Ο Κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη, Ποίηση και Ζωγραφική

Στις 27 Σεπτεμβρίου εγκαινιάστηκε στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β.&Μ. Θεοχαράκη, η έκθεση «Ο Κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη: Ποίηση και Ζωγραφική», με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Νομπελίστα ποιητή.

Στην «Πεμπτουσία» μίλησε ο τεχνοκριτικός Τάκης Μαυρωτάς, διευθυντής του εικαστικού προγράμματος του Ιδρύματος Θεοχαράκη.

Η έκθεση, «O Εικαστικός Κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη», είναι το ένα μέρος αυτής της έκθεσης, δηλαδή ο ζωγραφικός εικαστικός του κόσμος που είναι επικεντρωμένος στην παρουσίαση των πιο αντιπροσωπευτικών του κολάζ, με τα γνωστά και πολυσυζητημένα έργα μικρών διαστάσεων τα ζωγραφικά του που είναι τέμπερες, διαφανογραφίες και σχέδια και ο κόσμος αυτός ολοκληρώνεται από την παρουσίαση 70 περίπου έργων. Παράλληλα όμως η έκθεση εξελίσσεται και αναπτύσσεται σε άλλες δύο ενότητες, η μία από τις δύο είναι επικεντρωμένη στην παρουσίαση των αισθητικών του δοκιμίων που έγραψε ο Οδυσσέας Ελύτης για κορυφαίους δημιουργούς του εικοστού αιώνα. Στην ενότητα αυτή αντιπαρατίθενται αποσπάσματα από τα αισθητικά δοκίμια που έγραψε ο Ελύτης για τους Πάμπλο Πικάσο, Ανρί Ματίς, Νίκο Χατζηκυριάκο Γκίκα, Νίκο Εγγονόπουλο, Παναγιώτη Ζωγράφο, Γιάννη Τσαρούχη, Νίκο Νικολάου, Ορέστη Κανέλλη, Χρήστο Καπράλο, Θεόφιλο, Κωνσταντίνο Παρθένη, Γιάννη Τσαρούχη, Γιάννη Μόραλη, Αλέκο Φασιανό, Γιώργο Δέρπαπα.

Παράλληλα χειρόγραφα, φωτογραφίες του Μπρεσόν, το Νόμπελ που απενεμήθη από τον βασιλιά της Σουηδίας τον Γουσταύο τον 16ο το 1979 στη Σουηδική Ακαδημία και έχουμε δανειστεί από το Μουσείο Μπενάκη, παρουσιάζεται σ’ αυτήν την έκθεση. Ο τρίτος άξονας της έκθεσης είναι είκοσι διακεκριμένοι γλύπτες και ζωγράφοι που εμπνέονται από την ποίηση του Ελύτη. Αυτοί είναι : η Ναταλία Μελά, ο Παναγιώτης Τέτσης, ο Βασίλης Θεοχαράκης, ο Κώστας Τσόκλης, ο Κώστας Πανιάρας, ο Αλέκος Φασιανός, ο Σωτήρης Σόρογκας, ο Γιώργος Δέρπαπας, η Μαρίνα Καρέλλα, ο Μιχάλης Μακρουλάκης, ο Χρόνης Μπότσογλου, ο Θεόδωρος Παπαγιάννης, ο Γιάννης Ψυχοπαίδης, ο Γιάννης Κόπης, ο Γιώργος Λάππας, ο Γιάννης Αδαμάκος, ο Μίλτος Παντελιάς, ο Κώστας Βαρώτσος, ο Χρήστος Μποκόρος και η Μαρία Λοϊζίδου. Στην έκθεση παρουσιάζεται μία άλλη οπτική συνέχεια στη σχέση τους με τον Οδυσσέα Ελύτη. Έτσι η έκθεση αυτή παρουσιάζει πέρα από τον οικουμενικό μας ποιητή ένα πάμφωτο ζωγράφο και τη σχέση του με τους μεγάλους δημιουργούς τους οποίους μελέτησε και πώς βλέπουν την ποίηση και πώς την αφουγκράζονται είκοσι διακεκριμένοι έλληνες δημιουργοί». Τα εκτιθέμενα έργα προέρχονται από τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, το Μουσείο Μπενάκη, την Εθνική Πινακοθήκη, πολλές ιδιωτικές συλλογές και τους συμμετέχοντες σύγχρονους Έλληνες δημιουργούς.

Πώς είναι όμως ο «ζωγράφος» Οδυσσέας Ελύτης;

Ο κ. Μαυρωτάς σημειώνει: «Ο ίδιος σε πολλές συνεντεύξεις του μιλώντας για την τεχνική του κολάζ ή για τη ζωγραφική, έχει επισημάνει με πόση προσοχή και πάθος ώρες ατέλειωτες αφοσιώθηκε στις καλές τέχνες. Ό, τι δημιούργησε ήταν απόσταγμα της ψυχής του».

«Η ζωγραφική, για τον Ελύτη, είναι πρωτίστως μια μορφή έκφρασης, μια ασίγαστη δράση που σαρκώνεται από το πνεύμα. Μυημένος στη γλώσσα των Μουσών, αγάπησε το φως και τη μυστική αλήθεια της ζωής. Θερμός οπαδός της πρωτοπορίας, αντιστάθηκε στην πιστή, ρεαλιστική περιγραφή, δίνοντας προβάδισμα σε μια ελεύθερη έκφραση με περισσότερη ευαισθησία και συγκίνηση. Στις εικόνες του κατοικούν άνεμοι, κύματα, κούροι και κόρες, «ο κόσμος, ο μικρός ο μέγας». Η ατελεύτητη θάλασσα και το φως του ήλιου πυροδότησαν την προσπάθειά του να αιχμαλωτίσει τον μυστικό ρυθμό της φύσης», αναφέρει ο επιμελητής της έκθεσης, Τάκης Μαυρωτάς.
Και συνεχίζει: «Η εικαστική του δημιουργία είναι καθαρά προσωπική έχοντας βιωματικό βάθος και ποιητική ενόραση. Στα κολάζ του ο δεξιοτέχνης και εκλεκτικιστής καλλιτέχνης με την ευλογία της υπομονής και της επιμονής τολμά να εκτείνεται αναπεπταμένα. Μέσα από προσεκτικές χειρονομίες και δυνατές χρωματικές αντιπαραθέσεις αγγίζει το θαύμα της ζωής που παραμένει αιώνιο στην αδυσώπητη ροή του χρόνου», ο Τάκης Μαυρωτάς στον Κατάλογο της έκθεσης.

Η έκθεση αυτή θα διαρκέσει μέχρι τις 27 Νοεμβρίου στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β.&Μ. Θεοχαράκη, (τηλ.210 3611206), Βασιλίσσης Σοφίας 9 και Μέρλιν 1, και είναι ανοικτή καθημερινά 10.00-18.00 και την Πέμπτη και την Παρασκευή 10.00-21.00.
Παράλληλα θα λειτουργήσουν εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές προσχολικής και σχολικής ηλικίας.