγγελος Μπέσσας, Ζαχαρένια Φραγκιαδάκη, Ηλίας Νομικός, Ηλίας Παπακωνσταντίνου, Νικόλας Γκιούλης. Συμμετέχει ζωντανά η ορχήστρα Εστουδιαντίνα, με τους μουσικούς: Κυριάκο Γκουβέντα, Νίκο Μέρμυγκα, Γιάννη Τσέρτο και Γιάννη Πλαγιαννάκο, καλλιτεχνικός διευθυντής: Ανδρέας Κατσιγιάννης. Τα τραγούδια ερμηνεύουν o Mπάμπης Τσέρτος και η Σοφία Μέρμηγκα.

Πληροφορίες
«Θέατρον», Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος»: Πειραιώς 254 - Ταύρος, τηλ.: 212 2540300. Διάρκεια παράστασης: 2 ώρες και 50 λεπτά με το διάλειμμα. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη και Πέμπτη: 19:00, Παρασκευή και Σάββατο: 20:30, Κυριακή: 18:30. Τιμές εισιτήριων: κανονικά: 35, 28, 23, 18, 14 (θεωρείο) ευρώ, ομαδικά (άνω των 20 ατόμων): 22, 16, 12 (θεωρείο) ευρώ, ισχύουν ειδικές τιμές για ΑΜΕΑ και ανέργους. Ο «Ελληνικός Κόσμος» διαθέτει σε όλους τους χώρους του πρόσβαση και θέσεις στάθμευσης για ΑΜΕΑ. Προπώληση: «Ελληνικός Κόσμος», εκδοτήριο Ticketservices: Πανεπιστημίου 39 (εντός Στοάς Πεσμαζόγλου), τηλεφωνικά: 212 2540300, ηλεκτρονικά: theatron254.gr. Διατίθεται δωρεάν χώρος στάθμευσης.