«Συνάφεια» σπουδαστηριακή - Παρασυναφειακά ερωτήματα

Ένα διεθνές θεολογικό συνέδριο, μέ «πυρηνική έννοια» στήν θεματολογία του τήν «συναφειακότητα», ενισχύει τήν άποψη ότι έχουμε μπροστά μας ένα ενδοορθόδοξο ακαδημαϊκό κίνημα, πού προσπαθεί νά «ανοίξη» τούς ορίζοντες τής ορθόδοξης θεολογίας, καταργώντας τά όρια (τίς «περιχαρακώσεις») τίς οποίες έθεσαν στήν εποχή τους οι άγιοι Πατέρες.

Δημοσίευμα σχετικό μέ τίς εργασίες αυτού τού συνεδρίου αναρτήθηκε στό διαδίκτυο. Σέ αυτό διαβάζουμε:

«Τό απόγευμα τής 23ης Μαΐου ξεκίνησαν οι εργασίες τού Διεθνούς Θεολογικού Συνεδρίου μέ τίτλο «Ορθοδοξία καί συναφειακή θεολογία. Εναύσματα από τήν εκκλησιαστική Παράδοση» στήν Cluj-Napoca, τής Ρουμανίας. Επιφανείς Ορθόδοξοι θεολόγοι απ’ όλον τόν κόσμο συγκεντρώθηκαν γιά νά συζητήσουν μέσα από τήν προοπτική τής πατερικής θεολογίας τίς προκλήσεις πού φέρνει η συναφειακότητα γιά τό μέλλον τής Ορθόδοξης θεολογίας» (amen.gr).

Στήν συνέχεια γίνεται μιά παρουσίαση τών εισηγητών καί τών εισηγήσεών τους, η οποία δείχνει τήν αγωνία τών οργανωτών καί τών εισηγητών τού συνεδρίου, αλλά καί τό «συναφειακό πνεύμα» πού εμποτίζει τόν θεολογικό στοχασμό τους.

Πάντως, μέ τόν καιρό καί τήν ωρίμανση τής σκέψης, όσοι προσέλαβαν τόν όρο «συναφειακή θεολογία» καί τού έδωσαν θέση υψηλή, σχεδόν ισόβαθμη μέ τούς Όρους τών Οικουμενικών Συνόδων, θά πρέπει, αφ’ ενός μέν νά συγκεκριμενοποιήσουν τό περιεχόμενό του, νά τό κατεβάσουν δηλαδή από τό νεφέλωμα τού ελεύθερου θεολογικού στοχασμού καί νά τό «προσγειώσουν» στίς συγκεκριμένες ποιμαντικές ανάγκες τής Εκκλησίας, αφ’ ετέρου δέ νά δούν, ώριμα, άν τελικά είναι αναγκαίος αυτός ο όρος, ως προσδιοριστικός τής θεολογίας. Μή τυχόν δηλαδή ο προσδιορισμός «συναφειακή» αφαιρεί από τήν θεολογία τήν καθαρότητα καί τόν δυναμισμό τού προσδιορισμού «ορθόδοξη».

Αυτά λέγονται γιατί διαβάζοντας τήν παρουσίαση τών εισηγήσεων τού περί ού ο λόγος συνεδρίου δημιουργείται η αίσθηση ότι τό «συναφειακό κίνημα» έχει ως μοναδικό πεδίο δράσης καί μάχης τά σπουδαστήρια καί τίς βιβλιοθήκες. Είναι άσχετο μέ τήν καθημερινότητα τής Εκκλησίας, τούς πόθους καί τούς στεναγμούς τών «κοινών ορθοδόξων Χριστιανών», είναι άσχετο μέ τήν ποιμαντική, όχι τήν ακαδημαϊκή επιστήμη τής ποιμαντικής, αλλά μέ τόν ευαγγελικό τρόπο μέ τόν οποίο ο Χριστός διά τής Εκκλησίας Του μεταγγίζει τήν Ζωή Του στούς συγκεκριμένους ανθρώπους, μέ τά πάθη καί τά προβλήματά τους, τούς καλούς, μέτριους ή κακούς Ιερείς τους.

Παρασυναφειακά ερωτήματα

Από ποιά αιτία άραγε δημιουργείται αγωνία σέ κάποιους θεολόγους, οι οποίοι αισθάνονται τήν θεολογία σέ μεγάλη απόσταση από τόν κόσμο, άσχετη μέ τά προβλήματά του, απομονωμένη, ανίκανη νά επιδράση στούς ανθρώπους τής εποχής μας; Τό ερώτημα αυτό, άν απαντηθή, ταυτόχρονα φωτίζει καί τίς αιτίες τού «συναφειακού κινήματος».

Ένα δεύτερο παράλληλο ερώτημα διαφωτίζει τό πρώτο: η θεολογία (αναφερόμαστε πάντα στήν ορθόδοξη) ή οι θεολόγοι (όσοι αισθάνονται τήν ορθόδοξη θεολογία εκτός εποχής) είναι άσχετοι μέ τά προβλήματα τού κόσμου, απομονωμένοι, ανίκανοι νά επιδράσουν στούς βομβαρδισμένους από ακατάσχετη ηλεκτρονική πληροφόρηση ανθρώπους τής εποχής μας;

Τό ερώτημα τό αφήνουμε αναπάντητο, γιατί μπορεί νά συμβαίνη καί κάτι άλλο σέ κάποιους απ’ τούς «αγωνιόντες» θεολόγους: νά είναι ναυαγισμένοι στό πέλαγος τών πληροφοριών, χωρίς σωστικά κριτήρια καί χωρίς σαφή προσανατολισμό.

π.Θ.Α.Β.
πηγή