ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΤΟΡΑ ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Η δική μου Αίγινα

Η γνωστή πιανίστρια αφηγείται τη ζωή της στο νησί του Αργοσαρωνικού, όπου έχει δημιουργήσει το διεθνές φεστιβάλ μουσικής δωματίου. Η καθημερινότητα μέσα στις φιστικιές, η αμεσότητα των σχέσεων, το ιδιαίτερο φως που έχει εμπνεύσει τόσους ζωγράφους και μία ανάμνηση της δεκαετίας του ΄60, σε ένα περιβάλλον τόσο κοντά και ταυτόχρονα τόσο μακριά από την Αθήνα



« Η σχέση μου με την Αίγινα είναι ιδιαίτερη από τότε που ήμουν ακόμη παιδί. Η μητέρα μου λάτρευε το νησί και τη συνόδευα στις συχνές επισκέψεις της. Ημουν, θυμάμαι, πέντε-έξι ετών και με έπαιρνε μαζί της στις συναντήσεις με τις φίλες της. Ομορφες εποχές, γεμάτες γλύκα, γεύσεις και αρώματα... Αργότερα, όταν πια μεγάλωσα, επισκεπτόμουν με τη σειρά μου μια δι κή μου φίλη, τη γνωστή ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, σε ένα θαυμάσιο σπίτι που έχει στο νησί μέσα σε έναν τεράστιο κήπο με φιστικιές. Και σε αυτή την περίπτωση οι αναμνήσεις είναι πολλές αλλά θα τις συνοψίσω σε μία μόνο φράση: ατέλειωτες κουβέντες και πολύ ποδήλατο. Αλλωστε η Αίγινα είναι τόσο κοντά στην Αθήνα και τόσο εύκολο να φτάσει κανείς... Οταν, δε, τη γνωρίσεις, δύσκολα μπορείς να της αντισταθείς.

Εδώ και οκτώ χρόνια έχω αποκτήσει τον δικό μου παράδεισο στην Αίγινα. Ενα σπίτι με μαγευτική θέα στην περιοχή Βροχεία. Το ακίνητο αυτό ανήκε στον αδελφό της Ρένας Βλαχοπούλου, της αγαπημένης ηθοποιού. Ενας φίλος μου μου πρότεινε να πάω να το δω όταν έμαθε ότι διατίθεται προς πώληση. Πήγα, λοιπόν, και όταν μπήκα μέσα, το ηλιοβασίλεμα που αντίκρισα από τη βεράντα με μάγεψε, με καθήλωσε θα τολμούσα να πω. Κυριολεκτικά σας μιλώ, τα ΄χασα από την ομορφιά. Το ερωτεύτηκα αμέσως αυτό το σπίτι και δεν σας κρύβω ότι πάλεψα για να το αποκτήσω. Τελικά τα κατάφερα κι αισθάνομαι ευτυχής.

Το σπίτι αυτό στα Βροχεία έγινε το καταφύγιό μου. Τον χειμώνα, να πω την αλήθεια, δεν πηγαίνω τόσο τακτικά. Ωστόσο, από την άνοιξη και μετά, λίγα είναι τα Σαββατοκύριακα που δεν θα με βρείτε εδώ. Το καλοκαίρι, δε, ανάμεσα στον Ιούνιο και τα τέλη Σεπτεμβρίου, ζω σταθερά στο νησί. Κλείνω το σπίτι μου στην Αθήνα και μεταφέρω το «στρατηγείο» μου στην Αίγινα. Πο λύ συχνά, όμως, πηγαίνω και το φθινόπωρο. Είναι μια εποχή του χρόνου όπου εδώ είναι πραγματική μαγεία και ο λόγος είναι συγκεκριμένος: η ομορφιά της Αίγινας έγκειται κυρίως στο φως, γι΄ αυτό και κατά καιρούς αποτέλεσε πόλο έλξης για πολύ σημαντικούς ζωγράφους όπως, για παράδειγμα, ο Γιάννης Μόραλης, στη μνήμη του οποίου είναι αφιερωμένο και το εφετινό φεστιβάλ που αρχίζει σε λίγες ημέρες, καθώς υπήρξε εξ αρχής ένθερμος φίλος και υποστηρικτής της διοργάνωσης. Η καθαρή ατμόσφαιρα σε συνδυασμό με τη θάλασσα δημιουργούν κάποια χρώματα δυσεύρετα, επιτρέψτε μου να πω, μοναδικά. Το φως της Αίγινας είναι το περίφημο εκείνο φως της Αττικής προτού καταστραφεί η ατμόσφαιρα λόγω της ρύπανσης. Υπάρχει, βεβαίως, και η άλλη Αίγινα, αυτή της Ανατολής. Ισως όχι τόσο φωτεινή, αλλά σας διαβεβαιώ πολύ γοητευτική και ενδιαφέρουσα. Αξίζει να μπει κανείς στη διαδικασία να ανακαλύψει τα μυστικά της...

Ιδιαίτερο κεφάλαιο στο νησί είναι για μένα η κοινωνική ζωή. Εδώ έχεις τη δυνατότητα να απολαύσεις ποιότητα την οποία δυστυχώς δεν μπορείς, πλέον, να έχεις στην Αθήνα. Οι άνθρωποι είναι πιο άνετοι, πιο χαλαροί, η ζωή κυλά σε άλλους ρυθμούς. Αποφεύγω επίτηδες να χρησιμοποιήσω τον όρο ανθρώπινη και αυτό γιατί τέτοια μπορεί να είναι η ζωή και στην Αθήνα, όταν οι άνθρωποι αγαπιούνται και υπάρχει ζεστασιά και συντροφικότητα. Ωστόσο, στο νησί έχουμε τη δυνατότητα να βλεπόμαστε. Σε ό,τι με αφορά, οι παρέες μου είναι και αιγινίτικες και αθηναϊκές. Τώρα που το σκέπτομαι, νομίζω πως είναι περισσότερο αθηναϊκές...

Μελιτζάνες ιμάμ και τηγανητά μπακαλιαράκια

Στο σπίτι της, στα Βροχεία. Από το ανοιχτό παράθυρο το βλέμμα οδηγείται στη θάλασσα

Κάθε πρωί που ξυπνώ στο σπίτι μου εδώ στην Αίγινα, μου αρέσει να απολαμβάνω τη μεγάλη έκταση με τις φιστικιές που ανοίγεται μπροστά μου. Πιο πέρα μπορώ να βλέπω τη θάλασσα. Το πιάνο που έχω στο νησί, το έχω τοποθετήσει έτσι ώστε να βλέπω μόνο θάλασσα κι αισθάνομαι πραγματικά τυχερή που μπορώ να έχω αυτή τη συνθήκη ζωής. Η καθημερινότητά μου εδώ έχει πολλές εναλλαγές αλλά και σταθερά σημεία. Τα πρωινά, ας πούμε, τα περνώ συνήθως δουλεύοντας στο πιάνο. Αργότερα, το μεσημέρι, πολύ συχνά πηγαίνω κάτω από το Δημαρχείο όπου υπάρχει το παραδοσιακό καφενείο. Εκεί οι παρέες είναι ανάμεικτες: ένα πολύχρωμο παζλ που σου δημιουργεί μια ευφορία απερίγραπτη και είναι, ταυτόχρονα, πολύ εμπνευστικό. Στο ένα τραπεζάκι, ας πούμε, μπορείς να δεις υπέρκομψες κυρίες από την Παχειά Ράχη με τα πλατύγυρα καπέλα τους, στο διπλανό μια παρέα από ψαράδες που ανταλλάσσουν τις εμπειρίες της ημέρας, πιο κει τους υπαλλήλους του ΟΤΕ που λένε κι αυτοί τα δικά τους. Μια ανάμεικτη κοινωνία, μια ελαφράδα και μια ανέμελη, ελκυστική κατάσταση η οποία αισθάνομαι ότι ασκεί γοητεία σε όλους μας. Πίνουμε παρέα τα ουζάκια μας ή τέλος πάντων, ό,τι θέλει ο καθένας, καμιά φορά έρχεται κι ο δήμαρχος και τα λέμε όλοι μαζί... Δίπλα είναι η ψαραγορά. Συχνά προμηθευόμαστε από κει τα ψάρια για το μεσημέρι ή άλλες φορές, πάλι, προτιμούμε να φάμε σε ένα ταβερνάκι εκεί κοντά που είναι όνειρο, άλλο πράγμα. Εχουμε όλοι να το λέμε για τις καταπληκτικές μελιτζάνες ιμάμ που φτιάχνει ο Γιάννης.

Προσωπικά αγαπώ πολύ κι ένα άλλο γραφικό ταβερνάκι που βρίσκεται κοντά στο σπίτι μου και φτιάχνει μοναδικά, υπέροχα τηγανητά μπακαλιαράκια. Μου αρέσει πολύ να πηγαίνω εκεί το μεσημέρι γιατί φυσά πολύ όμορφα το αεράκι και το αισθάνομαι να με χαϊδεύει απαλά. Οι άνθρωποι κάθονται ώρες πολλές και το απολαμβάνουν. Οχι σπάνια, μάλιστα, τους αρέσει να το συνδυάζουν και με το μπάνιο τους στη θάλασσα. Αν ρωτάτε τη γνώμη μου, ένα ωραίο μέρος για κολύμπι είναι απέναντι από το Μουσείο του Καπράλου. Εκεί, μεταξύ άλλων, βλέπεις συχνά μητέρες με παιδάκια. Είναι οικογενειακό νησί η Αίγινα. Μου θυμίζει έντονα την Αθήνα του ΄60 την οποία έζησα, πολύ νεαρή ακόμη, και την αναπολώ με μεγάλη νοσταλγία και γλύκα...

Οταν πια πέσει το βράδυ, οι δυνατότητες που προσφέρει το νησί για να περάσει κανείς καλά είναι κάθε άλλο παρά λίγες. Κάνουμε πολλές εξόδους. Είτε σε διάφορα όμορφα ταβερνάκια, είτε σε ένα ωραίο μέρος που παίζουν ρεμπέτικα είτε σε έναν χώρο που γίνονται θεατρικές παραστάσεις. Είναι πραγματικά πολύ χαριτωμένη όλη αυτή η ατμόσφαιρα. Αρκετά συχνά, όμως, μας αρέσει να κάνουμε και νυχτερινό μπάνιο στον Μαραθώνα όπου η θάλασσα και η παραλία ενδείκνυνται γι΄ αυτή την ώρα. Μαγική εμπειρία, αξίζει πραγματικά να τη ζήσει κανείς. Το νερό είναι τόσο καθαρό και εμπνευστικό! Συχνά, βεβαίως, η παρέα μαζεύεται σε ένα συγκεκριμένο ζαχαροπλαστείο όπου οι συζητήσεις διαρκούν ως το πρωί. Αρκετές φορές φτάνουμε στο σημείο να φύγουν οι ιδιοκτήτες και να μείνουμε μόνοι. Το μυαλό, τότε, γίνεται ανάλαφρο, επινοεί κι αυτοσχεδιάζει. Είναι έντονη, βλέπετε, η επιρροή της φύσης. Για να είμαι ειλικρινής, αισθάνομαι πως ο καιρός στην Αίγινα περνά πολύ γρήγορα. Σε ό,τι με αφορά, η διάθεσή μου αλλάζει εντυπωσιακά όταν βρίσκομαι εδώ. Ευτυχώς, όμως, έχω το πιάνο μου που με βοηθά να οργανώνομαι, αλλιώς όλη αυτή η ομορφιά νιώθω καμιά φορά ότι μπορεί να διαλύσει τον άνθρωπο, να τον κάνει να χάσει τις άμυνές του, να αφεθεί ολοκληρωτικά στη χαλάρωση και σε αυτή την αμέριμνη διάθεση.

Οσο κι αν το σκεφθώ, δεν βρίσκω κάτι που να μη μ΄ αρέσει στην Αίγινα. Ισως γιατί έχω μάθει να βλέπω μόνο αυτά που μου αρέσουν. Το νησί αυτό μου δίνει μόνο δύναμη. Είναι ένα χαρούμενο, θετικό, αν μου επιτρέπεται η λέξη, μέρος. Οι άνθρωποι, εκεί που μένω εγώ τουλάχιστον, είναι καλοπροαίρετοι κι εξυπηρετικοί, με διάθεση να συμπαρασταθούν και να βοηθήσουν σε ό,τι προκύψει και χρειαστεί. Αυτό που ίσως δεν μου αρέσει είναι ότι υπάρχουν πολλά αυτοκίνητα. Από την άλλη, πάλι, σκέπτομαι ότι ούτε η ίδια θα μπορούσα να ζήσω χωρίς αυτοκίνητο εδώ...

Τι μου προσφέρει το νησί ως καλλιτέχνιδα; Τι άλλο και τι πιο πολύτιμο από την έμπνευση, κυρίως όταν μπορώ να είμαι μόνη μου... Από την άλλη, πάλι, μου αρέσει πολύ να δέχομαι και φίλους. Ωστόσο, δεν κρύβω πως έχω απόλυτη ανάγκη να μένω μόνη με τον εαυτό μου, τις σκέψεις και τη μουσική μου. Το αν αισθάνομαι, πάντως, Αιγινίτισσα είναι δύσκολο να το απαντήσω. Προς το παρόν, είμαι νέα κάτοικος Αθηνών. Για χρόνια έμενα σε διάφορα προάστια, τώρα ζω στο Παγκράτι και αυτό είναι πιο καινούργια κατάσταση για μένα απ΄ ό,τι η Αίγινα. Παρ΄ όλα αυτά, έχω μεταφέρει τα εκλογικά μου δικαιώματα στο νησί, εδώ ψηφίζω και αυτό για λόγους που έχουν να κάνουν κυρίως με το Φεστιβάλ. Μου παρέχει ορισμένες ευκολίες...

ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΟΥ

Το εφετινό Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Αίγινας θα διεξαχθεί μεταξύ 6-21 Αυγούστου. Η έναρξη θα γίνει με τη συναυλία υπό τον τίτλο «Ο Γύρος του Κόσμου με τρεις φωνές» με τη συμμετοχή της Μαρίας Φαραντούρη, της Ελλης Πασπαλά και της Σαβίνας Γιαννάτου.Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης συναυλίες αφιερωμένες στη διπλή επέτειο των 200 χρόνων από τη γέννηση των Σοπέν και Σούμαν, ρεσιτάλ με δημοφιλείς άριες από όπερες, βραδιές μουσικής δωματίου, ένα αφιέρωμα στο γαλλικό τραγούδι κ.ά. Περισσότερες πληροφορίες στο www.aeginamusicfestival.gr

Το Φεστιβάλ και η Μάρτα Αργκεριχ

Η αγαπημένη εικόνα της Ντόρας Μπακοπούλου. Η παραλία της Αύρας κατάμεστη σε βραδιά μουσικής δωματίου και στο φόντο το σκηνικό του λιμανιού της Αίγινας

Το Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ της Αίγινας είναι ιδιαίτερο κεφάλαιο στη ζωή μου και,θέλω να πιστεύω,και στη ζωή του νησιού τώρα πια.Το αισθάνομαι ως αναπόσπαστο κομμάτι της θερινής πραγματικότητας του τόπου.Εφέτος είναι η πέμπτη χρονιά που θα διοργανωθεί και οι εκδηλώσεις του θα φιλοξενηθούν σε δύο χώρους πραγματικά μαγευτικούς: την παραλία της Αύρας, μπροστά στον αρχαιολογικό χώρο της Κολώνας,ορόσημο στην Πόλη της Αίγινας και στο αμφιθέατρο της οικίας Seegy στην Παχειά Ράχη.Το πώς μου γεννήθηκε η ιδέα μιας τέτοιας διοργάνωσης και κατά πόσο ήταν εύκολη η εφαρμογή της έχει,ίσως,κάποιο ενδιαφέρον να το αναφέρω.

Εδώ και μερικά χρόνια η φίλη μου,ηΜάρτα Αργκεριχ,με καλεί στο Φεστιβάλ του Λουγκάνο.Εκεί έχω πολλούς φίλους,καλλιτέχνες τους οποίους αγαπώ και θαυμάζω.Τους μιλούσα,λοιπόν,συχνά για το σπίτι μου στην Αίγινα,για τις ομορφιές του νησιού,για τις εναλλαγές και τις δυνατότητες που προσφέρει και τους έβλεπα να δείχνουν πραγματικό ενδιαφέρον.Ετσι,αντλώντας έμπνευση από το δικό της Φεστιβάλ,το οποίο επικεντρώνεται επίσης στη μουσική δωματίου με συναυλίες μικρών μουσικών συνόλων,σκέφθηκα ότι θα μπορούσα να κάνω κι εγώ κάτι στην Αίγινα.Οταν το είπα στους φίλους μου στο νησί,αρχικά το θεώρησαν τρέλα.Ωστόσο δεν με αποθάρρυναν.Κάθε τι άλλωστε από μια τρέλα δεν ξεκινά; Ετσι κάπως άρχισε όλη η ιστορία και οι εξελίξεις τολμώ να πω πως με δικαίωσαν με το παραπάνω.

Φαίνεται πως κάπου ακούμπησε όλο αυτό, σε μια ανάγκη της Αίγινας κι έτσι έπιασε τόπο.Ακόμη και οι Αθηναίοι που έρχονται για παραθερισμό αισθάνονται πως ξαφνικά, από εκεί που δεν το περίμεναν,υπάρχουν πράγματα τα οποία τους αφορούν: μια πνευματική και καλλιτεχνική ζωή που δεν περίμεναν,ίσως,ότι θα βρουν στο νησί.Το αγκάλιασαν,λοιπόν,θερμά.Πρώτα εκείνοι και ύστερα οι Αιγινήτες, οι οποίοι, πρέπει να ομολογήσω ότι στην αρχή ήταν κάπως επιφυλακτικοί.

Από τη μια το είδος της μουσικής,από την άλλη το υποτυπώδες εισιτήριο που έχουμε βάλει, τους προκαλούσε,ενδεχομένως,κάποιο δισταγμό. Τώρα χαίρομαι πολύ όταν περπατώ στον δρόμο και με ρωτούν με ειλικρινή αγωνία για το Φεστιβάλ.Το αισθάνονται,πλέον,ως δική τους υπόθεση κι εγώ αισθάνομαι την αγάπη και τη θέρμη τους και αυτό μου δίνει δύναμη και κουράγιο.

Ειδικά σε ό,τι αφορά την εφετινή χρονιά,θεωρώ πως έχει μεγάλη σημασία να αναφερθώ στην πρόσφατη σύσταση του Συλλόγου Φίλων του Διεθνούς Μουσικού Φεστιβάλ Αίγινας,ο οποίος αριθμεί ήδη περί τα 200 μέλη και αποδείχθηκε πραγματικά πολύτιμος για την πραγματοποίηση της διοργάνωσης σε μια εποχή βαθιάς οικονομικής κρίσης όπως αυτή που διανύουμε.Ενα πράγμα όμως που αξίζει να αναφερθεί ξεχωριστά είναι οι αντιδράσεις των ξένων καλλιτεχνών όταν έρχονται στην Αίγινα και ζητούν να τους ξεναγήσουμε στα αξιοθέατα του νησιού.Από τη στιγμή που πατούν το πόδι τους δεν θα ήταν υπερβολή να πω ότι μένουν έκθαμβοι,μαγεύονται,δεν ξέρουν πώς να αντιδράσουν απέναντι σε όλη αυτή την ομορφιά.Οταν,δε,τους πηγαίνουμε στον Ναό της Αφαίας,τότε κυριολεκτικά δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψουν την έκφραση του προσώπου τους.Μόνο αν το δει κανείς μπορεί να καταλάβει τι εννοώ.Ο,τι κι αν πω είναι πραγματικά λίγο...

πηγη