Δυτικό Ζαγόρι: Πέτρα και χρυσόσκονη

της Ηρώς Κουνάδη

«Θα σου αρέσουν. Αν και θυμίζουν την Disneyland. Ναι, είναι πολύ «τουριστικά». Μπορείς, όμως, να αρνηθείς με το χέρι στην καρδιά ότι σου άρεσε η Disneyland;». Έτσι μου σύστησαν τα Δυτικά Ζαγοροχώρια. Κι έτσι, τελικά, τα βρήκα. Τουριστικά, αλλά πανέμορφα. Εμπορικά εκμεταλλευμένα στο έπακρο, αλλά σαγηνευτικά, με ή χωρίς το (αλλού λιγότερο, αλλού περισσότερο) παχύ στρώμα χρυσόσκονης που καλύπτει την επιφάνειά τους. Σαν σκηνικό παραμυθιού. Μπορεί κανείς να αρνηθεί με το χέρι στην καρδιά ότι του αρέσουν τα παραμύθια;

Πριν απ’ όλα, σε μαγεύει το τοπίο. Χτισμένα στην καρδιά του Εθνικού Δρυμού Βίκου - Αώου, στις πλαγιές της κατά γενική ομολογία επιβλητικότερης κορυφής της Πίνδου, εκείνης με τα δύο ονόματα –Τύμφη και Γκαμήλα– τα Δυτικά Ζαγοροχώρια περιβάλλονται από φυσική ομορφιά που δύσκολα μπορείς να φανταστείς, αν δεν την έχεις αντικρίσει.

Καταπράσινα –ή κατακόκκινα, αναλόγως εποχής– δάση οξιάς και σημύδας, κρυστάλλινα ποτάμια να τα διασχίζουν, πέτρινα γεφυράκια να ενώνουν τις όχθες τους και χωμάτινα μονοπάτια που ευωδιάζουν βρεγμένο χώμα να σε οδηγούν παράλληλα με το ποτάμι, όλο και πιο μακριά από τον «πολιτισμό», συνθέτουν ένα σκηνικό που ξεπερνά την φαντασία του καλύτερου εικονογράφου παιδικών βιβλίων.

Όταν ξεπεράσετε τον κεραυνοβόλο έρωτα με τη φύση της Ηπείρου –ή απλά όταν νυχτώσει, οπότε αναγκαστείτε να κάνετε ένα διάλειμμα από τις περιπλανήσεις στα βουνά και στα λαγκάδια– θα οδηγήσετε τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο που σκαρφαλώνει προς την κορυφή της Γκαμήλας, χωρίς ποτέ να φτάνει εκεί, και θα αρχίσετε να εξερευνείτε ένα προς ένα τα χωριά που προσθέτουν το ανθρώπινο στοιχείο στον πίνακα με τα θαύματα της φύσης. Είναι κι αυτός ένας λόγος να τους συγχωρήσεις την υπέρμετρη ανάπτυξη με την οποία τα βάλαμε να πληρώσουν το τίμημα της ομορφιάς τους.

Η Αρίστη

Τα πρώτα σημάδια ανθρώπινης παρέμβασης στο τοπίο που θα συναντήσετε ανηφορίζοντας τον φιδίσιο δρόμο της Τύμφης είναι τα γκριζωπά σπιτάκια της αμφιθεατρικά κτισμένης στην πλαγιά Αρίστης. Πέτρινα διώροφα κτίσματα που ξεπροβάλλουν πίσω από τις στροφές του δρόμου, προσθέτοντας στον πράσινο καμβά ελάχιστες πινελιές από εκείνη τη γοητευτική απόχρωση του γκρι που έχει μόνο η ηπειρώτικη πλάκα.

Από τον κεντρικό δρόμο ξεκινούν λιθόκτιστα δρομάκια, που ανηφορίζουν προς τις ήσυχες γειτονιές του χωριού, κάνοντας ζιγκ ζαγκ ανάμεσα στο πράσινο που μοιάζει να ξεφυτρώνει από παντού. Στην επίσης λιθόστρωτη πλατεία, που απολαμβάνει πανοραμική θέα σε όλο το χωριό, αξίζει να κάνετε μια στάση για μυρωδάτο ελληνικό καφέ στα παραδοσιακά καφενεία, ή λουκούλειο γεύμα με ζουμερά κρέατα στη σχάρα στα δύο ταβερνάκια της –εμείς δοκιμάσαμε και προτείνουμε ανεπιφύλακτα την κουζίνα του Εν Αρίστη.

Το γεφυράκι της Αρίστης, πάνω από τον Βοϊδομάτη, απ’ όπου ξεκινούν πολλές από τις υπαίθριες δραστηριότητες που οργανώνονται στην περιοχή (ειρήσθω εν παρόδω, το rafting στον Βοϊδομάτη είναι μια εμπειρία που δεν πρέπει να χάσετε) και το Μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιώτισσας, λαξευμένο στην άκρη ενός βράχου τον 16ο αιώνα, είναι δύο από τα εντυπωσιακότερα αξιοθέατα του χωριού.

Οι λάτρεις της πεζοπορίας θα ακολουθήσουν το καλά σηματοδοτημένο μονοπάτι που ξεκινά από το γεφυράκι της Αρίστης και καταλήγει, μετά από δύο περίπου ώρες, στη γέφυρα της Κλειδωνιάς, την έξοδο από το φαράγγι του Βίκου, περνώντας μέσα από απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς τοπία.

Πού θα μείνετε: Στο luxury boutique hotel Gamila Rocks (από 115€ το δίκλινο με πρωινό). Στο πολυτελές Aristi Mountain Resort (από 140€ το δίκλινο με πρωινό). Στο cozy, παραδοσιακό Αρχοντικό της Αρίστης (από 90€ το δίκλινο με πρωινό).

Πού θα φάτε: Ζουμερή σχάρα και τοπικές σπεσιαλιτέ στο Εν Αρίστη, σπιτικά μαγειρευτά στο Χάνι.

Το Μεγάλο Πάπιγκο

Ο μεγάλος σταρ της περιοχής έχει όλα τα καλά, και όλα τα αρνητικά, που θα περιμένατε από έναν μεγάλο σταρ. Έχει ομορφιά αντάξια, αν όχι μεγαλύτερη, της φήμης του, συγκλονιστική φύση να τον αγκαλιάζει, υπέροχες πεζοπορικές διαδρομές να ξεκινούν από την ευρύτερη γειτονιά του και εξαίσια τοπική κουζίνα.

Έχει, όμως, και υπερβολικές τιμές, και μια διάχυτη αίσθηση απουσίας μόνιμου πληθυσμού –αν το Δυτικό Ζαγόρι θυμίζει στο σύνολό του κάτι από Disneyland, το Μεγάλο Πάπιγκο είναι το παλάτι της Ωραίας Κοιμωμένης. Καθώς, όμως, βολτάρεις στα πετρόχτιστα καλντερίμια του, σταματώντας διαρκώς μπροστά σε άλλη μία ανθισμένη αυλίτσα, άλλη μία πέτρινη βρύση, άλλη μία περίτεχνη –πέτρινη, εννοείται– εκκλησία, άλλο ένα χαμηλό σπιτάκι με καμινάδα που αχνίζει, τα παραβλέπεις όλα αυτά.

Σε παρασύρει η γαλήνια ομορφιά του χειμερινού τοπίου, η ατμόσφαιρα που μυρίζει χωριό, η επιβλητική εικόνα των σύννεφων που σκεπάζουν σχεδόν πάντα τις καταπράσινες κορυφές γύρω του. Κτισμένο σε υψόμετρο χιλίων μέτρων, το Μεγάλο Πάπιγκο μοιάζει φτιαγμένο για να εντυπωσιάζει.

Πού θα μείνετε: Στα πέτρινα σπιτάκια του αγροκτήματος Rupicapra Villas (από 85€ το δίκλινο). Στο επιβλητικό Αρχοντικό Γκέκη, που στεγάζεται σε ένα αναπαλαιωμένο αρχοντικό του 1876 (από 80€ το δίκλινο με τζάκι και πρωινό).

Πού θα φάτε: Σπιτικά μαγειρευτά στο ταβερνάκι του Ιωαννίδη –hit το χωριάτικο λουκάνικο και η χορτόπιτα– εξαίσια τοπική κουζίνα και σπεσιαλιτέ «της μαμάς» στην Καλλιόπη και στου Τσουμάνη.

Το Μικρό Πάπιγκο

Επάνω από το Μικρό Πάπιγκο υψώνονται οι εντυπωσιακοί Πύργοι της Αστράκας, βραχώδεις σχηματισμοί που αποτελούν κομμάτι της οροσειράς της Τύμφης, ενώ στο δρόμο που οδηγεί μετά από δύο χιλιόμετρα στο Μικρό Πάπιγκο θα συναντήσετε τις κολυμπήθρες, φυσικές πισίνες που γεμίζουν με νερό τον χειμώνα και ενδείκνυνται για κολύμπι όταν οι θερμοκρασίες το επιτρέπουν. Αξίζει να κάνετε μια στάση εδώ, έστω μόνο για να τις θαυμάσετε περπατώντας στο μίνι φαράγγι τους.

Το ίδιο το χωριό είναι η υπέροχη, λιλιπούτεια και λιγότερο εμπορική βερσιόν του μεγάλου αδελφού του. Πέτρινα σπιτάκια, σκεπασμένα με τις γνωστές πια χαρακτηριστικές πλάκες, λιθόκτιστα καλντερίμια και καμινάδες που ευωδιάζουν ξύλο που σιγοκαίγεται συνθέτουν την μαγική εικόνα του τελευταίου χωριού πριν την κορυφή της Τύμφης.

Από το Μικρό Πάπιγκο ξεκινούν τα δημοφιλέστερα ορεινά μονοπάτια της περιοχής: εκείνο που συνδέει το χωριό με το καλά οργανωμένο καταφύγιο της Αστράκας στο υψόμετρο των 1950 μέτρων (τηλέφωνο επικοινωνίας: 6973223100), την μοναδική Δρακόλιμνη και την κορυφή της Γκαμήλας. Υπολογίστε ότι το καταφύγιο απέχει από το Μικρό Πάπιγκο περί τις τρεις ώρες, η Δρακόλιμνη από το καταφύγιο περίπου μιάμιση ώρα και η κορυφή της Γκαμήλας από το καταφύγιο περί τις δυόμιση ώρες. Οι διαδρομές είναι μαγευτικές, αλλά δεν ενδείκνυνται για αρχάριους. Σε κάθε περίπτωση, ζητήστε πληροφορίες από τους ντόπιους, καθότι ο καιρός εδώ επάνω ενίοτε δυσχεραίνει τα πράγματα.

Πού θα μείνετε: Στον εντυπωσιακό, design ξενώνα Μικρό Πάπιγκο 1700 (από 140€ το δίκλινο με πρωινό). Στον κουκλίστικο, πολύχρωμο ξενώνα Αντάλκη (από 80€ το δίκλινο με πρωινό).

Πού θα φάτε: Σπιτικά μαγειρευτά και εξαίσια τοπική κουζίνα στον Δία –μη χάσετε το χοιρινό στο φούρνο.

Ο Βίκος

Χαμηλότερα στην πλαγιά της Τύμφης, σε υψόμετρο 770 μέτρων, το χωριό που δανείζεται το όνομα του φαραγγιού κλέβει την παράσταση αν μη τι άλλο χάρη στην πανοραμική θέα που προσφέρει το παρατηρητήριό του στη βαθύτερη χαράδρα του κόσμου. Κοιτώντας την από εδώ επάνω, θα έπαιρνε κανείς όρκο πως είναι και η πιο πράσινη. Το ίδιο το χωριό, που φιλοξενεί μόλις 38 μόνιμους κατοίκους, είναι κτισμένο στην άκρη ενός πλατιού βράχου, οι τρεις πλευρές του οποίου βρέχονται από τον Βοϊδομάτη. Από εδώ ξεκινούν πολλά ειδυλλιακά μονοπάτια που οδηγούν –πού αλλού;– στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Βίκου - Αώου.

Πού θα μείνετε: Στους λιτούς αλλά προσεγμένους παραδοσιακούς ξενώνες Ντινούλη (από 50€ το δίκλινο) και Καρπούζη (από 60€ το δίκλινο).