Το ολοκαύτωμα των Κερδυλλίων 17-10-1941.

Σημείο αναφοράς της νεότερης ιστορίας της Αμφίπολης είναι το ολοκαύτωμα των Νέων Κερδυλλίων. Αφορά την σφαγή των κατοίκων των δυο χωριών, των Άνω Κερδυλλίων και Κάτω Κερδυλλίων, την πρώτη ομαδική εκτέλεση Ελλήνων από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής.Πρωί, Παρασκευή 17 Οκτωβρίου, δύο λόχοι Γερμανών, μαζί με τους κρατούμενους στο Σταυρό Κερδυλιώτες, με πλήρη οπλισμό ανεβαίνουν στη θέση Στόβολο και Λειβάδια και περικυκλώνουν αντίστοιχα τα Άνω και Κάτω Κερδύλια.

Γύρω στις 8.00΄ οι Γερμανοί συγκεντρώνουν με τη βία όλους τους κατοίκους, γυναίκες και άνδρες, άρρωστους και ανήμπορους ηλικιωμένους, του πάνω και κάτω χωριού στη θέση Αλώνια και Κούτρες αντίστοιχα, σε απόσταση πεντακοσίων μέτρων μεταξύ τους αλλά χωρίς οπτική επαφή.

Διατάσσουν τις γυναίκες να βγάλουν έξω από τα σπίτια τους ότι πολυτιμότερο είχαν και απωθούν βίαια τα γυναικόπαιδα στις γύρω χαράδρες με κατεύθυνση προς το γειτονικό χωριό Καστρί, όπου φρουρούνται από ένοπλους Γερμανούς μέχρι να τελειώσει η εκτέλεση. Στη συνέχεια λεηλατούν το χωριό και συγκεντρώνουν όλα τα ζώα τα οποία οδηγούν έξω από το χωριό. Ραντίζουν με εύφλεκτη σκόνη τα σπίτια.Στους χώρους των συγκεντρώσεων οι κάτοικοι βρίσκονται αντιμέτωποι με τα πολυβόλα και τους παρατεταγμένους στρατιώτες. Η ρίψη μιας κόκκινης φωτοβολίδας δίνει το σύνθημα για την έναρξη της εκτέλεσης.

Τα πολυβόλα θερίζουν τους συγκεντρωμένους κατοίκους και οι γειτονικές πλαγιές σείονται από τον κρότο των πολυβόλων. Τα γυναικόπαιδα στο άκουσμα των πολυβόλων γυρνούν πίσω και τρέχουν προς την κατεύθυνση των συγκεντρωμένων. Η εικόνα είναι φρικιαστική. 235 κάτοικοι, 130 από τα Άνω Κερδύλια, 80 από τα Κάτω Κερδύλια και γύρω στους 25 από άλλα χωριά, κείτονται νεκροί. Οι Γερμανοί με βιαιότητα αποτελειώνουν έναν προς έναν κάποιους τραυματισμένους και επιδίδονται σε μια άνευ προηγουμένου καταστροφή και εκθεμελίωση των χωριών πυρπολώντας όλα τα σπίτια.

πηγή