Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ θαυματουργός

π.Διονύσιος Ψαριανός (Μητροπολίτης Σερβίων καί Κοζάνης (+)

Μέσα στὴ μεγάλη χορεία τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ τοὺς πρώτους στὴ σειρὰ καὶ πιὸ ἀρχαίους εἶναι ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἐπίσκοπος Νεοκαισαρείας ὁ θαυματουργός, τοῦ ὁποίου ἡ Ἐκκλησία σήμερα ἑορτάζει καὶ τιμᾶ τὴν ἱερὴ μνήμη। Πολλοὶ ἀπὸ τοὺς Ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας ἔχουν τὸν τίτλο τοῦ θαυματουργοῦ, μὰ γιὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο, τὸ θαυματουργὸς εἶναι τὸ δεύτερο ὄνομά του। Λέμε γιὰ τὸν ἅγιο Νικόλαο καὶ γιὰ τὸν ἅγιο Σπυρίδωνα καὶ γιὰ πολλοὺς ἄλλους Ἁγίους, χωρὶς καὶ νὰ προσθέτωμε πάντα τὸ θαυματουργός, μὰ γιὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο, ἐπίσκοπο Νεοκαισαρείας, ποτὲ δὲν λέμε μόνο τὸ ὄνομά του, ἀλλὰ πάντα προσθέτουμε καὶ τὸ θαυματουργός. Ἴσως ὅμως καὶ γιὰ νὰ τὸν ξεχωρίσουμε μεταξὺ πολλῶν ἄλλων ἁγίων Γρηγορίων τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ θαυματουργὸς γεννήθηκε τὸ 210 καὶ πέθανε εἰρηνικὰ τὸ 270 στὴ Νεοκαισάρεια τοῦ Πόντου ἀπὸ ἐπιφανεῖς, ἀλλὰ ἐθνικοὺς γονεῖς. Ὠρφάνεψε μικρὸς ἀπὸ πατέρα καὶ ἡ μητέρα του, μαζὶ μὲ τὸν ἀδελφό του Ἀθηνόδωρο, τοὺς ἐσπούδαζε καὶ τοὺς ἑτοίμαζε γιὰ τὸ ἐπάγγελμα τοῦ δικηγόρου. Θέλοντας νὰ συμπληρώσουν τὶς σπουδὲς των, οἱ δυὸ ἀδελφοὶ ξεκίνησαν γιὰ νὰ πᾶνε στὴ Βηρυτὸ καὶ πέρασαν ἀπὸ τὴν Καισαρεία τῆς Παλαιστίνης. Ἐκεῖ συνάντησαν τὸ μεγάλο διδάσκαλο τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας Ὠριγένη. Οἱ δύο ἀδελφοὶ θαύμασαν τὴ διδασκαλία καὶ τὴν ἀρετὴ τοῦ ἀσύγκριτου διδασκάλου, ὥστε ἀφῆκαν τὶς σπουδὲς των στὰ νομικὰ κι ἔμειναν στὴν Καισάρεια πέντε χρόνια.

Τελειώνοντας οἱ δυὸ ἀδελφοὶ τὶς σπουδὲς των κοντὰ στὸν Ὠριγένη, βαπτίσθηκαν κι ἔγιναν χριστιανοί. Ἀλλὰ πρὶν ἀναχωρήσουν γιὰ τὴν πατρίδα τους, ὁ Γρηγόριος, γιὰ νὰ ἐκφράση τὴν εὐγνωμοσύνη του καὶ ὅλων τῶν συσπουδαστῶν του πρὸς τὸ διδάσκαλό τους τὸν Ὠριγένη, ἒκαμ' ἕνα περίφημο χαριστήριο λόγο, ποὺ ἔμεινε ξεχωριστὸς στὴν ἐκκλησιαστικὴ καὶ πατερικὴ φιλολογία. Τὴν ἡμέρα ποὺ πρωτοάκουσαν τὸν Ὠριγένη, ὁ ἅγιος Γρηγόριος τὴν ὀνομάζει πρώτη ἡμέρα τῆς ζωῆς των «Τιμιωτάτη πασῶν, ὄντως ἡμῖν πρώτη, ὅτε ἡμῖν πρῶτον ὁ ἀληθινὸς ἀνατέλλειν ἥλιος ἤρξατο». Καὶ περιγράφει ὕστερα τὸν Ὠριγένη ὡς ἀληθινὸ καὶ μοναδικὸ διδάσκαλο, ποὺ δίνει τὰ πάντα γιὰ τοὺς μαθητὲς του· «ἅπασαν προσῆγε τὴν παρ’ αὐτοῦ τέχνην καὶ ἐπιμέλειαν καὶ κατειργάσατο ἡμᾶς».

Τέτοια περιστατικὰ καὶ τέτοια κείμενα δὲν πρέπει νὰ τὰ προσπερνᾶμε ἀπαρατήρητα, γι’ αὐτὸ θὰ ἐπιμείνωμε τώρα στὰ λόγια αὐτὰ τοῦ ἁγίου Γρηγορίου. Καὶ πρῶτα θὰ τὰ ἐξηγήσουμε στὴ γλῶσσα μας. Ἡ ἡμέρα, λέγει, ποὺ γνωρίσαμε καὶ πρωτοακούσαμε τὸ διδάσκαλό μας εἶναι ἡ πιὸ ἱερὴ καὶ ἅγια ἡμέρα τῆς ζωῆς μας, καὶ πραγματικὰ γιὰ μᾶς ἡ πρώτη ἡμέρα, τότε ποὺ ἄρχιζε νὰ ἀνατέλλη γιὰ μᾶς ὁ ἀληθινὸς ἥλιος. Κι ὅταν ὕστερα δίνει τὴν εἰκόνα τοῦ Ὠριγένη ὡς διδασκάλου, λέγει ὅτι ἔβαζε ὅλη του τὴν τέχνη καὶ ἐπιμέλεια κι ἔτσι τοὺς ἐκπαίδευσε καὶ τοὺς μόρφωσε. Αὐτὰ εἶναι λόγια εὐγνωμοσύνης ἑνὸς μαθητῆ κι ἕνα δίκαιο ἐγκώμιο σ’ ἕναν ἀληθινὸ διδάσκαλο. Κι ἔχουν, ἀλήθεια, πολλὴ σημασία γιὰ τὸν καιρό μας.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος, ὅταν γύρισε στὴν πατρίδα του, ὓστερ’ ἀπὸ λίγον καιρό, χωρὶς νὰ τὸ θέλη κι ἀφοῦ προσπάθησε νὰ τὸ ἀποφύγη, ἐξελέγη καὶ χειροτονήθηκε ἐπίσκοπος Νεοκαισαρείας. Στὸ διωγμό, ποὺ ὁ αὐτοκράτορας Δέκιος στὰ 250 ξεσήκωσε ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ἅγιος Γρηγόριος μαζὶ μὲ τὸ ποίμνιο του ἔφυγε στὶς ἐρημιὲς καὶ τὰ δάση καὶ κατώρθωσε νὰ σωθῆ μαζὶ μὲ τοὺς χριστιανούς. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ θαυματουργὸς σ’ ὅλη του τὴ ζωὴ μελετοῦσε τὴ θεία Γραφὴ καὶ προσευχότανε. Ἔτσι, τοῦ ἔγραφε σὲ μιά του ἐπιστολὴ ὁ Ὠριγένης «Νὰ μεταχειριστῆς τὸ χάρισμα, πού σοῦ ἔδωκε ὁ Θεός, ὑπερασπίζοντας τὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ μὴ χωρίζης ποτὲ τὴ μελέτη σου ἀπὸ τὴν προσευχή».

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ θαυματουργὸς εἶναι ὁ Ἅγιος τῆς οἰκογένειας τοῦ Μεγάλου Βασιλείου. Μὲ πολὺ σεβασμὸ γράφει ὁ ἅγιος Βασίλειος ὅτι ἀπὸ τὴ γιαγιὰ του Μακρίνα, μαθήτρια τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, διδάχθηκε ὅλη ἡ οἰκογένεια «τὰ τοῦ μακαριωτάτου Γρηγορίου ρήματα». Ὁ ἀδελφός τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ἅγιος Γρηγόριος ὁ ἐπίσκοπος Νύσσης, ἔγραψε τὸ βίο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ θαυματουργοῦ, ποὺ ὅταν πῆγε στὴν Νεοκαισάρεια ἐπίσκοπος βρῆκε μόνο 17 χριστιανούς, κι ὅταν πέθανε ἀφῆκε μόνο 17 εἰδωλολάτρες. Ὁ Μέγας Βασίλειος πάλι γράφει ὅτι, γιὰ τὰ πολλὰ πνευματικὰ χαρίσματα καὶ θαύματα τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ θαυματουργοῦ, καὶ οἱ ἐχθροί της Ἐκκλησίας τὸν ὠνόμαζαν δεύτερο Μωϋσῆ· «δεύτερος Μωϋσῆς παρ’ αὐτῶν τῶν ἐχθρῶν της ἀληθείας προσηγορεύετο». Ἀμήν.

πηγή