Η Παναγία στα Άγια των Αγίων

Η Παναγία με τους γονείς της (από εδώ). Στην κάτω μεριά της εικόνας εικονίζεται ο δίκαιος Ιεσσαί, πατέρας του προφήτη Δαβίδ και πρόγονος της Παναγίας. Συνδέονται με την Παναγία με ένα συμβολικό "δέντρο", επειδή ο προφήτης Ησαΐας στην Παλαιά Διαθήκη ονομάζει την Παναγία "ράβδο" (=κλαδί) από τη ρίζα του Ιεσσαί & το Χριστό άνθος απ' αυτή τη ράβδο (αναλυτικά εδώ).

Μία από τις κυριότερες και μεγαλύτερες Θεομητορικές εορτές του έτους είναι και τα «Εισόδια» της Θεοτόκου. Η Εκκλησία μας την τιμά στις 21 Νοεμβρίου, με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Η σημασία της εορτής αυτής είναι μεγάλη και ιερή. Αποτελεί τήν βάση και την αρχή για όλη την μετέπειτα ζωή της Θεοτόκου.

Tιμούμε σήμερα, τα Eισόδια τής Θεοτόκου. Η αγία Άννα, επειδή πέρασε όλη σχεδόν τη ζωή της χωρίς να γεννήσει παιδί, παρεκάλει τον Δεσπότη της φύσεως μαζί με τον άντρα της Ιωακείμ να τους χαρίσει παιδί και, αν πετύχουν το ποθούμενο, να το αφιερώσουν ευθύς στον Θεό. Έτσι, ευδόκησεν ο Θεός και γέννησε παραδόξως αυτήν που προξένησε τη σωτηρία του γένους των ανθρώπων, την καταλλαγή και συμφιλίωση του Θεού με τους ανθρώπους, την αιτία της αναπλάσεως του πεσόντος Αδάμ καθώς και της εγέρσεως και θεώσεώς του, δηλαδή την υπεραγία και δέσποινα Θεοτόκο Μαρία.

Όταν η νεογεννηθείσα έγινε τριών χρόνων, την πήραν οι γονείς της και την πρόσφεραν σαν σήμερα στον ναό, καθώς το είχαν υποσχεθεί, και αφιέρωσαν την κόρη τους στον Θεό, που τους την χάρισε. Την παραδίδουν στους Ιερείς και μάλιστα στον τότε Αρχιερέα Ζαχαρία, ο οποίος την πήρε και την έβαλε στον ιερότερο χώρο του ναού, όπου εισερχόταν μόνο ο Αρχιερέας μια φορά κάθε χρόνο. Αυτό το έκανε κατά τη θέληση του Θεού, που έμελλε μετά λίγο καιρό να γεννηθεί σαν άνθρωπός απ' αυτήν για τη διόρθωση και τη σωτηρία του κόσμου.

Εκεί λοιπόν η Παρθένος διέμεινε δώδεκα χρόνια, όπου τρεφόταν από τον Αρχάγγέλο Γαβριήλ με ουράνια τροφή, ώσπου πλησίασε ο καιρός του θείου Ευαγγελισμού και των ουρανίων και υπερφυσικών μηνυμάτων, που προμηνούσαν ότι ο Θεός ευδόκησε να σαρκωθεί απ' αυτήν σαν φιλάνθρωπος, για να αναπλάσει τον φθαρέντα από την αμαρτία κόσμο.

Η Θεοτόκος εξήλθε από τα άγια των αγίων του ναού δεκαπέντε ετών και δόθηκε στον μνήστορα Ιωσήφ, για να είναι αυτός προστάτης της και μάρτυς της παρθενίας της και για να υπηρετήσει: στον άσπορο τόκο της, στη φυγή στην Αίγυπτο και στην επάνοδό της απ' εκεί στη γη Ισραήλ. Αφότου ο Ιωσήφ εμνηστεύθη την Παρθένο, πέρασαν τέσσερις μήνες και τότε έγινε ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Το σε πολλούς φαινόμενον ως άτοπον να εισέλθει στα άγια των αγίων γυναίκα, έλυσε ο Ζαχαρίας με το να πει στο λαό ότι ο Θεός του γνώρισε πώς είναι θέλημα Του να μπει η Παρθένος εκεί και έτσι επείσθη ο λαός. Και αφού η Κυρία Θεοτόκος γέννησε τον Κύριο, ο Ζαχαρίας την συναρίθμησε σαν Παρθένο και μετά τον τόκο μαζί με τις άλλες παρθένες που ζούσαν σε ιδιαίτερο χώρο του ναού, γι' αυτό και εφονεύθη, καθώς λέγει ο Μέγας Βασίλειος.

Tο πρόσωπο τής Παναγίας είναι η κορυφαία προσφορά τής ανθρωπότητος στο σχέδιο τής θείας οικονομίας, δηλαδή στην έμπρακτη φανέρωση τής φροντίδος του Θεού για τον άνθρωπο. O άνθρωπος επιλέγει το θάνατο αντί της ζωής, που του προσφέρει ο Θεός, και ο Θεός βοηθεί τον άνθρωπο να διαβεί από τη λήξη τού θανάτου στην αιωνιότητα τής αγάπης. Aυτή η σωτήρια παρεμβολή γίνεται με τη σάρκωση τού Yιού και Λόγου του Θεού, ούτως ώστε η σωτηρία να μην είναι μια αφηρημένη ή μαγική τελετουργία, αλλά μια χειροπιαστή και λογική πραγματικότητα ή δυνατότητα. Tο πρόσωπο-κλειδί, λοιπόν, στην όντως παράδοξη ιστορία τής αγάπης τού Θεού είναι η Θεοτόκος, που τίκτει την αλήθεια και τη ζωή, στο πρόσωπο τού Iησού Xριστού, και λαμβάνει την κορυφαία θέση στη γενεαλογία τού ανθρωπίνου γένους.

H Παναγία είναι το πρόσωπο με τις περισσότερες επωνυμίες, που είναι τόσες πολλές, όσες και οι ποικιλόμορφες εκφράσεις τής ζωντανής παρουσίας της στην πορεία τού Γένους των Eλλήνων και όλων των Oρθοδόξων. Aπ' όλες αυτές η πιο σημαντική, ίσως, είναι η επωνυμία Mητέρα, μια λέξη που κρύβει μέσα της κι από μόνη της μια φοβερή δυναμική. Πολλοί εντοπίζουν την ισχύ της στις λέξεις Yπέρμαχος Στρατηγός, γνωστές απ' το Kοντάκιό της. Tούτο δεν είναι αντίφαση, διότι η ιστορική καταγραφή μαρτυρεί, πως η Yπέρμαχος Στρατηγός λειτουργεί πάντοτε ως μητρική προστασία.

Tο θαύμα είναι πως η Mητέρα Θεοτόκος βίωσε η ίδια τον πόνο, που σαν ρομφαία διέσχισε και κέντρισε την καρδιά της. Έτσι η παρουσία της δεν είναι θεωρία, αλλά κατανόηση και αλληλεγγύη. Kαι δεν θα μπορούσε νά 'ταν αλλιώς, αφού η κορύφωση τού πόνου της εγίνηκε, όταν αντίκρισε τον Άρχοντα τής ειρήνης, τον Yιό της, επάνω στον Σταυρό. Aυτή η εμπειρία είναι, που άπαξ δια παντός μας φανερώνει, ότι η αγάπη είναι θυσία, όχι των άλλων, αλλά του εαυτού μας για τους άλλους. Γι' αυτό κι αυτόκλητα η Παναγία προστατεύει τους όπου γης αδικουμένους και κατατρεγμένους. Aυτός είναι και ο λόγος που, κατά τη γνώμη μου ευφυώς, συνδέθηκε η γιορτή τής Παναγίας με την ημέρα των Eνόπλων Δυνάμεων της πατρίδος μας.

O Xριστός φέρνει την επί γης ειρήνη, σεβόμενος τις επιλογές τής ανθρώπινης ελευθερίας, και η Eκκλησία του δεν παύει να προσεύχεται και να εργάζεται για την ειρήνη τού σύμπαντος κόσμου. H πείρα φανερώνει, ωστόσο, ότι οι ανθρώπινες επιλογές, πολλές φορές υπηρετούν τη βία και το θάνατο, παρατείνοντας διηνεκώς την προδοσία σε βάρος τού Xριστού. Iδίως η πείρα τού ορθόδοξου ελληνισμού και της οικουμενικής ορθοδοξίας καταγράφει βάναυσες επιθέσεις και ηρωϊκές αντιστάσεις. Tο δένδρο τής ελευθερίας μας είναι, δυστυχώς, ποτισμένο με άφθονο αίμα. Kι ακριβώς επειδή το άδικο δεν το ευλογεί ο Θεός, όποτε μας κάλεσε το καθήκον, για του Xριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία, αντισταθήκαμε γενναία στο ποικιλόμορφο κακό με τα φρικτά του προσωπεία, όχι θυσιάζοντας αλλά θυσιαζόμενοι.

Η είσοδος της Θεοτόκου στο Ναό είναι το προοίμιο της εύνοιας του Θεού στους ανθρώπους, η προαγγελία του Χριστού και η πραγματοποίηση του σχεδίου της θείας οικονομίας για την σωτηρία του κόσμου.

ΣΠΟΥΔΗ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΩΝ ΕΙΣΟΔΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Στην εικονογράφηση του γεγονότος των Εισοδίων της Θεοτόκου, βλέπουμε, στο κέντρο την Παναγία σαν μικρό τριετές κοράσιον, που όμως έχει όλη την ιερότητα της μέλλουσας Μητέρας του Θεού. Ο ιερέας Ζαχαρίας ο μετέπειτα πατέρας του Προδρόμου, έχει ακουμπήσει ευλαβικά και στοργικά το χέρι του επάνω στην κεφαλή της. Την ευλογεί και την υποδέχεται στα άγια των αγίων, φορώντας ενδύματα λειτουργικά και διακριτικό της ιερωσύνης στην κεφαλή του. Η Παναγία στέκει με ιερή σιγή απέναντί του έχει τα χέρια της σε στάση ευλαβική και συγχρόνως κινητική απέναντί του, που δηλώνει την προθυμία και την χαρά της προσελεύσεώς της στον Ναό του Κυρίου. Αυτό είναι το σχέδιο και το θέλημα του Θεού και η προαιώνια βουλή του για την σωτηρία των ανθρώπων.

Το ίδιο ευλαβικά και με ιερή συγκίνηση εικονίζονται και οι γέροντες γονείς της Ιωακείμ και Άννα. Την παραδίδουν στα χέρια του Ζαχαρία με μια κίνηση πολύ εκφραστική, που δηλώνει την προθυμία τους να εκπληρώσουν την υπόσχεσή τους στο Θεό και να του αφιερώσουν το μονάκριβο παιδί τους, που το απέκτησαν μετά από πολλών χρόνων προσευχή και νηστεία και σε γήρας προχωρημένο. Όμως η αγάπη στο Θεό επισκιάζει τα σπλάχνα της στοργής της ανθρώπινης φύσης. Έχουν στραμμένα τα βλέμματά τους στην παιδίσκη τους Μαρία, προσέχοντάς την με πολύ συγκίνηση.

Πίσω τους βλέπουμε πολλές νεάνιδες [=κορίτσια], να κρατούν λαμπάδες αναμμένες και να προπέμπουν την Παναγία οδηγώντας την στο Ιερό, όπου έμεινε σαν περιστερά ηγιασμένη και έγινε η λαμπάδα του Θεού, η κατοικία Του, ο ναός Του, το θυσιαστήριο και η λατρεία η ζώσα και καθαρά.

«Ο καθαρώτατος Ναός του Σωτήρος, η πολυτίμητος παστάς [=νυφικό δωμάτιο (δηλ. εκεί όπου ενώθηκαν θεϊκή & ανθρώπινη φύση στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού] και Παρθένος, το ιερόν θησαύρισμα της δόξης του Θεού, σήμερον εισάγεται, εν τω οίκω Κυρίου, την χάριν συνεισάγουσα, την εν Πνεύματι Θείω˙ ην ανυμνούσιν Άγγελοι Θεού˙ Αύτη υπάρχει σκηνή επουράνιος».

Λόγος για τα Εισόδια της Θεοτόκου

Μητροπολίτου Αντινόης Παντελεήμονος
VATOPAIDI

21 Νοεμβρίου

Μεγάλη και παγκόσμιος είναι η σημερινή γιορτή της Παναγίας ενδόξου, υπερευλογημένης, δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας. Ολόκληρος ο Ορθόδοξος Χριστιανικός κόσμος σ’ όλα τα μέρη της γης πανηγυρίζει τα Εισόδια στα Άγια των Αγίων της Μητέρας του Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.

Άνθρωποι και άγγελοι συγχορεύουν και συναγάλλονται. Ευφραίνεται και πανηγυρίζει η γη και οι πιστοί σπεύδουν με κάθε ευλάβεια να τιμήσουν τη\ πανύμνητο Μητέρα του Κυρίου μας. Οι Χριστιανοί προστρέχουν με πίστη για να ασπασθούν την αγία εικόνα Της. Με συντριβή καρδίας στρέφουν οι πονε· μένοι τις προσευχές τους σ’ Αυτή, για να Της εκφράσουν τον πόνο τους, να ζητήσουν την προστασία και τη βοήθειά Της. Όλοι οι πιστοί θα Την μακαρίζουν, θα την ανυμνούν, θα την δοξάζουν σ’ όλες τις εποχές. Η Θεοτόκος Μαρία είναι η πηγή του αγιασμού και της σωτηρίας για όλους, μικρούς και μεγάλους.

Τα Εισόδια της Θεοτόκου αποτελούν το προπαρασκευαστικό στάδιο της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους. Εισέρχεται στα Άγια των Αγίων όπου μόνο ο Αρχιερεύς εισήρχετο μια φορά το χρόνο. Την υποδέχεται ο Προφήτης Ζαχαρίας, ο πατέρας του Προδρόμου, και λαμπαδηφόροι παρθένες συνοδεύουν την μόλις τριών ετών Παρθένο και Αγνή Κόρη του Ιωακείμ και της Άννης. Εισέρχεται στα Άγια των Αγίων Αυτή, που αξιώθηκε να γίνει η έμψυχος Κιβωτός του Θεού και τρέφεται με ουράνια τροφή. Εισέρχεται στα Άγια των Αγίων Αυτή, που με την αγιότητά Της ξεπέρασε την αγιότητα όλων των Αγγελικών Ταγμάτων. Εισέρχεται στα Άγια των Αγίων, σαν χρυσό θυμιατήρι, Αυτή, που δέχθηκε στα μητρικά Της σπλάγχνα το Πυρ της Θεότητας. Εισέρχεται στα Άγια των Αγίων, σαν τη χρυσή στάμνα που περιέχει το Μάννα, Αυτή, που έφερε τον Ουράνιο Άρτιο, τον Χριστό. Εισέρχεται στα Άγια των Αγίων Αυτή, που θα έτρεφε τον Δημιουργό του Σύμπαντος.

Η Θεοτόκος Μαρία καταστάθηκε Μητέρα του Υιού και Λόγου του Θεού. Γι’ αυτό την αγία προσωπικότητα Της προφήτευσαν οι Προφήτες. Ο Μωυσής Την είδε, σαν την φλεγόμενη, αλλά μη καιγόμενη Βάτο. Ο Ιακώβ, σαν την Κλίμακα, που ένωνε την γη με τον ουρανό. Ο Αββακούμ, σαν την ένδροσο Πόκο. Ο Δανιήλ, σαν το Όρος το Άγιο και αλατόμητο.

Η Παναγία και οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης που μίλησαν γι' αυτήν

Η Αειπάρθενος [=πάντα παρθένος] Κόρη, η Θεομήτωρ Μαρία σήμερα εισέρχεται στα αγιότερα μέρη του επιγείου ναού του Θεού και καταξιώνεται να γίνει ο υπέρλαμπρος Ναός του Σωτήρος Χριστού. Φεύγει από το κόσμο και εισέρχεται στα άνω Βασίλεια. Άγγελοι και άνθρωποι την συνοδεύουν. Και η Μήτηρ του Κυρίου παρέστη σαν Βασίλισσα «εν ιματισμώ διαχρύσω περιβεβλημένη, πεποικιλμένη» (από τον εκπληκτικό Ψαλμό 44, όπου φαίνεται να προφητεύονται τα Εισόδια, από το στίχο 10).

Πολλά ονόματα μεγάλων γυναικών πέρασαν από την ανθρώπινη ιστορία στην άβυσσο της λήθης. Πολλές βασίλισσες με μεγάλη δύναμη έσβησαν και εξαφανίσθηκαν. Το όνομα όμως της Αειπαρθένου Μαρίας μένει αθάνατο στους αιώνας. Το όνομα της Μητέρας του Θεού συγκινεί, παρηγορεί και σώζει όσους με πίστη προστρέχουν σ’ Αυτήν.

Η Εκκλησία του Θεού σ’ όλα τα σημεία της γης ψάλλει εγκώμια και ύμνους προς το μεγαλείο Της. Ακούγεται η ικετευτική δέηση των πιστών. Η προφητική ρήση της Θεομήτορος, «ιδού γαρ από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί» [=να, από τώρα θα με ευλογούν (θα με ονομάζουν μακάρια = ευτυχισμένη) όλες οι γενιές των ανθρώπων: στίχος από τον ύμνο που είπε η Παναγία όταν συναντήθηκε με την αγία Ελισάβετ, μητέρα του Προδρόμου, στο 1ο κεφάλαιο του κατά Λουκάν (δες από το στίχο 39)] εκπληρώνεται.

Η δόξα και το μεγαλείο της Θεοτόκου βρίσκεται στη μεγάλη ταπείνωσή Της. Για να συμμετάσχει κανείς στη δόξα του Θεού πρέπει να περάσει προηγουμένως από τους στενούς δρόμους της ταπείνωσης. Η Θεοτόκος παρ’ όλο το μεγαλείο Της, δεν καυχήθηκε. Ήταν η ταπεινή Κόρη, η υπομονητική Μητέρα, που για Χάρη του Υιού Της ανέλαβε όλες τις ευθύνες Της προς Χάρη της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους. Υπήρξε η μαρτυρική και τεθλιμμένη Μητέρα, που γεύθηκε την πικρία των αδίκων υποψιών του Ιωσήφ.

Την υπερφυή γέννηση του Υιού Της συνόδευσε ο εξοντωτικός διωγμός του Ηρώδη και η φυγή στη Αίγυπτο. Τα θαύματα και τις επευφημίες του λαού για τον Υιό Της παρακολουθούν οι διαβολές και οι συκοφαντίες των Γραμματέων και Φαρισαίων, που αποσκοπούσαν να χύσουν το πικρό δηλητήριο στη μητρική Της καρδιά.

Ο σκληρός και ατιμωτικός θάνατος του Υιού Της την έκαμε να μαρτυρήσει. Αντίκρισε το παιδί Της πάνω στο Σταυρό αιμόφυρτο και παλαίοντας με τον θάνατο. Τον είδε νεκρό, γυμνό, άταφο. Ποιά οδύνη και θλίψη σπάραξε τη μητρική Της καρδιά! Τότε πραγματοποιήθηκε η προφητεία του Αικαίου Σημεών, ότι από τη καρδιά Της θα περάσει «ρομφαία δίστομος». Αλλ’ η Παρθένος δεν κλονίσθηκε, ούτε ολιγοψύχησε, ούτε αγανάκτησε για την άδικη σφαγή του Υιού Της. Υπέμεινε καρτερικά το Μαρτύριο Εκείνου, σαν να ήταν δικό Της μαρτύριο.

Η Παναγία Παρθένος μας δείχνει με το παράδειγμά Της το δρόμο προς την δόξα. Η ταπείνωσή Της την ανύψωσαν στην ουράνιο δόξα. Τα Εισόδια της Θεοτόκου είναι το προοίμιο της σωτηρίας, που άνοιξε τις πύλες του Ουρανού. Αναδείχθηκε το πολυτιμότερο κόσμημα του ουρανού, διότι έγινε η Πύλη του Ουρανού. Υπήρξε η πιστή δούλη του Κυρίου, που υπέμεινε τους ψυχικούς πόνους για τα όσα υπόφερε ο Σωτήρας του κόσμου. Είναι το καταφύγιο των θλιβομένων.

Σήμερα, οφείλομε να εμπνευσθούμε από την όλη προσωπικότητα της Αειπαρθένου Κόρης. Στις ευτυχίες και στις δυστυχίες μας, στις χαρές και στις λύπες μας, στο πόνο και στους προβληματισμούς μας, ας έχουμε βοηθό και προστάτη τη Υπέρμαχο Στρατηγό.

Η υπερένδοξος του Θεού Μητέρα, και των αγίων αγγέλων αγιοτέρα, μας προσκαλεί να εισέλθουμε και εμείς στα Άγια των Αγίων. Μας καλεί να εισέλθουμε συνοδευόμενοι από τις λαμπαδοφόρες αρετές και να καταστούμε και εμείς ναοί έμψυχοι του Υιού Της. Με την αγία ζωή μας πρέπει να τιμήσουμε τη σημερινή γιορτή. Τα Εισόδια της Θεοτόκου, ας γίνουν αφορμή για να βιώσουμε τα δικά μας εισόδια στο ναό των αρετών.

ΥΓ. του blog μας: Η σημερινή εορτή (όπου τρώμε ψάρι - είναι μέσα στη σαρακοστή των Χριστουγέννων γαρ) λεγόταν από τον ελληνικό λαό των ααγροτικών περιοχών "της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας", γιατί ώς την ημέρα εκείνη ο γεωργός έπρεπε να 'χει σπείρει τη μισή του σπορά, για να μεγαλώσουν σωστά τα σιτηρά (από άποψη χρόνου). Έτσι ακόμα και σήμερα κάποιες εκκλησιές των Εισοδίων λέγονται "Μεσσοσπορίτισσα", π.χ. στην Αμφίκλεια, στα Καλύβια Αττικής, κ.ά..

πηγή