Του Πρωτ. Γεωργίου Ατσαλάκη
Από το όμορφο βιβλίο, του Στέφανου Γρανίτσα, «Τα άγρια και τα ήμερα του βουνού και του λόγγου», καταγράφω το απόσπασμα ενός δημοτικού τραγουδιού, που συγκινεί την ψυχή μου και δονεί την εθνική μου συνείδηση.
Το τραγούδι περιγράφει τα βάσανα του έλληνα τον καιρό της τουρκοκρατίας και εξυμνεί με συγκλονιστικό, αλλά απόλυτα ρεαλιστικό τρόπο, τη ρωμιοσύνη, δηλ. την πίστη στο Θεό και την αγάπη στη σκλαβωμένη πατρίδα.
Δυο παιδιά ελληνόπουλα, δουλεύουν σκληρά σε μια χήρα τούρκισσα, που τα κεντρίζει με τη χαρά της ζωής -που τα περιμένει – αν αλλάξουν και γίνουν τουρκόπουλα. Κι εκείνα απαντούν με τόση χαρά για την πίστη και τα έθιμα τους και προβάλλουν ως αδιαπραγμάτευτη τη θρησκεία τους και τις παραδόσεις του υπόδουλου γένους, που παρά τις πολλές του κακουχίες, παρέμενε ελεύθερο και περήφανο στην ψυχή του.
«Δυο παιδιά Ρωμιόπουλα και Γρεβενιτόπουλα,
χήρα τούρκα δούλευαν με βουβαλοζεύγαρα.
Όλη μέρα στη δουλειά και το βράδυ στο σκιντιό».
Τους λέει λοιπόν η τούρκισσα γυναίκα:
«Βρε παιδιά ρωμιόπουλα, γίνετε τουρκόπουλα,
να χαρείτε την τουρκιά και τα γρίβα τ’ άλογα».
Και τα παιδιά απαντούν:
«Γίνεσαι κυρά Ρωμιά, να χαρείς την Παναγιά;
Να χαρείς και τη Λαμπρή, με τα κόκκινα τ’ αυγά;»
Το τραγούδι δεν εκφράζει την θλίψη και την καταχνιά της δουλείας, όσο σκληρή κι αν ήταν αυτή, αλλά τη χαρά που ζούσαν οι έλληνες και χαιρόταν «την Παναγιά και τη Λαμπρή», τα πληγωμένα αλλά ζωντανά σύμβολα του λαού. Αυτή η χαρά, φανερώνει τη δύναμη που κράτησε για τόσους αιώνες, ελεύθερη την ελληνική ψυχή.
Αυτά τα λόγια συγκινούν και σήμερα την ψυχή μου, που βλέπω τους ελεύθερους πια έλληνες ν’ αγαπούν την Παναγία και να επισκέπτονται με τόση χαρά, αυτό τον ευλογημένο καιρό που ψάλλονται οι Χαιρετισμοί της στις Εκκλησίες, και τα μοναστήρια της. Πιο πολύ απ’ όλους, ο Παπαδιαμάντης και ο Κόντογλου, μπόρεσαν να αποτυπώσουν με το πιο γλαφυρό και παραστατικό τρόπο, τη λαϊκή ευσέβεια και «λατρεία» στην Παναγία.
Το πρόσωπο της Παναγίας, είναι για τους χριστιανούς, όχι μόνο σημείο αναφοράς στον πόνο τους, αλλά και στη χαρά τους.
Η Παναγία στην Αποκάλυψη «είναι ντυμένη τον ήλιο, με το φεγγάρι κάτω από τα πόδια της και στο κεφάλι της έχει στεφάνι με 12 αστέρια», τα ονόματα των 12 Αποστόλων, που πολύ την αγαπούσαν και ήταν η χαρά τους.
Ο Άγιος Νεκτάριος, που τόσο πολύ αγαπά την Παναγία, την ονομάζει «Χαρά των Αρχαγγέλων». Κυρίως όμως η Παναγία, είναι η χαρά όλων των Αγγελικών Δυνάμεων, αλλά και όλων των Αγίων, των Μοναχών και των Ιερέων. Τα εκκλησάκια της, πλημμυρίζουν από ευλαβικές ψυχές, που με δάκρυα πόνου και χαράς προσκυνούν το εικόνισμα της κι ανάβουν ένα κεράκι στη χάρη της.
Στο άκουσμα της λέξεως «Παναγία», οι χριστιανοί, γεμίζουν από χαρά και ευγνωμοσύνη και στη θέα της εικόνας της, από παρηγοριά και ελπίδα. Μ’ αυτή την έννοια, τα λόγια του δημοτικού τραγουδιού της «Πονεμένης Ρωμιοσύνης»,
που χαίρονται την Παναγία, δεν απέχουν της θεολογικής ακρίβειας.
Χαίρονται την Παναγία οι ιερείς όταν λειτουργούν και κάνουν τόσες φορές αναφορά στη χάρη της. Χαίρονται την Παναγία, οι «νύμφες» του Χριστού, οι μοναχές, που μεταρσιώνονται όταν της ψάλλουν τα εγκώμια και τους δοξαστικούς ύμνους. Χαίρονται την Παναγία όσοι την αγαπούν και νιώθουν τη χάρη της, όσοι ευλαβικά την παρακαλούν. Χαίρονται την Παναγία, όσοι τη βλέπουν ως «προστασία των χριστιανών», ως «άγκυρα ελπίδας», ως «πέλαγος ευσπλαχνίας», ως στοργική μητέρα, «πλατυτέρα των ουρανών».
Χαίρονται την Παναγία, όσοι προσκυνούν τον Τίμιο Σταυρό και σηκώνουν υπομονετικά τους σταυρούς του πόνου και των δοκιμασιών τους. Χαίρονται την Παναγία, όσοι γιορτάζουν τον Ευαγγελισμό Της και αγαπούν την Εκκλησία. Όσοι ψάλλουν αυτές τις ημέρες τους Χαιρετισμούς στη χάρη της και πιστεύουν στην Σκέπη και την Προστασία Της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου