Η Αφρική παχαίνει!

Του Μιχάλη Μιχελή

Με βασικό του θέμα (την Παγκόσμια Ασφάλεια Τροφίμων και τις Προκλήσεις από τις Κλιματικές Αλλαγές και τα βιοκαύσιμα), ο Διεθνής Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), γιορτάζει τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής (16 Οκτωβρίου).

Το ανακοινωθέν του είναι ενδεικτικό: «Σε πολλά μέρη του κόσμου, το φάσμα της πείνας είναι οξύ (εξαιτίας των χρόνιων κοινωνικών καταστάσεων, της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και της επίδρασης των κλιματικών αλλαγών).

Συμπληρωματικά, σ’ όλα αυτά, έρχονται και οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα», για να μας υπενθυμίσουν τον υποσιτισμό στον κόσμο, κυρίως στα παιδιά, της Αφρικής και της Ασίας.

Μας προτρέπουν στην αλληλεγγύη. Στην ανάγκη να βοηθηθεί ο αναπτυσσόμενος κόσμος, για να ορθοποδήσει κοινωνικά, οικονομικά και διατροφικά. Να εξαλείφει, η δυστυχία, η πείνα από τον πλανήτη μας.

Η μέρα αυτή είναι μια καλή ευκαιρία ν’ αντικρίσουμε για μια ακόμη φορά, εικόνες φρίκης. Να κάνουμε αυτοκριτική στην ηθική μας, στο πόσο είμαστε κοντά σ’ όλους τους πονεμένους, εμείς οι χορτάτοι (πολλές φορές υπέρβαροι), οι βολεμένοι στην ευδαιμονία των καταναλωτικών αγαθών.

Κι αυτό είναι το επικοινωνιακό τρικ. Πώς να το κάνουμε. Ένα παιδικό κλάμα πάντα συγκινεί. Και μέσω της δικής μας ευαισθησίας, κάποιοι ελπίζουν, ότι θα τους ξημερώσουν καλύτερες μέρες.

Η ελεημοσύνη είναι το «όπλο», του φτωχού για ένα δικαιότερο κόσμο.

Οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί, θα κουβαλούν (όσα χρόνια κι αν περάσουν), το στίγμα του άξεστου αποικιοκράτη, που λεηλάτησε τον πλούτο της Αφρικής, γι’ αυτό άλλωστε τώρα εκεί, οι άμοιροι υποφέρουν!

Πάντα ο μαύρος συνάνθρωπος, είναι το συνώνυμο του αδύνατου, ενώ ο κάθε άσπρος, αναγνωρίζεται ως συνοδοιπόρος, ως πονηρός συναυτουργός του καπιταλισμού.

Κι όμως.

Αν ανατρέξετε βαθύτερα, στα αίτια της φτώχειας στην Αφρική, ίσως καταρρεύσουν πολλά ταμπού.

Σε πολλά από τα στιγματισμένα κράτη (Ζιμπάμπουε, Μαλάουι, Τανζανία, Κένυα, Ουγκάντα, Κονγκό, Μπουργκίνα Φάσο, Μπενίν κλπ) δίπλα στην πείνα, συγκατοικούν οι βολεμένοι, οι υπέρβαροι συμπολίτες τους.

Δίπλα στο άδειο πιάτο, συνυπάρχουν τα φασφουντάδικα με τα παχυντικά μπιφτέκια και τ’ αεριούχα ποτά.

Συνέπεια αυτών, σήμερα, όπως σημειώνει η Διεθνής Έκθεση για την Παχυσαρκία (IASO), στην Αφρική οι παχύσαρκοι, είναι 35% περισσότεροι, σε σχέση με 20 χρόνια πριν. Στην Ουγκάντα, οι καρδιοπάθειες, έχουν ανέλθει τόσο πολύ, που σε λίγα χρόνια θα ξεπεράσουν την αιτία θανάτου, από το AIDS και την ελονοσία.

Στη Νιγηρία των 140 εκατ. κατοίκων, το 8% είναι υπέρβαροι. Οι γυναίκες προτιμούν να τρώνε παχυντικά φαγητά, για να φαίνονται υγιείς. Για να είναι έτσι στα μάτια του γαμπρού πιο καρπερές, από τις πεινασμένες ανταγωνίστριες τους!

Στην Κένυα, με 18 εκατομ. υποσιτισμένους, το 12 % του πληθυσμού ( των 38 εκατ.) είναι υπέρβαροι.

Στη Ζιμπάμπουε, στη Νότια Αφρική, στο Μαλάουι, στο Κονγκό, οι τηλεοπτικές διαφημίσεις με τα καλοθρεμμένα παιδιά με τα λαμπερά πρόσωπα, έχουν γίνει το σήμα κατατεθέν για την ευτυχισμένη, ανέμελη οικογένεια. Η φτώχεια εκεί κατατάσσεται στα παραλειπόμενα, στην ντροπή. Στον κοινωνικό σνομπισμό. Στην Αφρική, οι έρανοι και οι συνδρομές υπέρ των αδυνάτων, είναι άγνωστες λέξεις. Γι’ αυτά φροντίζουν οι ανθρωπιστές άσπροι. Θέματα, όπως ο υπερπληθυσμός, η διαφθορά, η μεγάλη διάσταση (εξαθλίωσης και πλούτου), κρύβονται επιμελώς πίσω από τα παραβάν της κυβερνητικής προπαγάνδας. Γι α την νομενκλατούρα, το AIDS και οι φωτογραφίες με τους λιμοκτονούντες, είναι ένας καλός τρόπος για ν’ αυξηθούν (προς τα προσωπικά τους θησαυροφυλάκια), οι διεθνείς επιδοτήσεις. «Ο Θεός είναι η ελπίδα της Αφρικής», αντικρίζεις σε διαφημιστικές πινακίδες, διατρέχοντας την μαύρη ήπειρο. «Μ’ ένα τηλεφώνημα, μ’ ένα SMS, δίνεις πόντους, για να ‘χει φαγητό ένας συνάνθρωπό σου», προτρέπει τους καταναλωτές, η διαφήμιση της κινητής τηλεφωνίας!

Η Αφρική παχαίνει!

Όπως εξηγεί ο διευθυντής του νοσοκομείου του Ναϊρόμπι, παιδίατρος Ντέιβντ Κιτάνγκα, στις πόλεις οι άνθρωποι μετακινούνται λίγο σε σχέση με την ύπαιθρο, τρώνε συνεχώς και καταναλώνουν ζαχαρώδη ποτά. Αποτέλεσμα αυτών είναι, κυρίως στα παιδιά, η αύξηση των καρδιακών νοσημάτων και του διαβήτη.

Επικρατεί η συνήθεια, τα κορίτσια, για να δείξουν (ότι δεν είναι καχεκτικές, ότι δεν πάσχουν από ΑIDS), να τρώνε πολύ, για να φουσκώσει το στομάχι τους κι έτσι να το επιδεικνύουν καμαρωτές (με τα κοντά μπλουζάκια που φορούν), στους υποψήφιους εραστές τους.

Οι διατροφικές συνήθειες της νέας Αφρικής, που βγαίνει μέσα από την υπανάπτυξη, είναι ένα λουκούλλειο γεύμα. Το Σαββατόβραδο και την Κυριακή το μεσημέρι, οικογενειακώς στο φασφουντάδικο (με τις χημικές σάλτσες, τα λίπη, τα σούπερ μπιφτέκια, τα τηγανιτά και τα μιλκ σέικ).

Τα ίδια επαναλαμβάνονται στο σούπερ μάρκετ, με την αγορά παχυντικών τροφίμων και κάθε είδους ζαχαρώδους προϊόντος.

Ο μεγάλος νεωτερισμός στην κατανάλωση, είναι η νέα μόδα των τεράστιων σούπερ μάρκετ. Χαώδεις εγκαταστάσεις. 7 πολυεθνικές εταιρείες (αλυσίδες διατροφής), έχουν εδραιώσει την κυριαρχία τους στην Αφρική. Στην Μαύρη ήπειρο, η κατανάλωση τροφίμων αυξάνει κάθε χρόνο 6%, σε σχέση με το 2% των ΗΠΑ και το 2% της Ε.Ε. σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου Harvard. http://allafrica.com/stories/201002251215.html

Το σούπερ μάρκετ είναι το must στη επιδειξιμανία. Εκεί κάνει πασαρέλα η ανερχόμενη κοινωνική τάξη. Η επίσκεψη σ’ αυτά, έχει γίνει η καθιερωμένη βόλτα του Σαββάτου. Αυτά έχουν αντικαταστήσει τον μικροπαραγωγό, προωθώντας προϊόντα αμφίβολης διατροφικής αξίας και σε τιμές πολύ φτηνότερες. Έτσι οι γεωργοί, αναγκάζονται να πωλούν σε πολύ χαμηλές τιμές, από το κόστος της παραγωγής τους. Τεράστιες εκτάσεις γεωργικής παραγωγής, νοικιάζονται για την αλυσίδα των σούπερ μάρκετ. Η άρχουσα τάξη, οι κυβερνητικοί, βρίσκονται συνήθως πίσω από τα σούπερ μάρκετ, που επιφέρουν, μεγάλα έσοδα.

Οι αγρότες που δεν ενσωματώνονται στο σύστημα μεταπώλησης, αναγκαστικά φτωχαίνουν κι εγκαταλείπουν την εργασία τους. Στη συνέχεια γκετοποιούνται στις μεγαλουπόλεις και μετά αναζητούν τη δίοδο της μετανάστευσης.

Η εκτεταμένη κτηνοτροφία και η κρεατοκατανάλωση, έχει γίνει διατροφικό φετίχ, του διαιτολογίου των ανερχομένων τάξεων. Ερημοποιούνται τεράστιες εκτάσεις από την υπερβόσκηση, ενώ τα 2/3 της παραγωγής δημητριακών, οδηγούνται στις ζωοτροφές.

Σ’ αυτές τις εικόνες των έντονων αντιθέσεων, η σημερινή επέτειος ας προβληματίσει όλους εκείνους τους φορείς, που ψάχνουν ν’ αντιμετωπίσουν με συγκινησιακά λόγια, το δράμα του υποσιτισμού.

Ας σημειώσουμε ότι κάθε χρόνο 2,2 εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν την πείνα και την κακή διατροφή. Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι περίπου 925 εκατομμύρια άνθρωποι (το 16% του παγκόσμιου πληθυσμού), υποσιτίζεται.