Ο Άγιος Μάμας και το μοναστήρι του στην κατεχόμενη κωμόπολη της Μόρφου

Ο Άγιος Μάμας , αν και δεν ήταν Κύπριος τοπικός άγιος , λατρεύτικε πολύ στην Κύπρο, ιδιαίτερα στη Μόρφου. Καταγόταν από τη Γάγγρα Παφλαγονίας της Καππαδοκίας και γεννήθηκε μέσα στη φυλακή το 260 μ.Χ όπου βρίσκονταν οι Χριστιανοί γονείς του, οι οποίοι τελικά μαρτύρησαν κατά τους Ρωμαϊκους διωγμούς. Δόθηκε σε μια καλή γυναίκα, την Αμμία για να τον μεγαλώσει και λέγεται ότι επειδή ο άγιος τη φώναζε μάμα τον ονόμασαν Μάμα. Πέθανε το 275 μ.Χ. στην ηλικία των 15 μετά από πολλά βασανιστήρια.

Ο Άγιος Μάμας ήταν προστάτης ακριτικού πολεμικού σώματος των Απελατών Μαρδαιτών, κατα τα Βυζαντινά χρόνια. Ένα σώμα Μαρδαιτών που ήρθε στην Κύπρο εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Μόρφου, εισήγαγε στην Κύπρο τη λατρεία του προστάτη τους. Αρχικά κτίστηκε εκκλησία που έφερε το όνομα του και αργότερα τη θέση του πήρε το ομώνυμο μοναστήρι που υπάρχει μέχρι σήμερα στην κατεχόμενη κωμόπολη της Μόρφου . Είναι ένας από τους σημαντικότερους Ναούς της Κύπρου, φραγκοβυζαντινού ρυθμού και χρονολογείται στις αρχές του 16 ου αιώνα. Η σαρκοφάγος του αγίου Μάμα βρίσκεται σε κόγχη που υπάρχει στο βόρειο τοίχο του Ναού, με ανάγλυφο διάκοσμο. Σύμφωνα με μια παράδοση το λείψανο του Αγίου έφτασε στην Κύπρο μέσα σε μια σαρκοφάγο, η οποία σώζεται μέχρι σήμερα μέσα στο Ναό της Μόρφου, από τα μικρασιατικά παράλια. Το εικονοστάσι έγινε τον 16 ο αιώνα και το 1945 κτίστηκε στα δυτικά της εκκλησίας νέο οικοδόμημα όπου έμενε ο Επίσκοπος Κυρηνείας. Σημαντικές αλλαγές, προσθήκες και βελτιώσεις έγιναν το 1963 και περιλαμβάνονταν αίθουσα διαλέξεων, βιβλιοθήκη, κ.λ.π. Το 1973 η Μόρφου απόκτησε για πρώτη φορά στην ιστορία της τη δική της Μητρόπολη με πρώτο Μητροπολίτη τον Χρύσανθο Σαρρηγιάννη (1973-1996). Σήμερα Μητροπολίτης Μόρφου είναι ο κ. Νεόφυτος και μητροπολιτικός Ναός είναι η εκκλησία του Αγίου Μάμα.

Μετά την τουρκική εισβολή, η εκκλησία του Αγίου Μάμα στην Μόρφου μετατράπηκε σε μουσείο γι αυτό και σήμερα βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Πριν από την τουρκική εισβολή γινόταν στο μοναστήρι δύο πανηγύρια, ένα στις 2 Σεπτεμβρίου, μέρα μνήμης του Αγίου Μάμα και ένα την Κυριακή των Βαΐων.

 

πηγή