Ο Νικόλαος Γύζης είναι παντοτινός!

Εφυγε από το Σκλαβοχώρι της Τήνου για να ασχοληθεί με το μεγάλο του πάθος, και άνοιξε τα φτερά του για την Ευρώπη, όπου αναγνωρίστηκε ως ένας από τους πιο επιφανείς Ελληνες ζωγράφους του 19ου αιώνα. Ο Νικόλαος Γύζης, αυτή η σπουδαία μορφή της ελληνικής ζωγραφικής, είναι το τιμώμενο πρόσωπο της μεγάλης έκθεσης που ανοίγει τις πύλες της στις 8 Νοεμβρίου στο Ιδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β & Μ Θεοχαράκη.

Περίπου 100 δημιουργίες του σημαντικότερου εκπροσώπου της περίφημης Σχολής του Μονάχου θα φιλοξενηθούν για τρεις μήνες στους εκθεσιακούς χώρους του Ιδρύματος, σε μια προσπάθεια να κατανοηθεί το πλούσιο έργο του Γύζη. Αξιοσημείωτο είναι μάλιστα ότι αρκετοί από αυτούς εκτίθενται για πρώτη φορά στο αθηναϊκό κοινό.

Ο μεγαλύτερος όγκος των έργων προέρχεται από τη Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης, στην οποία άλλωστε η οικογένεια του Ελληνα ζωγράφου δώρισε σχεδόν όλα τα έργα της συλλογής, που σήμερα παρουσιάζονται στον 2ο όροφο της Casa Bianca της συμπρωτεύουσας.

Σημαντική συμβολή στην παρουσίαση -σημειωτέον, συγκαταλέγεται στις σπουδαιότερες των τελευταίων ετών για τον Γύζη- είναι και η ύπαρξη αντιπροσωπευτικών δημιουργιών από τις Συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης - Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, Εθνικής Τράπεζας, Πινακοθήκης Ε. Αβέρωφ, Πανελληνίου Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου, Τραπέζης της Ελλάδος, Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, τη Συλλογή Εμφιετζόγλου, τη Συλλογή Μαριάννας Λάτση και πολλών άλλων ιδιωτών, που προτίμησαν να κρατήσουν την ανωνυμία τους.

«Η πορεία του Νικολάου Γύζη από το Σκλαβοχώρι της Τήνου ως το Μόναχο μοιάζει με παραμύθι. Ο νέος καλλιτέχνης με τις βάσεις που πήρε από το Σχολείο των Τεχνών στην Αθήνα και με τη βοήθεια της υποτροφίας από το Ιερό Ιδρυμα Ευαγγελιστρίας Τήνου άνοιξε τα φτερά του το 1865 για την Ευρώπη» αναφέρει σχετικά ένας από τους επιμελητές της έκθεσης, ο ιστορικός τέχνης Κωνσταντίνος Διδασκάλου, ο οποίος είχε την τύχη να γνωρίσει από κοντά την οικογένεια του ζωγράφου, στην οποία εισηγήθηκε μάλιστα να γίνει η δωρεά έργων προς τη Θεσσαλονίκη.

Η πολυαναμενόμενη έκθεση ξεκινά με τις προσωπογραφίες των μελών της οικογένειας Γύζη, στη συνέχεια παρουσιάζει εξαιρετικά δείγματα της πολύπλευρης δημιουργίας του, ενώ κορυφώνεται με τα αλληγορικά έργα του.

Ακόμη παρουσιάζονται σημαντικές ελαιογραφίες και σπάνια σχέδια, γλυπτά, αφίσες, διπλώματα και ένθετα εφημερίδων του κορυφαίου Ελληνα ζωγράφου του 19ου αιώνα. Οπως χαρακτηριστικά τονίζει ο επιμελητής της έκθεσης Τάκης Μαυρωτάς, «εκατόν δώδεκα χρόνια μετά τον θάνατο του κορυφαίου ζωγράφου, το Ιδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β & Μ Θεοχαράκη οργανώνει έκθεση αφιερωμένη στο έργο του, καταθέτοντας έτσι ελάχιστο φόρο τιμής απέναντι στην ανυπολόγιστης αξίας προσφορά του. Εκατό και πλέον έργα ζωγραφικής, σχέδια, ζελατίνες δουλεμένες με σινική μελάνη πάνω στη φωτοευαίσθητη επιφάνεια του φωτογραφικού φιλμ και μικρογλυπτά φανερώνουν τις διαρκείς και επίπονες δοκιμές και αναζητήσεις του στον χώρο της τέχνης».

Από τα πιο χαρακτηριστικά έργα του Γύζη που θα έχει την ευκαιρία να δει το κοινό στην έκθεση είναι «Ο ζαχαροπλάστης», που φιλοτεχνήθηκε το 1898, αλλά και τα «Κυδώνια», που υπολογίζεται ότι δημιουργήθηκαν από τον διακεκριμένο Τήνιο καλλιτέχνη μεταξύ του χρονικού διαστήματος 1880-1885.

«Η Ιστορία» του 1892 ανήκει στις συνθέσεις που αναλάμβανε ο ζωγράφος για τις αφίσες, διπλώματα και μετάλλια. Εδώ η γυναικεία αλληγορική μορφή, η οποία παρίσταται καθιστή, περιβάλλεται από παιδική μορφή.

Μεταξύ των εκτιθέμενων έργων βρίσκεται και η «Αποκριά στην Αθήνα», η οποία ανήκει στις συλλογές του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.

Η έκθεση συνοδεύεται από τον πολυσέλιδο κατάλογο «Νικόλαος Γύζης: O μεγάλος ζωγράφος» με κείμενα των Μαρίνου Καλλιγά, Μαρίνας Λαμπράκη - Πλάκα, Νέλλης Μισιρλή, Κωνσταντίνου Διδασκάλου και Τάκη Μαυρωτά.


Η έκθεση με τίτλο «Νικόλαος Γύζης - Ο μεγάλος ζωγράφος» εγκαινιάζεται στο Ιδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β & Μ Θεοχαράκη στις 8 Νοεμβρίου.


Γιώτα Βαζούρα