Ο πάγκος του ψαρά έχει… πήλινα

Τα ψάρια… έφυγαν και μπήκαν αντικείμενα αγγειοπλαστικής

Aπό τον πάγκο του ψαρά τώρα η κυρία Αλεξάνδρα πουλάει πήλινα στο μαγαζί της στην οδό Γερακάρη…

Κάθε πρωί, η κυρία Αλεξάνδρα Βιτωράκη-Κανελλάκη είναι στην ώρα της στο μαγαζί με τα πήλινα, στην οδό Γερακάρη, στο κέντρο της πόλης του Ρεθύμνου! Νύχτα ακόμη, γύρω στις 5, πριν φέξει η μέρα, και εφόσον ο καιρός δεν δείχνει… άγριες προθέσεις, θα βάλει τα… πόδια της μπροστά, και θα περπατήσει για μιάμιση ώρα από την αρχή του ιστορικού κέντρου ως το τέλος ανατολικά του παραλιακού δρόμου. Εκεί θα βρει και άλλους περιπατητές και θα συνεχίσουν, άλλοι κατά ομάδες και άλλοι μεμονωμένα ως το τέλος της διαδρομής…
Είναι μια… πορεία υγείας, απόστασης πέντε χιλιομέτρων, που έγινε συνήθεια και την κάνει τώρα και εφτά χρόνια. Όταν, λοιπόν, θα πάει και θα έλθει χωρίς να έχει κουραστεί (μάλλον θα έχει… ξεκουραστεί), θα νιώθει όπως αποκαλύπτει, «πιο ανάλαφρη», «θα έχω αποβάλλει το άγχος και τη στενοχώρια» και «θα έχω πάρει επιπλέον χρόνια ζωής».
Ίδια τακτική ακολουθούσε, και ίσως να συνεχίζει και τώρα έστω και πιο αραιά, και ο αδελφός της Μανώλης Βιτωράκης που αγγίζει τα 90 χρόνια, κάνοντας καθημερινά σαν έφηβος, πεζοπορία από το σπίτι του στο Σπήλι ως τα κτήματά του στον οικισμό Δαριβιανά, διανύοντας ημερησίως απόσταση περίπου τεσσάρων χιλιομέτρων. Και δεν αρκούσε μόνο η πεζοπορία, αλλά και η ενασχόλησή του στα χωράφια με τις καλλιέργειες!

ΛΙΤΟΔΙΑΙΤΟΙ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ

 «Περπατάω κάθε πρωί τουλάχιστον πέντε χιλιόμετρα στον παραλιακό δρόμο…» 

Και το σημαντικό είναι ότι και τα δυο αδέρφια, είναι τόσο ήρεμα και ευδιάθετα, λες και τα προβλήματα είναι έξω από τα σπίτια τους και δεν τους «χτυπούν»! Μα κυρίως, και αυτό είναι το σπουδαίο, παρά τα χρόνια που σηκώνουν, παραμένουν κινητικοί άνθρωποι, είναι λιτοδίαιτοι, έχουν αθλητικό σωματότυπο και τους διακρίνει η ευγενής συμπεριφορά. Ο πρώτος, «ο πιο μεγάλος σε ηλικία από την Αλεξάνδρα, την Γεωργία, τον Παντελή και την Χρυσάνθη» ανάλωσε το μεγάλο μέρος της ζωής του ως δάσκαλος στην έδρα των δημοτικών σχολείων, και έδωσε την γνώση και τους κανόνες συμπεριφοράς στους μικρούς μαθητές, και η δεύτερη δίπλα στον άντρα της τον ψαρά, μέλος «της παλιάς και μεγάλης οικογένειας των θαλασσοδαρμένων Κανελλάκηδων στο Ρέθυμνο», πάσχισε αγκομαχώντας στη φτώχια για δεκαετίες «με περιορισμένη ζωή», στο σπίτι και στο ψαράδικο που στέγαζε σε ξεχωριστό χώρο και το κατάστημα με τα πήλινα, που λειτουργούσε η ίδια. Σήμερα πια, στην ίδια αίθουσα δεν υπάρχει «το ψαράδικο του Γιώργου του Κανελλάκη». Ο ψαράς που γυρνούσε μια ζωή στα χωριά της ενδοχώρας διαλαλώντας τη θαλασσινή πραμάτεια του «έφυγε», πάνε τώρα πάνω από είκοσι χρόνια! Έμεινε τώρα η κυρία Αλεξάνδρα με τα πήλινα που, συνήθως, αγοράζονται από τουρίστες, γιατί τα… σύγχρονα νοικοκυριά κατάργησαν τα παλιά σκεύη. Έτσι, στο ευρύχωρο πάγκο του ψαρά που ήταν κάποτε η… βιτρίνα με τα λογής-λογής ψάρια, μπήκαν τα αντικείμενα του πηλού που έρχονται από αγγειοπλάστες της Κρήτης και νησιών. Ορισμένοι προμηθευτές συνεχίζουν να παραδίδουν το εμπόρευμά τους από τότε… Δηλαδή, από τη δεκαετία του ’50, που έφευγε «το καΐκι του Κανελλάκη με το λάδι ή άλλα αγαθά της Κρήτης» για το νησί του Αιγαίου και γύριζε φορτωμένο ως αντάλλαγμα στο λιμάνι του Ρεθύμνου, με έργα αγγειοπλαστών για να διατεθούν στη ντόπια αγορά.

 ΠΡΙΝ ΗΤΑΝ ΣΤΑΒΛΟΣ

 «Αυτό το μαγαζί ήταν όταν το πήραμε το ’50, στάβλος», λέει γυρνώντας πίσω η αρχόντισσα με την νεανική καρδιά και τη σβελτοσύνη.

 «Κατέβαιναν οι άνθρωποι από τα χωριά με τα άλογα και τα γαϊδουράκια τους, τα έβαζαν εδώ μέσα και έκαναν τις δουλειές τους στην πόλη. Δεν υπήρχαν, τότε αυτοκίνητα. Μετά που το πήραμε το γκρεμίσαμε και φτιάξαμε το μαγαζί και το σπίτι. Πριν ήμασταν εκεί που είναι σήμερα το γήπεδο που παρκάρουν τα αυτοκίνητα και υπήρχαν μόνο παράγκες. Εκεί γινόταν όλες οι συναλλαγές και εκεί είχαμε και εμείς το ψαράδικο και τα πήλινα συνάμα!» πάγκος ψαράς αλεξάνδρα πήλιναΤο άλλο δωμάτιο του μαγαζιού είναι και αυτό… «φορτωμένο» με πήλινα Η γενιά των, εκ παραδόσεως, ταξιδιάρηδων του πελάγους, έκανε πλέον και το στερνό της ταξίδι και έμεινε στη… θάλασσα της γαλήνης. Η οικογένεια δεν φαίνεται να έχει πλέον σκαμπανεβάσματα στις τρικυμίες και τις μπουνάτσες και δείχνει να έχει κλείσει ένα πολύχρονο κύκλο ζωής και δράσης. Μένουν οι γεννήτορες στις θύμησες των νεότερων και των απογόνων τους, και μαζί οι ιστορίες και οι περιπέτειες τους στο κύμα και στη στεριά. Το μαγαζί, που αν και έχουν περάσει χρόνια πολλά, μυρίζει ακόμη… ψαρίλα στον πάγκο. Τώρα είναι το παλαιό «ψαράδικο του Κανελλάκη στους 4 Μάρτυρες», που τις γόπες, τις μαρίδες, τα μπαρμπούνια, τις τσιπούρες και τα άλλα βραστόψαρα στον πάγκο, αντικατέστησαν οι δημιουργίες του πηλού που εμπορεύεται η σύζυγος του αείμνηστου ψαρά η κυρία Αλεξάνδρα. Άλλωστε, αυτό ήταν το επάγγελμα της από το ’50 μέχρι το ’92 που ζούσε ο άντρας της. Τότε, μπορούσαν να συνυπάρχουν σε ένα μαγαζί και τα ψάρια και τα… πήλινα του νοικοκυριού. Όσο για το αν τα καταφέρνει στη συνεννόηση και συναλλαγή με τους ξένους, που είναι και οι πιο συχνοί πελάτες της τα καλοκαίρια, η ίδια με την αθωότητα που την διακρίνει εξηγεί: «Είναι πολύ έξυπνοι οι ξένοι και μπαίνουν αμέσως στο νόημα! Πάντα τα καταφέρνουμε, τόσα χρόνια έμαθα και κάποιες λέξεις στη γλώσσα τους. Πολύ σπάνια δεν θα συνεννοηθούμε…» 
πηγή