Κυριακή 15 Αυγούστου 2010

Κατάβαση στην «Πράσινη Κόλαση»

Τον κυνήγησαν παράνομοι και άγρια ζώα, αρρώστησε, κόντεψε να λιμοκτονήσει. Ο 34χρονος Εντ Στάφορντ, εξερευνητής «νέας κοπής», έγινε ο πρώτος που περπάτησε όλο το μήκος του Αμαζονίου


Η ΖΟΥΓΚΛΑ στις όχθες του ποταμού Αμαζονίου την οποία διέσχισε περπατώντας επί 859 ημέρες και νύχτες ο Βρετανός Εντ Στάφορντ αποκαλείται «Πράσινη Κόλαση». Οπως όμως και ο ίδιος διαπίστωσε, η Κόλαση είναι οι άλλοι: πιο τρομακτικοί από τους πεντέμισι μέτρων αλιγάτορες, τα αδηφάγα έντομα και τα δηλητηριώδη φίδια ήταν οι λαθρέμποροι ναρκωτικών και όσοι ιθαγενείς πίστευαν-με το δίκιο τους ύστερα από τόση εκμετάλλευση που
έχουν υποστεί από τους λευκούς- ότι ο Στάφορντ ήταν κατάσκοπος αδίστακτων καταπατητών του παρθένου δάσους. Ο 34χρονος πρώην στρατιωτικός, πρώην χρηματιστής και πρώην διοργανωτής τρέκινγκ στη ζούγκλα της Νότιας Αμερικής ξεκίνησε το εγχείρημά του τον Απρίλιο του 2008 πιστεύοντας ότι θα του έπαιρνε έναν χρόνο για να το ολοκληρώσει. Του πήρε δυόμισι. Την περασμένη Δευτέρα έφθασε στις εκβολές του Αμαζονίου στον Ατλαντικό και έγινε ο πρώτος που περπάτησε όλο το μήκος του τεράστιου ποταμού: 6.800 χιλιόμετρα.

Παρακολουθώντας τα ευλόγως διθυραμβικά ρεπορτάζ στον διεθνή Τύπο για το κατόρθωμα του Εντ Στάφορντ η πρώτη εντύπωση ήταν πως ένας νέος άνθρωπος έβαλε ένα σακίδιο και τα πόδια στην πλάτη και ξεκίνησε από τις Ανδεις για τον Ατλαντικό τρώγοντας πιράνχας και άγριους καρπούς στη διαδρομή. Κατά μεγάλο μέρος ήταν έτσι. Αυτό όμως που υπέκρυπταν οι δημοσιευμένες φωτογραφίες του ταλαιπωρημένου Βρετανού ήταν ότι από τον πέμπτο ως τον 28ο μήνα τον συνόδευε ένας περουβιανός δασοφύλακας, ο 31χρονος Γκαντιέλ «Τσο» Σάντσες Ριβέρα, ο οποίος ήταν αρχικά να περπατήσει μαζί του για πέντε μέρες τον Αύγουστο του 2008 «για να βοηθήσει αυτόν τον τρελό να διασχίσει μια πολύ επικίνδυνη περιοχή με λαθρεμπόρους ναρκωτικών και εχθρικές φυλές αλλά παρέμεινε μαζί του για δύο χρόνια». Ο Ριβέρα, γέννημα θρέμμα περουβιανού χωριού, εντυπωσιάστηκε περισσότερο από τις κυλιόμενες σκάλες μιας βραζιλιάνικης πόλης στην οποία έκανε στάση το δίδυμο για να ανανεώσει τις προμήθειές του.

Ο Στάφορντ είχε ξεκινήσει την περιπέτεια μαζί με τον συμπατριώτη και φίλο του Λουκ Κόλιερ, ο οποίος όμως εγκατέλειψε το πρώτο τρίμηνο (ύστερα από έναν «αγορίστικο» τσακωμό για ένα mp3). Οχι ότι έλειψαν στον βρετανό εξερευνητή οι παρέες. Διαβάζοντας τις πρώτες συνεντεύξεις που έδωσε μετά την άφιξή του στο Μπελέμ της Βραζιλίας αυτό που νοστάλγησε περισσότερο ήταν «η γυναικεία συντροφιά», αλλά διαβάζοντας το μπλογκ που ενημέρωνε τακτικά στη διάρκεια του πολύμηνου «περιπάτου» του διαπιστώνουμε ότι συχνά συνοδευόταν από πολυμελή ομάδα. Προσλάμβανε - επί πληρωμή, όπως διηγείται- μέλη ντόπιων φυλών ως οδηγούς, κάποτε τον ακολούθησε ένας δημοσιογράφος από τον βρετανικό «Guardian», άλλες φορές συμπορευόταν με μέλη ΜΚΟ που προσφέρουν υπηρεσίες στους Ινδιάνους του Αμαζονίου...

Ο Στάφορντ είναι ένας σύγχρονος εξερευνητής- ο ίδιος προσθέτει τον χαρακτηρισμό «επαγγελματίας» πριν από την ιδιότητα. Αν και προσπάθησε να αναδείξει το πρόβλημα της αποψίλωσης που αντιμετωπίζει το οικοσύστημα του Αμαζονίου, δηλώνει απερίφραστα ότι δεν είναι «πράσινος μαχητής» αλλά απλώς ήθελε να γίνει ο πρώτος που θα ολοκλήρωνε τον ακατόρθωτο κατά πολλούς άθλο. Κουβαλούσε φωτογραφική μηχανή, βίντεο, κομπιούτερ, δορυφορικό τηλέφωνο και συσκευή GΡS για να προ σανατολίζεται. Τα βράδια «κατέβαζε» μέσω του τηλεφώνου επεισόδια της βρετανικής κωμικής σειράς «Τhe Οffice» για να διασκεδάζει.

Δίπλα στον χάι-τεκ εξοπλισμό υπήρχε και ένας ταπεινός ασύρματος για να ειδοποιούν τους Ινδιάνους των διάφορων οικισμών ότι πλησίαζαν, να τους καθησυχάζουν για τους ειρηνικούς σκοπούς τους. Σε ένα τόσο δύσκολο περιβάλλον όμως οι δυσάρεστες εκπλήξεις είναι συνηθισμένο φαινόμενο: η μετακίνηση ενός χωριού λόγω της αποψίλωσης έγινε αιτία ο Στάφορντ και ο Σάντσες να τρώνε για μέρες πιθήκους, πιράνχας και «εμετικούς καρπούς». Εκπληξη: η όλη περιπέτεια κόστισε 75.000

ευρώ, που συγκεντρώθηκαν από σπόνσορες και δωρεές.

Λίγα χιλιόμετρα πριν από το τέλος λιποθύμησε, συνήλθε και έφθασε στον Ατλαντικό. Θα το ξανάκανε; Ασφαλώς. Τον Σεπτέμβριο του 2011 θα ξεκινήσει, λέει, νέα αποστολή αλλά δεν αποκαλύπτει περισσότερες λεπτομέρειες για «να μην του φάνε την πρωτιά».

ΜΠΛΟΓΚΑΡΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΨΗ ΤΟΥ ΞΥΡΑΦΙΟΥ
Αποσπάσματα από τοιστολόγιοπου διατηρούσε μέσωδορυφορικής σύνδεσηςο «τρελός» Βρετανός
Γεύμα με πιράνχας και ρίζες

Διάβασμα στη ζούγκλα με τη βοήθεια ενός φακού
Υστερα από μία εβδομάδα που τρεφόμασταν καλά με καπνιστό και παστό ψάρι και τόνους φαρίνας,μας απομένουν τέσσερις κούπες φαρίνα.Είναι ο υδατάνθρακας του Αμαζονίου και παρασκευάζεται από αποξηραμένες ρίζες γιούκα.Προσπαθήσαμε να βρούμε νέες προμήθειες.Επειτα από μιάμιση μέρα στις βάρκες δεν συναντήσαμε κανένα σπίτι ή οικισμό,γι΄ αυτό τις ξεφουσκώσαμε και συνεχίσαμε το περπάτημα.Το μόνο καλό με το αποτυχημένο ταξίδι μας ανεφοδιασμού ήταν ότι είδαμε οκτώ τεράστιες ενυδρίδες στο ποτάμι.Εχουμε ο καθένας μας από ένα τέταρτο κούπας φαρίνα τη μέρα για οκτώ μέρες.Ο επόμενος οικισμός απέχει επτά-δέκα μέρες.Καπνίζουμε ψάρι σήμερα και μας απομένει πάνω από ένα κιλό αλάτι αλλά τίποτε άλλο.Το μεσημεριανό γεύμα αποτελούνταν από πιράνχας και μερικές ρίζες τις οποίες έπλυνα και έβρασα.Οχι αστεία.Κατά βάθος το γουστάρουμε.Κάθε λεπτό.Τα επίπεδα της ενέργειάς μας όμως έχουν πιάσει πάτο και η ερχόμενη εβδομάδα θα αποτελέσει δοκιμασία και για τους δυο μας.

Σεπτέμβριος 2008: Η πείνα θερίζει
«Θα σκοτώσουμε τον λευκό»
Επικοινωνούμε με τον ασύρματο με τους οικισμούς προτού φθάσουμε για να τους δηλώσουμε ότι δεν θέλουμε το κακό τους,μια φορά όμως μας απάντησαν: «Αν έρθει εδώ λευκός, θα τον σκοτώσουμε αμέσως».Προσπαθήσαμε να παρακάμψουμε τον οικισμό με τις σχεδίες μας αλλά μας κυνήγησαν πέντε ή έξι βάρκες γεμάτες Ινδιάνους Ασανινκάν με καραμπίνες,τόξα και βέλη,οι οποίοι μας πρόλαβαν σε μια αμμουδιά του ποταμού.Ετρεξαν προς το μέρος μας με τέτοια ταχύτητα, πανικό και επιθετικότητα που,αν είχαμε επιδείξει εχθρικές διαθέσεις,χωρίς αμφιβολία θα μας είχαν σκοτώσει.Μας ανάγκασαν να επιστρέψουμε στο χωριό τους σημαδεύοντάς μας με τα όπλα και τα βέλη και έψαξαν τα πράγματά μας.Μας πήραν ένα στιλέτο.Μας άφησαν να φύγουμε μόνο αφού τους δείξαμε και τους εξηγήσαμε όλο τον ηλεκτρονικό μας εξοπλισμό και αφού συμφωνήσαμε να προσλάβουμε τον αρχηγό της φυλής και τον αδελφό του ως οδηγούς.Τελικά περπάτησαν μαζί μας επί 47 μέρες και γίναμε καλοί φίλοι.

Οκτώβριος 2008: Οι Ινδιάνοι δεν αστειεύονται
Ούτε κουβέντα για επιστροφή
Χθες στις 12.49 μ.μ.κάθησα πάνω στο σακίδιό μου και είπα στον Τσο ότι βαριόμουν.Δεν ήμουν εξαντλημένος ή καταβεβλημένος,απλώς βαριόμουν.Από το βλέμμα που μου έριξε είδα ότι κατάλαβε ακριβώς τι εννοούσα.Βρισκόμασταν μόνο στην τρίτη μέρα ενός εννεαήμερου «σκέλους» και είχαμε ξεκουραστεί καλά.Το παρόν εμπόδιο δεν ήταν σωματικό αλλά πνευματικό.

Πλησιάζουν Χριστούγεννα μακριά από τις οικογένειές μας.Θα τα περάσουμε στη ζούγκλα τρώγοντας φαρίνα με αλάτι.Θα περπατάμε πάνω από επτά χιλιόμετρα τη μέρα και μετά θα ψάχνουμε ένα μέρος στο ποτάμι για να στήσουμε τα δίχτυα.Τα πάντα είναι τρομακτικά οικεία.Δεν είναι θέμα του αν θα τα παρατήσουμε- αυτό δεν απασχολεί καθόλου ούτε τον Τσο ούτε εμένα.Μελοδραματικοί ή μη,καλύτερα να πεθάνουμε παρά να επιστρέψουμε στα σπίτια μας αποτυχημένοι.Σήμερα όμως ξυπνήσαμε αισιόδοξοι και όλα ήταν διαφορετικά: περπατήσαμε χαρούμενοι και κατασκηνώσαμε συζητώντας για το περίεργο γεύμα που μας προσέφεραν χθες βράδυ: κρέας από πούμα.

Δεκέμβριος 2009: Ενα...πούμα την ημέρα
Ενας ασπούδαστος με χιλιάδες έντομα και φυτά στις αποσκευές του
Ο Στάφορντ δεν ανακάλυψε βεβαίως την πυρίτιδα περπατώντας στον Αμαζόνιο. Πολλοί το επιχείρησαν πριν από αυτόν, από τους κονκισταδόρες ως τον Χένρι Γουόλτερ Μπέιτς, εξερευνητή του 19ου αιώνα. Αυτός ο Αγγλος έμεινε στην Ιστορία επειδή πέρασε 11 ολόκληρα χρόνια στο τροπικό δάσος (1848-1859) και έστειλε πίσω στο Λονδίνο προς μελέτη 14.000 είδη (κυρίως έντομα), από τα οποία τα 8.000 ήταν άγνωστα ως τότε.

Ο Μπέιτς όχι μόνο δεν σπούδασε φυσικές επιστήμες αλλά είχε παρατήσει το σχολείο στα 12. Ερευνητικό πνεύμα, συνέχισε να μελετά τα θέματα που τον ενδιέφεραν στις δανειστικές βιβλιοθήκες και άρχισε να συλλέγει έντομα στο δάσος κοντά στη γενέτειρά του, το Λέστερ. Σε ηλικία 22 ετών του μπήκε η ιδέα μιας αποστολής στον Αμαζόνιο την οποία θα χρηματοδοτούσε στέλνοντας είδη ζώων και φυτών στο Λονδίνο, όπου ένας πράκτορας θα τα πουλούσε στους ενδιαφερομένους. Στα 23 του ξεκίνησε για τον Αμαζόνιο.

Εμεινε πρώτα στο Μπελέμ συλλέγοντας έντομα και πουλιά. Υστερα ταξίδεψε στο Μανάους και τελικά στον Ανω Αμαζόνιο, όπου παρέμεινε επί τεσσεράμισι χρόνια, ώσπου προβλήματα υγείας τον ανάγκασαν να επιστρέψει στην Αγγλία. Τα επόμενα τρία χρόνια έγραφε τα απομνημονεύματά του «Ο φυσιοδίφης στον Αμαζόνιο ποταμό». Ηταν η εποχή της θεωρίας της φυσικής επιλογής του Δαρβίνου, της οποίας ήταν οπαδός και ο Μπέιτς.

Δεν υπάρχουν σχόλια: