Διπλή (επαγγελματική) ζωή: Άλλος το πρωί, άλλος το βράδυ

των Γιώργου Κόκουβα, Νικόλα Γεωργιακώδη

Τι κοινό έχουν τα διόδια και μια ορεινή ψησταριά; Πώς συνδυάζονται οι θερμοσίφωνες και οι σωλήνες με την μέθοδο Stanislavski; Ένα συνταγολόγιο για φάρμακα χοληστερίνης με δέκα πιτσιρίκια που χοροπηδούν χαρούμενα; Ένα λεπτοδουλεμένο δαχτυλίδι με το ενισχυμένο σκυρόδεμα; Μπορεί ένας άνθρωπος να ειδικεύεται ταυτόχρονα σε τόσο ασυνήθιστα ζεύγη δραστηριοτήτων;
Μπορεί. Το αποδεικνύουν πέντε νέοι που αγνοούν το δεύτερο σκέλος της φράσης «μάθε τέχνη κι άσ’τηνα» και επιδίδονται ταυτόχρονα σε δύο επαγγέλματα. Τους ανάγκασε η κρίση; Μόνο έτσι βγαίνει κανείς οικονομικά ή το κάνουν για άλλους λόγους; Πόσο εύκολο είναι, όταν πολλοί Έλληνες δεν έχουν, όχι δύο, αλλά ούτε μία δουλειά; Η Κατερίνα, η Έρη, η Ελισάβετ, ο Κώστας και η Στέλλα μας εξηγούν.

Και με τι είπαμε ότι ασχολείσαι;

Στην παραπάνω κλασική ερώτηση, οι πέντε νέοι που μας μιλούν είναι αδύνατο να απαντήσουν μονολεκτικά. Όπως είναι αδύνατο να αποφύγουν την έκπληξη όσων ακούνε την απάντηση. Η Κατερίνα έχει τελειώσει το τμήμα Θεατρικών σπουδών, και εργάζεται ως βοηθός φαρμακοποιού αλλά και ως εμψυχώτρια θεατρικού παιχνιδιού. Η Στέλλα είναι μία από τους υπαλλήλους που δέχτηκαν τις ιαχές «δεν πληρώνω, δεν πληρώνω» καθώς εργάζεται στα διόδια, ενώ το βράδυ αναλαμβάνει καθήκοντα σερβιτόρας στην ταβέρνα του συζύγου της. Η Ελισάβετ και η Έρη ασχολούνται με την αρχιτεκτονική, αλλά παράλληλα δημιουργούν κοσμήματα και διατηρούν e-shop για την πώλησή τους. Τέλος, ο Κώστας συνδυάζει καθήκοντα υδραυλικού και ηθοποιού, συμμετέχοντας στην νέα σειρά του MEGA «Κλινική Περίπτωση» και στην θεατρική παράσταση «Η τύχη του Οινοποιού» της ομάδας «Δράσις» στο θέατρο Badminton.

Γιατί δύο δουλειές;

Κυρίως για οικονομικούς λόγους, μας απαντά η Κατερίνα, εμψυχώτρια και βοηθός φαρμακείου. Ωστόσο, η δουλειά της στο φαρμακείο δεν είναι «παιδί» της κρίσης. «Στον καλλιτεχνικό χώρο η 'κρίση' είχε φανεί πολύ πιο νωρίς σε σχέση με άλλους τομείς. Τα ποσοστά ανεργίας ήταν πάντοτε υψηλά. Επομένως, δεν μπορώ να πω ακριβώς ότι έπαιξε ρόλο η οικονομική κρίση στο να ψάξω για δεύτερη δουλειά. Ήταν από την αρχή αυτονόητο για εμένα αφού αποφάσισα να μείνω στην Ελλάδα», αναφέρει, συμπληρώνοντας ωστόσο ότι η γενικότερη ανασφάλεια και το κλίμα των ημερών ίσως να εντατικοποιεί την αναζήτηση δεύτερης δουλειάς.

Η Στέλλα από την άλλη, που εναλλάσσει τις βάρδιες της στα διόδια με τα «γενικά καθήκοντα» στην οικογενειακή επιχείρηση -«από αφεντικό στην ταμειακή μέχρι λάντζα!» όπως λέει χαρακτηριστικά- παρατηρεί πως το «τρέξιμό» της οφείλεται κατά ένα μεγάλο ποσοστό στις συνθήκες της περιόδου. «Πριν από λίγα χρόνια, η καθημερινότητά μου ήταν εντελώς διαφορετική. Τώρα κάνω την πρώτη δουλειά γιατί με την αβεβαιότητα και την φορολογία ποτέ δεν υπάρχει στάνταρ εισόδημα από την επιχείρηση, επομένως χρειαζόμαστε ένα σταθερό εισόδημα για το σπίτι και επιπλέον προσωπική εργασία για να μειώσουμε το κόστος στο μαγαζί, γλιτώνοντας τα χρήματα που παλιότερα δίναμε σε υπάλληλο», σημειώνει.

Οικονομικοί είναι και οι λόγοι για τον Κώστα Λούκα, που εργάζεται επί 12 χρόνια ως υδραυλικός, ενώ τα τελευταία δύο το συνδυάζει με το επάγγελμα του ηθοποιού. «Η οικονομική κρίση είναι πάντα η αιτία για να κάνει κάποιος δύο δουλειές, αλλά όχι απαραίτητα η οικονομική κρίση των δύο τελευταίων χρόνων. Περισσότερο πρόκειται για τη βιοποριστική-οικονομική κρίση», μας λέει.

Η Έρη και η Ελισάβετ, freelance αρχιτέκτονες αλλά και «μαστόρισσες» στην δημιουργία χειροποίητων κοσμημάτων, τα οποία πωλούν στα διαδικτυακά τους καταστήματα (δείτε εδώ την δουλειά της Ελισάβετ και εδώ της Έρης) δεν σχετίζουν την διττή επαγγελματική τους ζωή με την κρίση ή τους καθαρά οικονομικούς λόγους: «Οικονομικοί λόγοι θα συνέτειναν περισσότερο στο να εγκαταλείψω το κομμάτι των κοσμημάτων μιας και απαιτεί σημαντική δαπάνη χρημάτων για την αγορά υλικών», λέει η Έρη, που για την ώρα αρκείται στην ηθική ικανοποίηση και την εκπλήρωση της ανάγκης να αποτυπώσει στην ύλη τις ενδιαφέρουσες ιδέες της.

«Ενώ μπορεί να φαίνεται κουραστική η ασχολία με δύο αντικείμενα, νοιώθω ότι τελικά η μία με ξεκουράζει από την άλλη. Είναι πολλές φορές που επιστρέφοντας από τις πρωινές δουλείες μου "ονειρεύομαι" το επόμενο κόσμημα που θέλω να φτιάξω», λέει από την μεριά της η Ελισάβετ.

Η καθημερινότητα μιας διπλής ζωής

Η Στέλλα, για να διατηρήσει τα οικονομικά του σπιτιού σε ένα καλό επίπεδο φτάνει να εργάζεται μέχρι και 16 ώρες την ημέρα, ανάλογα με τις ανάγκες της ταβέρνας. Η ημέρα της χαρακτηρίζεται από πολλή ρουτίνα, καθώς μια «αυτοματοποιημένη» δουλειά όπως αυτή των διοδίων δεν αφήνει κανένα περιθώριο πρωτοβουλίας και ελευθερίας στον τρόπο έκφρασης. «Στην οικογενειακή επιχείρηση από την άλλη έχω περισσότερη σωματική κούραση αλλά ταυτόχρονα μια απίστευτη ικανοποίηση ότι παίρνω αποφάσεις και σε πολλές από αυτές δικαιώνομαι. Η επαφή με τον κόσμο είναι πολύ πιο δημιουργική και ικανοποιητική», αναφέρει.

«Είσαι μετέωρος, το ένα ''πόδι'' βρίσκεται στη μία δουλειά, το άλλο στην άλλη, και το ίδιο συμβαίνει και με το μυαλό σου. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι επιλογή να έχεις δύο επαγγέλματα», λέει ο Κώστας, σημειώνοντας πως οι άνθρωποι στην κάθε δουλειά του γνωρίζουν για την άλλη, αλλά στους καιρούς που διανύουμε το θεωρούν απόλυτα φυσιολογικό να χρειάζεσαι δεύτερη δουλειά για να μπορεί κανείς να επιβιώσει.

Για την Έρη, οι ώρες εργασίες είναι δύσκολο να υπολογιστούν. «Θα έλεγα πως ίσως να μην παύουν καθόλου!» λέει, προσθέτοντας πως η διατήρηση ενός e-shop απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο από όσο μπορεί κανείς να υποθέσει. Όσο για τις δύο ασχολίες της, δεν θεωρεί πως τελικά είναι και τόσο διαφορετικές μεταξύ τους: «Έχουν δηλαδή και τα δύο σχέση με αυτό που ευρύτερα ονομάζουμε δημιουργία, αν και δεν μου αρέσει να μεταχειρίζομαι αυτόν τον όρο. Νομίζω πως η δημιουργία είναι κάτι πολύ ευρύτερο από αυτό που έχουμε συνηθίσει να ορίζουμε και πως ο καθένας έχει κάποιο τομέα ''δημιουργικό'' στη ζωή του».

Το ίδιο πιστεύει και η Ελισάβετ: «Στην πραγματικότητα και οι δύο ασχολίες αφορούν την μελέτη, τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας ιδέας, αλλά σε διαφορετική κλίμακα και με διαφορετικό αντικείμενο», τονίζει. Επομένως, αρχιτεκτονική την ημέρα, κόσμημα το βράδυ… υπάρχει άραγε ελεύθερος χρόνος; «Πάντα υπάρχει πρόβλεψη για ελεύθερο χρόνο και ξεκούραση. Άλλωστε τα κοσμήματα τα αντιμετωπίζω ως χόμπι και άρα καταλαμβάνουν τμήμα του ελεύθερου χρόνου μου», σημειώνει.

Στο ζήτημα «ελεύθερος χρόνος» μας εκπλήσσει και η Κατερίνα, που μας λέει ότι έχει άφθονο, και μάλιστα τον αξιοποιεί με συνεχείς επιμορφώσεις για την «μεγάλη της αγάπη», το θέατρο. Εργάζεται συνολικά 29 ώρες την εβδομάδα και δεν νιώθει ότι κάνει κάτι που δεν της αρέσει. «Από τη μία, η δουλειά στο φαρμακείο απαιτεί αρκετή εξωστρέφεια κι επικοινωνιακή ικανότητα, από την άλλη η δουλειά στο κέντρο δημιουργικής απασχόλησης απαιτεί αυξημένη συγκέντρωση αλλά κι ευελιξία, καθώς απευθύνομαι σε παιδιά. Επομένως οι αποδέκτες της δουλειάς μου είναι διαφορετικής ηλικίας κι αναγκών το πρωί και το απόγευμα αντίστοιχα. Έτσι, κάθε φορά που αισθάνομαι ότι μου λείπει η 'παιδικότητα', ο αυθορμητισμός, ξέρω ότι θα βρω καταφύγιο στο κέντρο δημιουργικής απασχόλησης», αναφέρει. Άλλωστε, όπως λέει, κάθε διαφορετική δουλειά την βοηθά να αναπτύσσει ικανότητες σε πολλούς τομείς και να κάνει γνωριμίες από διαφορετικούς χώρους.

Αξίζει τελικά τον κόπο;

«Τελικά, μέσα από αυτή την κατάσταση βιώνω το δίλημμα που φαντάζομαι βιώνουν οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι στην Ελλάδα. Σταθερός μισθός και (έστω σχετική) σιγουριά σε ένα εργασιακό περιβάλλον αδιάφορο και καταπιεστικό ή οικονομική αβεβαιότητα αλλά σε μια δουλειά που μου αρέσει περισσότερο; Ακόμη να κατασταλάξω», λέει η Στέλλα, συμπληρώνοντας: «Σε αυτή την ηλικία το κράτος θα έπρεπε να μας προσφέρει την δυνατότητα επιλογής αντικειμένου εργασίας χωρίς να σκεφτόμαστε τόσο πολύ το οικονομικό ρίσκο. Αντ’ αυτού, καταλήγουμε με πολλούς λάθος ανθρώπους στη λάθος δουλειά: Από τον σερβιτόρο ο οποίος μόνο που δεν σε βρίζει όταν σου παίρνει παραγγελία μέχρι την δημόσιο υπάλληλο που βαριέται να σε εξυπηρετήσει, ή ακόμη χειρότερα, δεν ξέρει να το κάνει».

«Για το αν αξίζει τον κόπο... Δεν ξέρω! Αν εννοείτε οικονομικά, νομίζω πως η περίοδος που διανύουμε δεν είναι καθόλου ενδεικτική για το τι θα ''άξιζε'' τον κόπο με αυτή την έννοια», αναφέρει η Έρη, καταλήγοντας: «Είμαι τυχερή και δεν υποφέρω από διχασμό προσωπικότητας!»

«Η εργασία υπερβαίνει τις 12 ώρες ημερησίως, ωστόσο αξίζει τον κόπο όχι τόσο από οικονομικής πλευράς -γιατί μετά βίας βγαίνουν και πάλι τα προς το ζην- αλλά κυρίως επειδή η δουλειά είναι, εκτός από βιοπορισμός, και δικαίωμα», επισημαίνει ο Κώστας.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, όπως τονίζει η Ελισάβετ, η μία δουλειά συμπληρώνει την άλλη και η πιθανή οικονομική αβεβαιότητα αντισταθμίζεται από τα θετικά σχόλια που λαμβάνει. «Συνήθως οι πελάτες και από τις δύο δραστηριότητες γνωρίζουν για την ύπαρξη της άλλης και ενώ πολλές φορές ξαφνιάζονται, η αντίδραση είναι πάντα θετική. Πολλές φορές έχω ακούσει σαν σχόλιο για τα κοσμήματα που φτιάχνω ότι είναι πολύ αρχιτεκτονικά!», λέει, προσθέτοντας μια ευχή: «Εύχομαι σε όλους να έχουν μια τέτοια "διπλή ζωή" από επιλογή και όχι από ανάγκη!»

Δημοσίευση |14 Νοεμβρίου 2011