Τρίτη 1 Μαΐου 2012

Ιορδανία: Αμμάν, σαν μουσική Παλιά και νέα πόλη, μνημεία, μαγαζιά και Νεκρά Θάλασσα μοιάζουν με ένα κύμα από νότες της λαγγεμένης Ανατολής από ραμπάτ και λαγούτο




Τα πρώτα μου ταξίδια στο Αμμάν ξεκίνησαν πριν από πολλά χρόνια. Ταξιδεύαμε με την εθνική αεροπορική εταιρεία κυρίως σε ασιατικούς προορισμούς και η διανυκτέρευση στο Αμμάν ήταν επιβεβλημένη. Στους Έλληνες ταξιδιώτες αυτό άρεσε. Ηταν μια καλή ευκαιρία να δουν και κάτι επιπλέον, ενώ ο Ατεφ, ο αγαπητός ελληνόφωνος ξεναγός του Αμμάν, γνωρίζοντας καλά την ελληνική νοοτροπία (σπουδαγμένος γαρ στη Θεσσαλονίκη), είχε πάντα τις καλύτερες προτάσεις.

Ετσι, πέρα από την κλασική ξενάγηση της πόλης, πάντα εξοικονομούσαμε χρόνο, πότε για Νεκρά Θάλασσα, πότε για Μάταμπα και όρος Νέμπο, πότε για Γέρασα, άλλοτε για Πέτρα. Ούτε θυμάμαι πόσες φορές έχω κάνει αυτές τις διαδρομές!

Πάντως η πρώτη μου εικόνα πριν από τουλάχιστον 25 χρόνια ήταν οι χοροί με τα τουμπερλέκια και οι χαρακτηριστικοί αραβικοί αλαλαγμοί σε έναν γάμο. Μετά την τελετή, το ζευγάρι με συνοδεία μουσικών και καλεσμένων, διέσχισε χορεύοντας τους κοινόχρηστους χώρους του ξενοδοχείου για να καταλήξει στους «βασιλικούς θρόνους» σε ένα υπερυψωμένο πατάρι στη μεγάλη αίθουσα δεξιώσεων.

Φυσικά στο πλαίσιο της ιορδανικής φιλοξενίας καλεσμένοι και όλοι οι ξένοι, που σπεύδαμε να καταγράψουμε το γεγονός σε βιντεοκάμερες και φωτογραφικές μηχανές. Στα χρόνια που ακολούθησαν το Αμμάν άλλαξε πολύ.

Το μοντέρνο κομμάτι της πόλης αναπτύχθηκε με ωραία οικοδομήματα, πάντα στο χρώμα της άμμου της ερήμου, δρόμους με εμπορικά καταστήματα, πολυτελή μεγάλα ξενοδοχεία και εστιατόρια, τα μουσεία ανακαινίστηκαν, κάποια μνημεία συντηρήθηκαν, όπως και αρκετά κομμάτια της παλιάς πόλης.


 
Η καρδιά του Αμμάν χτυπά στην παλιά πόλη...
Εκεί που οι κάτοικοι φορούν ακόμη τις παραδοσιακές αραβικές φορεσιές, τα μαγαζιά λαϊκής τέχνης απλώνουν την πραμάτεια τους και τα τεράστια ταψιά με τα ζεστά σιροπιαστά σου «σπάνε» τη μύτη
 
Παλιά και καινούργια πόλη
Χτισμένο σε επτά λόφους, το Αμμάν είναι σαν να εκπροσωπεί δύο διαφορετικούς κόσμους: την παλιά και την καινούργια πόλη. Και ξεχωρίζουν πολύ εύκολα.

Το μοντέρνο κομμάτι χαρακτηρίζεται από πλούσιες βίλες με κήπους χτισμένες με τοπική πέτρα ασορτί με το χρώμα της ερήμου, μεγάλους φαρδείς δρόμους και πολυτελή αυτοκίνητα. Μεγάλα εμπορικά καταστήματα με βιτρίνες δυτικού τύπου, φαστ φουντ, κινηματογράφους, εστιατόρια και καφέ όπου οι ντόπιοι - αγόρια και κορίτσια ντυμένα με την τελευταία λέξη της ευρωπαϊκής μόδας - διασκεδάζουν.

Στον κύριο λόφο, το Τζεμπέλ Αμμάν, βρίσκονται οι περισσότερες πρεσβείες και τα πολυτελή ξενοδοχεία. Η καρδιά του Αμμάν όμως χτυπά στην παλιά πόλη που εκτείνεται στους πρόποδες τεσσάρων λόφων.

Η λεωφόρος και τα γύρω στενά έξω από το ρωμαϊκό θέατρο, με τα χαριτωμένα μαγαζάκια, τους κατοίκους με τις παραδοσιακές αραβικές φορεσιές να κάνουν περίπατο ή να παζαρεύουν, τα καφενεία με τους μυρωδάτους καφέδες και τους ναργιλέδες, τα ζαχαροπλαστεία με τα τεράστια ταψιά με τα ζεστά σιροπιαστά, τα ταβερνάκια με τους μεζέδες. Στην παλιά πόλη επισκεφθείτε και το περίφημο Μπλε Τζαμί, χτισμένο το 1924.

Στα μαγαζάκια της παλιάς πόλης θα ανακαλύψετε παραδοσιακά χειροτεχνήματα, κοσμήματα, αλλά και μπαχαρικά
 
3.500 χρόνια ζωής
Οι ανασκαφές δείχνουν ότι το Αμμάν κατοικείται από το 3500 π.Χ. Η Ραμπάτ Αμμόν της Αγίας Γραφής - η «Πόλη των Πηγών» - του βασιλείου των Αμμωνιτών κατακτήθηκε από τους Ισραηλίτες και τον βασιλιά Δαβίδ που έστειλε επικεφαλής τον Ιακώβ.

Το 333 π.Χ. την κατέκτησε ο Μέγας Αλέξανδρος, ενώ τον 3ο αι. π.Χ. τη βρίσκουμε ως Φιλαδέλφεια, κτισμένη κατά το ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα, από τον βασιλιά Πτολεμαίο τον Φιλάδελφο. Το 218 π.Χ. την κατακτά ο Σελευκίδης βασιλιάς Αντίοχος Γ' ο Μέγας, για να ακολουθήσουν οι Ναβαταίοι, που εκδίωξε ο Ηρώδης ο Μέγας το 30 π.Χ.

Κατά τη βυζαντινή περίοδο ήταν έδρα της επισκοπής Πέτρας και Φιλαδελφείας, ενώ κατά την αραβική περίοδο ήταν γνωστή ως Φιλαδέλφεια της Ανατολής και ζούσε από το εμπόριο των καραβανιών. Ερειπώθηκε και το 1878 οι Τούρκοι εγκατέστησαν Κιρκάσιους. Το φτωχικό χωριό που έκτισαν εκεί ονομάστηκε Αμμάν και άρχισε να γίνεται γνωστό γύρω στα 1917, την περίοδο δράσης του Λόρενς της Αραβίας, ενώ το 1950 έγινε η πρωτεύουσα της χώρας.


Η Ακρόπολη και το Αρχαιολογικό Μουσείο
Στον ψηλότερο λόφο (τζεμπέλ) Αλ Κάλα του Αμμάν, η Ακρόπολη κτίστηκε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους. Μάλιστα πρώτοι οι Ρωμαίοι περιτείχισαν τον λόφο, αναστηλώθηκε επί Ουμαγιάντ, και σήμερα σώζονται κάποια τμήματά του. Εντυπωσιακή η πανοραμική θέα της πόλης, ενώ ανάμεσα στα αρχαία ερείπια θα δείτε στη νοτιοδυτική γωνία τα ερείπια του ναού του Ηρακλή.

Δίπλα στον ναό που κτίστηκε επί Μάρκου Αυρηλίου, σύμφωνα με την παράδοση, υπήρχε κολοσσιαίο άγαλμα του Ηρακλή ύψους 10 μέτρων, όπως μαρτυρούν τα θραύσματα που βρέθηκαν στις ανασκαφές. Το καλύτερα σωζόμενο κτίσμα είναι το αρκετά ψηλό βυζαντινό ορθογώνιο του 6ου αιώνα μ.Χ.

Πίσω από το Αρχαιολογικό Μουσείο βρίσκεται το Κασρ (παλάτι), έργο των Ουμαγιάντ του 8ου αιώνα. Κοντά στο μουσείο βρίσκεται και μια μικρή βυζαντινή βασιλική με μωσαϊκά. Το Αρχαιολογικό Μουσείο στην Ακρόπολη του Αμμάν κτίστηκε το 1951 για να στεγάσει αρχαιολογικά ευρήματα απ' όλη τη χώρα. Τοποθετημένα ανά χρονολογική σειρά, καλύπτουν από την παλαιολιθική περίοδο μέχρι την ισλαμική περίοδο έως το 1516.

Ανάμεσα σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης, κεραμικά, γυάλινα, μεταλλικά αντικείμενα, ξεχωρίζει η συλλογή των κοσμημάτων, των νομισμάτων, τα γύψινα γλυπτά «Αΐν Γκαζάλ» που χρονολογούνται από το 6000 π.Χ., και τα χειρόγραφα της Νεκράς Θαλάσσης στην αραμαϊκή γραφή. Δύο βοσκοί τα ανακάλυψαν το 1947 στο Κιρμπάτ Κουμράν, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Ιεριχώ. Ψάχνοντας ένα κατσίκι, ο ένας βοσκός ρίχνοντας μια πέτρα σε μια οπή στον βράχο, έσπασε το πιθάρι που βρίσκονταν κρυμμένα. Στον ίδιο τόπο βρέθηκαν και νομίσματα του Ηρώδη του Μεγάλου.

Οι ανασκαφές δείχνουν ότι το Αμμάν κατοικείται από το 3500 π.Χ.

 
Το Ρωμαϊκό Θέατρο…
Η πλαγιά του λόφου απέναντι από την Ακρόπολη ήταν ιδανική για να κατασκευαστεί το κοίλο του Ρωµαϊκού Θεάτρου, του πιο εντυπωσιακού κτίσµατος της Φιλαδέλφειας. Κτίστηκε επί Αντωνίνου Πίου τον 2ο αι. µ.Χ. και λέγεται ότι το µικρό κτίσµα στον βράχο πάνω από τις θέσεις των θεατών στέγαζε το άγαλµα της Αθηνάς.

Με χωρητικότητα 6.000 θεατών, διαθέτει 3 διαζώµατα, ενώ η αναστήλωσή του ξεκίνησε το 1957. Η σκηνή, η ορχήστρα και το προσκήνιο αναστηλώθηκαν, αν και αρκετοί αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι η αναστήλωση στο προσκήνιο δεν είναι σωστή, καθώς η τελική µορφή διαφέρει από εκείνη που είχε στους ρωµαϊκούς και ελληνιστικούς χρόνους. Μπροστά στο θέατρο υπήρχε κιονοστοιχία κορινθιακού ρυθµού και αρχαία λιθόστρωτη οδός της οποίας τµήµα έχει αποκατασταθεί.



…και τα μουσεία του
Στις παρόδους του θεάτρου βρίσκονται το Εθνολογικό και το Ιορδανικό Μουσείο Λαϊκών Παραδόσεων. Το Εθνολογικό Μουσείο βρίσκεται στη δυτική πτέρυγα του Ρωμαϊκού Θεάτρου και άνοιξε τις πύλες του το 1975. Στεγάζει αντικείμενα που παρουσιάζουν τον πολιτισμό των βεδουίνων της ερήμου, των χωρικών και των κατοίκων των μεγάλων πόλεων.

Παρουσιάζει την καθημερινότητα κατά τον 19ο και 20ό αιώνα, με παραδοσιακές φορεσιές από διάφορες περιοχές και αντικείμενα καθημερινής χρήσης για την παρασκευή του φαγητού, του ψωμιού, του καφέ και του τσαγιού. Ακόμη θα δείτε μια συλλογή από παραδοσιακά μουσικά όργανα, μια τέντα της ερήμου από μαλλί κατσίκας, καθώς και υφαντά κιλίμια.

Το Ιορδανικό Μουσείο Λαϊκών Παραδόσεων ιδρύθηκε το 1971 και στεγάζεται στην ανατολική πτέρυγα του Ρωμαϊκού Θεάτρου. Σκοπός του μουσείου είναι να διατηρήσει και να προστατεύσει την παράδοση Ιορδανών και Παλαιστινίων όλης της χώρας για τις μελλοντικές γενιές.

Στις πέντε αίθουσες που καταλαμβάνει θα δείτε παραδοσιακά κοστούμια της Ανατολικής Οχθης του ποταμού Ιορδάνη, παραδοσιακά κοσμήματα και καλλωπιστικά αντικείμενα από την Ανατολική και Δυτική Οχθη, παλαιστινιακά κοστούμια και καλύμματα κεφαλής, συλλογή κεραμικών και ξύλινων σκευών μαγειρικής, ασημένια κοσμήματα και νυφικές φορεσιές από τη Δυτική Οχθη, αλλά και μια σημαντική συλλογή μωσαϊκών από βυζαντινές εκκλησίες της Γέρασα και της Μάταμπα.



Το Ωδείο, το Νυμφαίο και ο πολυχώρος «Kan Zaman»
Το Ωδείο βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της αρχαίας πλατείας. Ηταν στεγασμένο με ξύλινη στέγη, κτισμένο την ίδια περίοδο με το ρωμαϊκό, ενώ στη δυτική πλευρά της πλατείας υπάρχουν τα ερείπια του Νυμφαίου, της κεντρικής πηγής της Φιλαδέλφειας που κτίστηκε αργότερα.
«Μια φορά και έναν καιρό…» σημαίνει η λέξη και είναι πολύ ταιριαστή για να περιγράψει το συγκρότημα που άλλοτε ήταν στάβλοι, αποθήκες και φτωχικές κατοικίες. Στην κορυφή ενός λόφου, γύρω στα 12 χλμ. νότια της πόλης, μεταμορφώθηκε σε τουριστικό αξιοθέατο, αλλά δεν είναι λίγοι και οι ντόπιοι που το επισκέπτονται.

Κρατώντας την ατμόσφαιρα του παλιού καιρού, μια σειρά από καταστήματα που βλέπουν στο πλακόστρωτο δρομάκι προσφέρουν παραδοσιακά χειροτεχνήματα, κοσμήματα, αλλά και μπαχαρικά. Αξίζει να δοκιμάσετε τοπική ιορδανική κουζίνα στο εστιατόριο, συνοδεία συγκροτήματος αραβικής μουσικής και να χορέψετε μαζί με τους ντόπιους (τηλ. +962 6 4128391).

Τα ερείπια του ναού του Ηρακλή στην Ακρόπολη
 
Στην Αγορά
Στο κομμάτι της μοντέρνας πόλης τα εμπορικά καταστήματα δεν θα λέγαμε ότι προσφέρουν κάτι ιδιαίτερο. Στα μαγαζάκια όμως της παλιάς πόλης θα ανακαλύψετε περίτεχνα βεδουίνικα ασημένια κοσμήματα και υφαντά, βεβαίως για όσους λατρεύουν το έθνικ στυλ. Στο διάσημο «χρυσό σουκ», κοντά στο Μπλε Τζαμί «Βασιλιά Χουσεΐν Μπιν Ταλάλ», τα χρυσά κοσμήματα είναι 22Κ, περίτεχνα, σε αραβικά σχέδια και σε αρκετά καλές τιμές.

Αξίζει επίσης να δοκιμάσετε κάποια από τα καλλυντικά από λάσπη ή αλάτι της Νεκράς Θαλάσσης. Αν ενδιαφέρεστε για διακοσμητικά, θα βρείτε καλόγουστα αντικείμενα από φυσητό γυαλί και γυάλινα ζωγραφισμένα, αντίγραφα από παλιές γκραβούρες, κρυστάλλινα μπουκάλια με αραβικά αρώματα, αλλά και χαριτωμένα μπουκαλάκια με χρωματιστή άμμο σε διάφορα σχέδια για ένα μικρό δωράκι. Αξίζει να αγοράσετε καφέ αρωματισμένο με κάρδαμο, τσάι και σιροπιαστά γλυκά.


Η Νεκρά Θάλασσα
Στα 50 χλμ. απόσταση νοτιοανατολικά του Αμμάν, η Νεκρά Θάλασσα προσφέρεται για μια απογευματινή βολτίτσα. Ισως το πιο ζεστό μέρος της χώρας - ειδικά το καλοκαίρι βράζει κυριολεκτικά ο τόπος, τελικά σε προκαλεί όχι τόσο για μια βουτιά όσο για ένα αναψυκτικό στο κλιματιζόμενο καφέ! Πρόκειται για το χαμηλότερο σημείο της Γης - 400 μέτρα κάτω από το επίπεδο της θάλασσας.

Με 75 χλμ. μήκος και από 6 έως 16 χλμ. πλάτος η Νεκρά Θάλασσα, που στην πραγματικότητα είναι λίμνη - με περιεκτικότητα 33% σε αλάτι και ποτάσα - δεν επιτρέπει σε κανένα είδος ψαριού να επιβιώσει, ενώ το βάθος της κυμαίνεται από 4 μέχρι 430 μέτρα. Σκεπασμένες για πάντα στον βυθό της οι βιβλικές πόλεις Σόδομα και Γόμορρα. Το μπάνιο στη Νεκρά Θάλασσα είναι απλά μια ιδιαίτερη εμπειρία, όπου δεν βουλιάζετε λόγω της υψηλής περιεκτικότητας αλατιού - δέκα φορές περισσότερο από εκείνο της θάλασσας.

Φυσικά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να πάει στα μάτια σας αλάτι. Μη βουτήξετε αν δεν υπάρχει ντους κοντά γιατί το αλάτι θα σας φέρει τρομερή φαγούρα και τσούξιμο αφού θα ανακαλύψετε αμυχές στο σώμα σας που δεν θα ξέρετε καν ότι υπήρχαν.

Το ίδιο ισχύει και για τα λασπόλουτρα αφού η λάσπη της Νεκράς Θαλάσσης θεωρείται ευεργετική για την ομορφιά του δέρματος, ενώ αρκετοί τουρίστες αγοράζουν θεραπευτικά προγράμματα σε κάποιο από τα πολυτελή ξενοδοχεία-ιαματικά κέντρα στις όχθες της. Λέγεται ότι ο βασιλιάς Ηρώδης και η βασίλισσα της Αιγύπτου Κλεοπάτρα εκτιμούσαν ιδιαίτερα τις ιαματικές ικανότητες της Νεκράς Θαλάσσης και πήγαιναν συχνά.


Πρόσβαση:
Ο εθνικός αεροµεταφορέας Royal Jordanian σάς µεταφέρει από Αθήνα στην πρωτεύουσα Αµµάν µέσα σε δυόµισι περίπου ώρες. Μέσα στη πόλη θα µετακινηθείτε µε κλιµατιζόµενο ταξί (καλό είναι να επιβεβαιώσετε την τιµή), ενώ τις ξεναγήσεις µπορείτε και είναι καλύτερα να τις κλείσετε και µέσω τοπικού ταξιδιωτικού γραφείου.


Διαμονή:
Το ξενοδοχείο «Amman Cham Palace» (Shmeisani St, τηλ. +962 6 5659270) ανήκει στη γνωστή σειρά και προσφέρει ικανοποιητικές τιµές. Αρκετά οικονοµικό σε σχέση ποιότητας - τιµής το «Imperial Palace Hotel» (4th Circle Zahran St, τηλ. + 962 6 5651333) βρίσκεται σε ήσυχη περιοχή και απέχει περίπου 10΄ από το κέντρο της παλιάς πόλης. Πολυτελές αλλά µε λογικές τιµές το «Kempinski Hotel Amman» (Abdul Hamid Shouman St, τηλ. +962 6 5200200). Σε απόσταση περιπάτου από την παλιά πόλη, το «InterContinental Jordan» (Islamic College St, τηλ. +962 6 4641361).


Φαγητό:
Αγαπηµένες αραβικές γεύσεις όπως το χούµους από ταχίνι, το µπαµπά γκανούγκ από πολτό µελιτζάνας και ταχίνι, σαλάτα ταµπουλά, φελάφελ µε µπαχαρικά, σαβαρµά από φέτες αρνίσιου κρέατος και κεφτεδάκια κιµπί, µαύρες ελιές και νόστιµο δροσιστικό παχύ γιαούρτι, είναι οι µεζέδες που θα συνοδεύσετε µε µεγάλη αραβική πίτα.

Για το κυρίως πιάτο θα διαλέξετε κάποιο κεµπάπ ή κοτόπουλο φαρούς.

Τοπική σπεσιαλιτέ είναι το «µενσάφ» που µαγειρεύεται σε ξεχωριστές περιπτώσεις. Πρόκειται για ψητό αρνί µε άφθονο ρύζι µε ξηρούς καρπούς όπου τη µεγαλύτερη λιχουδιά αποτελεί το κεφαλάκι.

Οι ντόπιοι συνοδεύουν το φαγητό τους µε το άρακ που µοιάζει µε το δικό µας ούζο.

Γλυκός πειρασµός τα σιροπιαστά µε το άφθονο πράσινο φιστίκι όπως ο µπακλαβάς και η κουνάφα ή κιουνεφέ που γίνεται µε κανταΐφι και µαλακό κατσικίσιο τυρί και τρώγεται ζεστή.

Φυσικά θα πιείτε τσάι µέντας και µυρωδάτο αραβικό καφέ αρωµατισµένο µε κάρδαµο. 
 

Δεν υπάρχουν σχόλια: