Τετάρτη 23 Μαΐου 2012

“ΟΥΚ ΕΝΙ ΕΛΛΗΝ” (2)


«Νέα Πολιτικ Πρόταση» τς περεθνικς κκλησίας:

Μ φορμ νακοίνωση τς καδημίας Θεολογικν Σπουδν Βόλου

Δάφνη Βαρβιτσιώτη, στορικός


Ο συντελεστς τς καδημίας Θεολογικν Σπουδν Βόλου τς . Μητροπόλεως Δημητριάδος ναζητον ναν «νανεωμένο θεολογικ λόγο», ποος θ ποτελέσει μι «νέα πολιτικ προταση»(!), προκειμένου « κκλησία μας ν εσέλθει στν αἰῶνα πο ζομε κα ν μ βρίσκει εκολο κα σφαλς καταφύγιο σ προηγούμενες ποχές».
Πρς τν σκοπν ατόν, συγκαλον πειγόντως διεθνς διορθόδοξο συνέδριο, μ θέμα «κκλησιολογία κα θνικισμς στ Μεταμοντέρνα ποχή»[1].
Θεοκρατία κα θνικισμός: Στν σχετικ νακοίνωσή τους2, ο συντελεστς τς καδημίας Βόλου ξηγον τι, προβαίνουν στν ναζήτηση ατή, διότι πιστεύουν τι: « θεοκρατία κα νεο-θνικισμός, πο δν εναι λλο π κκοσμικευμένες μορφς σχατολογίας, (…) δν μποροῦν, μ κανένα λόγο, ν συνεχίσουν ν εναι πολιτικ πρόταση τς ρθόδοξης κκλησίας».
Στ σημεο ατό, νακύπτουν τ κόλουθα ρωτήματα: α) πάρχει σήμερα ὑπῆρξε ποτ θεοκρατία στν ρθόδοξη κκλησία; Καί, β) εναι δυνατν Ὀρθόδοξη κκλησία (ν θέλει) ν χει πολιτικ πρόταση, συναγωνιζόμενη, μλλον ταυτιζόμενη, στ σημεο ατό, μ τ Βατικαν κα τ Π.Σ.Ε., τ ποα δι τς μπλοκς τους στν διακανονισμ τν πολιτικν πραγμάτων χουν πλήρως κκοσμικευθε;
Θεοκρατία: ναζητώντας στν γκυκλοπαίδεια τν ρισμ τς «θεοκρατίας», διαπιστώνουμε τι, πρόκειται γι «πολίτευμα κατ τ ποο ργάνωση κα λειτουργία το κράτους καθορίζονται π τν θεϊκ νόμο», κα που «διάκριση τς πολιτικς π τν θρησκευτικ ξουσία δν φίσταται, ν προβάλλεται τ ποκλειστικ δικαίωμα το ερατείου ν ρμηνεύει τ θεία θέληση νάλογα μ τς περιστάσεις»3.
Στν θεοκρατία, δηλαδή, ταύτιση πολιτικς κα θρησκευτικς ξουσίας, χι μόνον ξασφαλίζει τν πόλυτη, παρέγκλιτη, τυφλ πακο το λαο στ κελεύσματα τν ξουσιαστν, λλ τιμωρε κάθε νυπακοή, ς γκλημα καθοσιώσεως. Συχνά, μάλιστα, σχατολογία τς θεοκρατίας, χι μόνον παιτε τελετουργικος φόνους τν δίων τν πιστν της, λλ καθιστ φυσικ κα τν ατόβουλη προσέλευση τν θυμάτων στν θυσία (π.χ. προκολομβιανς κοινωνίες τς μερικς).
Καί, στς μν προχριστιανικς θεοκρατίες, λευθερία βουλήσεως ταν νύπαρκτη κόμα κα ς ννοια· στς δ μεταχριστιανικές, ταν κα ξακολουθε ν εναι ννοια παγορευμένη. Κα στς δύο περιπτώσεις, ποτελοσε κα ποτελεπρακτικ διανόητη θανατηφόρα.
Θεοκρατία κα Χριστιανισμός: νανθρώπιση, μως, το Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ἄλλαξε τν ρο τς στορίας. Κα τοτο διότι, ννοια τς λευθέρας βουλήσεως, ς δώρου το Τριαδικο Θεο πρς τν νθρωπο, π λευθερία κα γάπη, κατέστησε ωλη τν θεοκρατία στν συνείδηση τν πιστν. ν, νάστασή Του ξουδετέρωσε τν δυνατότητα το ερατείου ν χειραγωγε τν πιστ λα μ κκοσμικευμένες καί, φυσικά, ποβολιμαες κα ντι-νθρώπινες μορφς σχατολογίας.
Καί, παρ’ λον τι πως πισημαίνεται στ παραπάνω κείμενο «Στ Χριστιανισμ τέτοιες (σ.σ. θεοκρατικς) ντιλήψεις δήγησαν στν γνωστ ννοια τς Βασιλείας το Θεο» (σ.σ. τ πλάγια στοιχεα νήκουν στ πρωτοτυπο), τ πλησιέστερο πρς τν θεοκρατία πολιτειακ σύστημα ταν καισαροπαπισμός, πο παρατηρήθηκε μεταξ το 14ου-16ου αἰῶνα, στν Δύση, κα στ ποο γεμόνας τς πολιτείας ταν συγχρόνως κα Πάπας.
ν, συνδυασμς προφήτη-γεμόνα (προφητάνακτος) ὑπῆρχε μν στος παλαιοδιαθηκικος χρόνους, στ σραήλ, λλ ς πρόδρομος τς εσόδου το Τριαδικο Θεο στν κόσμο.
Προφητάνακτες κα Παγκοσμιοποίηση: Βέβαια, μετ τν Β΄ Βατικαν Σύνοδο (1962-1965) κα τν κκοσμικευμένη “νέα θεολογία” της, τ Βατικαν υοθέτησε ναν νανεωμένο οκουμενικ θεολογικ λόγο, ποος ποτελε μι «νέα γεωπολιτικ πρόταση», π τν ννοιαν τι, εναι λόγος κραιφνς οκουμενιστικός, δηλαδή, λόγος χι πλς διαδογματικς διαθρησκευτικός, λλ πανθρησκειακός· μ ποτέλεσμα ν μετατρέπει τν Πάπα τν μμένοντα μμανς στ Πρωτεο του σ παγκοσμίου βεληνεκος γέτη-φορέα τς νέας κκοσμικευμένης σχατολογίας τς Πανθρησκείας, σ καιρος παγκοσμιοποιήσεως.
Μ γνώμονα, φ’ νς μέν, τς θέσεις το Οκουμενικο Πατριαρχείου περ «σύγχρονης ρθοδοξίας» (εδικ πως ατς διατυπώθηκαν κατ τν φετειν πατριαρχικ ορτ τς Κυριακς τς ρθοδοξίας, στν . Ν. το γίου Γεωργίου, στ Φανάρι), φ’ τέρου δέ, τν συλλειτουργία το Πάπα (κατ τν θρονικ ορτ το Πατριαρχείου, τν 30η Νοεμβρίου 2006), ο ποες τόσο σκανδάλισαν τ ρθοδοξο ποίμνιο4, ναμένουμε μ νδιαφέρον κα τν Εσήγηση (στ συγκεκριμένο συνέδριο τς καδημίας) μ θέμα «Πατριαρχεο, Πρωτεο κα θνικισμός».
Ελογες πορίες: Ποία μοιότητα, λοιπόν, βλέπουν ο τς καδημίας, μεταξ τς θεοκρατίας (πως ατ ρίζεται) κα τς ρθοδοξίας, ποία, δι τς θεολογίας τν Πατέρων, ρνεται ριζικ τέτοιες τοποθετήσεις κα βρίσκεται στν ντίποδα τέτοιων δεολογημάτων;
Γιατί, ραγε, ο συντελεστς τς καδημίας Βόλου θεωρον τι θεοκρατία ταν ποτ κα συνεχίζει ν εναι πολιτικ πρόταση τς ρθοδόξου κκλησίας; Κα τ τραγελαφικό: ατο πο φοβονται τν κκοσμίκευση τς κκλησίας π πολιτικ συστήματα κα δεολογίες (πως θεοκρατία κα νεο-θνικισμός), πς διολισθαίνουν ο διοι σ διάφορα ποιές πολιτικς προτάσεις;
Παράδοξη πιλεκτικ Εαισθησία: Καί, φο πιστεύουν τι θεοκρατία ξακολουθε ν φίσταται ς πολιτικ πρόταση τς ρθοδόξου κκλησίας, καί, φο πορρίπτουν τόσο ατήν, σο κα τν (νεο)θνικισμ ς κκοσμικευμένες μορφς σχατολογίας, γιατ στιάζουν τ θέμα το συνεδρίου τους μόνον στν (νεο)θνικισμό;
Γιατί, δηλαδή, θεωρον τι, μεταξ τν δύο πολιτικν προτάσεων θεοκρατίας κα θνικισμο (παλαιο νέου), μόνον πολιτικ πρόταση, πο πορρέει π τν «ταύτιση κκλησίας κα θνους κα τν “θνικρόλο τς κκλησίας», ποτελε «τ σοβαρότερο μλλον πρόβλημα, πο ντιμετωπίζει Ὀρθόδοξη κκλησία μετ τν πτώση το Βυζαντίου (1453)»; Καί, μάλιστα, σήμερα, πο ο λληνες τελοντες π καθεστς ψυχοπνευματικς γενοκτονίας, λλ κα ποδεκατιζόμενοι σιωπηρς βλέπουν τν λλάδα ν καταρρέει π τ βάρος το Μνημονίου, τς εσβολς κατομμυρίων λαθρομεταναστν κα τν ντεινομένων δαφικν βλέψεων γειτονικν κρατν;
λευθέρα Βούληση κα Θεοκρατία: Βέβαια, τ γεγονς τι, ο συντελεστς τς καδημίας πορρίπτουν τν θεοκρατία, ς λλη «κκοσμικευμένη μορφ σχατολογίας», θ μποροσε νὰ ἑρμηνευθε ς μμεση, πλν σαφής, νδειξη το σεβασμο τους πρς τν λευθέρα βούληση τν μελν το Σώματος το Χριστο.
Τότε, μως, γιατί ναζητον ναν νέο κκλησιαστικ-θεολογικ λόγο, πο ν ποτελε, συγχρόνως, κα «νέα πολιτικ πρόταση»; Δν ντιλαμβάνονται τι, κατ’ ατν τν τρόπο, ναζητον ατ πο ο διοι πορρίπτουν, δηλαδή, «τ ποκλειστικ δικαίωμα το ερατείου ν ρμηνεύει τ θεία θέληση νάλογα μ τς (σ.σ. σημερινς πολιτικς) περιστάσεις»; Ατό, δν προϋποθέτει τν π μέρους τους προβολ μις νέας μορφς σχατολογίας, ξ σου κκοσμικευμένης, φο προσχεδιάζεται κα προγραμματίζεται μ τν ρωγ συνεδρίων· κα μάλιστα, κα διεθνν κα διορθοδόξων;
Πολιτικ Πρόταση το «θνικισμο»: Ο κκλησιολογικο κα πολιτικο-κοινωνιολογικο λόγοι γι τος ποίους ο συντελεστς πορρίπτουν τν «θνικισμ» (παλαι «νέο»), πρς χάριν μις νέας περεθνικς-περφυλετικς πολιτικς προτάσεως τς ρθοδόξου κκλησίας, εναι ο ξς:
α) τι, ταύτιση κκλησίας κα θνους προκαλε τν «διαίρεση τς Ὀρθόδοξης κκλησίας σ πολλς διαφορετικς θνικς κκλησίες»·
β) τι, ποκαθιστώντας «τ κκλησιαστικ κριτήριο π τ θνικό», δηγε στν διαμόρφωση μις «ξαιρετικ προβληματικς κκλησιολογικς ντίληψης, πο κατανοε τν Ὀρθόδοξη κκλησία ς μία “συνομοσπονδία θνικν κκλησιν”»·
γ) τι, ταύτιση ατ συνιστ «γκλωβισμ στν παραδοσιαρχία, τν φονταμενταλισμό, τν κοινωνικ συντηρητισμ κα ναχρονισμό, τν πιστροφ στν προ-νεωτερικότητα κα τς αταρχικς δομς τς πατριαρχικς κοινωνίας»·
δ) τι, «νεωτερισμς» ατς πηχε τν «μετάκλητα ξεπερασμένο κόσμο το χθς» κα «πονομεύει κάθε σοβαρ προσπάθεια ν ντιμετωπίσει πιτέλους ρθοδοξία τς προκλήσεις πο θέτει σύγχρονος κόσμος»·
ε) τι, ποτελε «σωστρέφεια», πο κάνει τν κκλησία «ν χει λησμονήσει τν περεθνική της ποστολ κα τς θεμελιώδεις κκλησιολογικές της ρχές», πο βασίζονται «στ κάλεσμα το Εαγγελίου γι περφυλετικς κόμα κα περεθνικς κοινότητες».
θνικισμς κα σχατολογία: Σ ,τι φορ στν σχατολογικ διάσταση τς «ταύτισης κκλησίας κα θνους, κκλησίας κα θνο-πολιτισμικς ταυτοτήτας, κκλησίας κα θνικς δεολογίας, κκλησίας κα Κράτους», ο λόγοι πόρριψής της εναι ο κόλουθοι:
στ) τι, «στ συνάφεια κα στὸ πλαίσιο μις πολυεθνικς, πλουραλιστικς, μετανεωτερικς κοινωνίας», σο θ φίσταται ταύτιση ατή, «κάθε μήνυμα συμφιλίωσης, μετανοίας κα πανευαγγελισμο δν θ μοιάζει παρ μ ψευδαίσθηση κα φενακισμό»·
ζ) τι, μποδίζει τν πιστροφ τς ρθοδόξου κκλησίας στν «κυρίως ποστολή της, πο εναι Εαγγελισμς κα μεταμόρφωση το κόσμου, τ κήρυγμα τς ρχομένης Βασιλείας το Θεο γι τ σωτηρία κα τν ποκατάσταση λάκερης τς κτίσης»·
θ) τι, ν διατηρηθε (νεο)θνικισμός, «οτε ληθιν κα διαρκς ποκάλυψη το Θεο στ κτίση κα στν στορία πάρχει, οτε κκλησία, πο ν προσεύχεται κα ν διαλέγεται “πρ τς το κόσμου ζως κα σωτηρίας”».

Συμπεράσματα: σα κ τν μελν τς κκλησίας μελέτησαν τν νακοίνωση ατ δηγονται –βιάστως, δι τς πλς λογικς κα μ γνώμονα τς θεμελιώδεις ρχς τς ρθοδόξου Πατερικς Παραδόσεως– στ συμπέρασμα τι: κτς π τν ποστασιοποίηση τους π μς (τοι, τος ρθοδόξους λληνες, λλ κα τος μ ρθοδόξους, πο στόσο, χουν λληνικ θνικ ατοσυνειδησία), π τ θνικ κα στορικό μας παρελθν κα π τν πολιτιστική μας παράδοση, ο συντελεστς τς καδημίας Βόλου μφορονται π τς ξς πεποιθήσεις:
i.-τι, στ Εαγγέλιο, πάρχει «κάλεσμα γι περφυλετικς κόμα κα περεθνικς κοινότητες»·
ii.-τι, ο διοι (δηλαδή, ο τς καδημίας) ταν στρέφονται κατ τν θνικν ρθοδόξων κκλησιν (κα τς συνομοσπονδίας τους), κατ τς θνικς ατοσυνειδησίας τν ρθοδόξων πιστν κα κατ τν πολιτιστικο-θρησκευτικν παραδόσεων τους ρμηνεύουν κα πιτελον τ πρόσταγμα το Τριαδικο Θεο·
iii.-τι, προωθώντας τν πολυπολιτισμικότητα κα τν πολυφυλετικότητα δι τς λαθρομεταναστεύσεως, ο παγκοσμιοποιητς κα ο ρωγοί τους συνεργον, μ τν δικό τους τρόπο, στ «κάλεσμα το Εαγγελίου γι περφυλετικς κόμα κα περεθνικς κοινότητες»·
iv.-τι, ρθόδοξος κκλησία θ συμβάλλει στν «σωτηρία κα τν ποκατάσταση λάκερης τς κτίσης» μόνον φ’ σον παρνηθε κα γκαταλείψει τν “θνικ ρόλο” της, πρς χάριν το περεθνικο-περφυλετικο·
v.-τι, κάθε «πιμον» τν λλήνων –ρθοδόξων κα μ– ν διατηρον τν θνική, στορικ κα πολιτιστικ ατοσυνειδησία τους κα τν κεραιότητα τς λλάδος ζητώντας π τν Ὀρθόδοξη κκλησία ν τος σταθε ρωγς σ’ ατό, ντιβαίνει «στν σωτηρία κα τν ποκαταστάση λάκερης τς κτίσης»·
vi.-τι, μόνον πρ τς πτώσεως το Βυζαντίου, κοντάκια κα μνοι –πως, λ.χ. κάθιστος μνος κα τ «Σσον, Κύριε, τν Λαόν Σου κα Ελόγησον τν κληρονομίαν Σου» –, συνέβαλλαν στν «σωτηρία κα τν ποκατάσταση λάκερης τς κτίσης», διότι ψάλλοντο π ρθόδοξο μέν, πολυεθνικ κα πολυφυλετικ δέ, ποίμνιο· μως, μετ τ 1453, σοι μ-πολυεθνικο κα μ-πολυφυλετικο λαο τ ψαλλαν, τν ντιμάχονταν·
vii.-τι, παρουσία κατομμυρίων μουσουλμάνων μέσα στν Ὀρθόδοξη λλάδα νταποκρίνεται «στ κάλεσμα το Εαγγελίου γι περφυλετικς κόμα κα περεθνικς κοινότητες»·
viii.-τι, ναντι το σημερινο «κυρίαρχου ατήματος» το λληνικο Λαο ρθοδόξου κα μ «γι πιβίωση σ ξαιρετικ δυσμενες κα χθρικς καταστάσεις», Ὀρθόδοξη κκλησία ς περεθνικ κα περφυλετικ φείλει ν κρατήσει τς ποστάσεις της π ατόν, διότι,
ix.- π μέρους της νάληψη “θνικο ρόλου”, μ σκοπ τν σωτηρία το θνους, ντιβαίνει «στ κάλεσμα το Εαγγελίου γι περφυλετικς κόμα κα περεθνικς κοινότητες» καί, κατ συνέπεια, ντιβαίνει στν «σωτηρία κα τν ποκατάσταση λάκερης τς κτίσης»·
x.-τι, μόνον «πανευαγγελιζόμενοι» στ νάματα το «νανεωμένου», «οκουμενι(στι)κο κκλησιαστικο λόγου» κα το ξ ατο πορρέοντος «κηρύγματος τς Βασιλείας το Θεο» πο θ πρέπει ν εναι κα «νέα πολιτικ πρότασης» τς πισήμου ρθοδόξου κκλησίας, ο λληνες ρθόδοξοι κα μ θ πεισθον τι, θεί προστάγματι, «οκ νι λλην»·
xi.-τι, παγκοσμιοποίηση εναι μέρος το Σχεδίου το Θεο, καί, πομένως, μορα πο τος πιφυλάσσουν ο παγκοσμιοποιητς εναι σήμαντη παράπλευρη πώλεια σ σχέση μ τν «σωτηρία κα τν ποκατάσταση λάκερης τς κτίσης»·
xii.-τι, κκλησία χει ποτύχει το προορισμο της π 2000 χρόνια, κα ναμένει τς ποδείξεις τν συντελεστν τς καδημίας Βόλου κα τν Εσηγητν το συγκεκριμένου Συνεδρίου, γι ν πιτυχε.

πόρριψη Θεμελιωδῶν ρχν: Τ γεγονς τι, ο πεποιθήσεις τους ατς ποδεικνύονται, ετε νακριβες, ετε ξω-λογικές, ετε παρα-λογικές, ετε ντι-λογικές, κα πωσδήποτε ντιανθρώπινες κα ντιχριστιανικές, δηγε στ συμπέρασμα πώς:
Ετε ο διοι ο συντελεστς τς καδημίας Βόλου κα ο σν ατος τ συνειδητοποιον, ετε χι, νέος κκλησιαστικς λόγος, τν ποον ναζητον, πορρίπτει τ σύνολο τν θεμελιωδῶν ρχν το δυτικο πολιτισμοτοι τν Λογική, τν νθρωπισμό, λλ κυρίως τν Ὀρθόδοξη Πατερικ Παράδοση–, ο ποες διασφαλίζουν, διαχρονικά, τν λευθερία βουλήσεως το νθρώπου –λληνος κα μή, ρθοδόξου κα μή.
π’ ατος τος ρους, πς εναι δυνατόν, ατ νέα περεθνικ-περφυλετικ κκλησία κα νέα πολιτική της πρόταση ν προστατεύσουν τν λευθέρα βούληση μν τν πολοίπων ναντι το λοκληρωτισμο τν παγκοσμιοποιητν;
«Νέα Πολιτικ Πρόταση» κα Παγκοσμιοποίηση: π τ νωτέρω, τ χριστεπώνυμο πλήρωμα τς ρθοδόξου κκλησίας τ πληττόμενο πανταχόθεν π τος φορες τς παγκοσμιοποιησεως σύρεται, θελά του, στ δυνηρ συμπέρασμα τι: ο συντελεστς τς καδημίας Θεολογικν Σπουδν Βόλου χουν δη υοθετήσει τν συγκεκριμένο «νέο νανεωμένο θεολογικ-κκλησιαστικ λόγο»· κα τι ετε ο διοι τ συνειδητοποιον, ετε χι λόγος ατς ποτελε μι «νέα γεωπολιτικ πρόταση», κα πι συγκεκριμένα, μι πρόταση παγκοσμιοποιημένη κα παγκοσμιοποιητική.
Παγκοσμιοποιημένη, π τν ννοιαν τι, κφράζει τς βουλς τν παγκοσμιοποιητν κα συντάσσεται μ ατές. Παγκοσμιοποιητική, π τν ννοιαν τι, καταργε τν λευθερία τς βουλήσεως μας κα μς ποτάσσει στν λοκληρωτισμό τους.
Στ τρίτο κα τελευταο κείμενό μας, μ τίτλο «“Οκ ν λλην”, Οδ ρθόδοξος» θ ναζητήσουμε, σν Θε, τν προέλευση ατν τν πεποιθήσεων κα σ τί ατς ποσκοπον.


_______________________________
(1) Τὸ Συνέδριο θὰ πραγματοποιηθεῖ στὸ Συνεδριακὸ Κέντρο Θεσσαλίας (Μελισσάτικα), ἀπὸ 24 ἕως 27 Μαΐου 2012.
(2) Βλ. ἑβδομ. ἐφημ. “Ὀρθόδοξος Τύπος” τῆς 27.4.2012 (σ. 7).
(3) Πρβλ. Ἐκπαιδευτικὴ Ἑλληνικὴ Ἐγκυκλοπαίδεια, τόμος «Οἱ Θρησκεῖες», (Ἐκδοτικὴ Ἀθηνῶν).
(4) Κορναράκη Ἰω., «πίσημη Πατριαρχικ ναγνώριση τς σύγχρονης ντιπατερικς ρθοδοξίας» (ἄρθρο στὸ διαδίκτυο).



Δεν υπάρχουν σχόλια: