Το παραµύθι και η βασίλισσα

Το Μουντιάλ τελείωσε. Το παραµύθι τελείωσε. Η Ισπανία στέφθηκε βασίλισσα. Η στήλη έπεσε εντελώς έξω. Το χταπόδι έπεσε εντελώς µέσα. Οι Ευρωπαίοι τα πήγαν θαυµάσια. Οι Ολλανδοί έκαναν βρώµικο παιχνίδι. Χάρηκα που έχασαν. Ο τελικός ήταν αφόρητα ανιαρός. Μόνο στους γονείς των παικτών και στους νικητές άρεσε, υποθέτω. Τώρα θα προσπαθήσουµε να βγάλουµε ηθικά διδάγµατα. Οι Ολλανδοί, τελικά, είναι καταραµένοι από τη µοίρα; Νίκησε ο καλύτερος ή ο πιο τυχερός; Οι Ολλανδοί έπαιξαν τόσο βίαια επειδή είναι Βόρειοι, προτεστάντες ή απλώς ανίκανοι; Η αλήθεια, ίσως, είναι πιο απλή. Το ποδόσφαιρο δεν µας παραδίδει κανένα ηθικό δίδαγµα.

Είµαστε εµείς που ψάχνουµε για σηµάδια της µοίρας σε µια νίκη, της θεϊκής παρέµβασης σε ένα δοκάρι, για εθνικά χαρακτηριστικά σε µια πάσα, γιατί έτσι µας έχουν µάθει από µικρούς: να βγάζουµε ένα «ηθικό δίδαγµα» από κάθε τι. Με αποτέλεσµα όταν µεγαλώσουµε να θεωρούµε ότι όλα είναι ανήθικα. Είναι η δίψα µας για λίγο µελόδραµα στη ζωή µας που έχει κάνει το ποδόσφαιρο «βασιλιά των σπορ», φαντασµαγορική σαπουνόπερα µε ηθοποιούς αποκλειστικά άνδρες, καθρέφτη των ονείρων, των απωθηµένων, των συµπλεγµάτων, των παθών µας. Το ποδόσφαιρο, όπως και κάθε άθληµα, είναι παραµύθια χωρίς καµία ηθική. Συνήθως δεν έχουν καν σχέση µε την κοινωνική πραγµατικότητα. Οι αθλητικοί θρίαµβοι λειτουργούν συχνά σαν «χωριά Ποτέµκιν». Συνέβη µε τον θρίαµβο της Εθνικής Ελλάδας στο Εuro το 2004. Στη γωνία µάς περίµενε ο εφιάλτης της χρεοκοπίας. Συνέβη µε τον θρίαµβο της Γαλλίας. Μία οµάδα σύµβολο της συνύπαρξης που έγινε στάχτη από τις φλόγες στα προάστια της εξαθλίωσης. Συνέβη µε την Ιταλία που νικάει στα Μουντιάλ και πολιτικά πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Συνέβη µε την Αργεντινή που παραληρούσε για «το χέρι του Θεού» την ώρα που ζούσε τη χειρότερη στιγµή της, πηγαίνοντας ολοταχώς προς τη χρεοκοπία. Πολλές χώρες ζουν τις καλύτερες στιγµές τους, πολιτικά και οικονοµικά, φέρνοντας κακά ή µέτρια αθλητικά αποτελέσµατα. Και το αντίστροφο.

Μπορεί, η βασίλισσα του παραµυθιού να είναι ακόµα και µία οµάδα της οποίας ο εθνικός ύµνος δεν έχει λόγια. Οπως η Ισπανία. Η «Μarcha Granadera» (έτσι λέγεται ο ισπανικός εθνικός ύµνος) είχε λόγια κάποτε, στα χρόνια της δικτατορίας του Φράνκο. Τώρα, σε συνθήκες δηµοκρατίας, οι Ισπανοί προσπαθούν να βρουν άλλους στίχους αλλά δυσκολεύονται. Ισως γιατί οι εθνικοί ύµνοι πρέπει να υπερχειλίζουν από σπαθιά και µπαρούτι ενώ σήµερα ζούµε σε διαφορετικές εποχές. Σήµερα ο καλός πατριώτης δεν είναι αυτός που ξέρει να χειρίζεται άψογα το σπαθί αλλά το ΡC. Στον παγκοσµιοποιηµένο µας κόσµο ο καλός πατριώτης δεν είναι αυτός που µισεί τις γλώσσες των γειτόνων αλλά αυτός που τις µαθαίνει. Είναι αυτός που έχει την ικανότητα να βρίσκει συµµάχους και όχι να κάνει εχθρούς. Ο καλός πατριώτης είναι εκείνος που δεν κλέβει την εφορία, δεν καταστρέφει τη φύση και δεν χτίζει αυθαίρετα.

Η µόνη ηθική του ποδοσφαιρικού παραµυθιού είναι το ίδιο το παραµύθι. Να το ζήσεις, να το παρακολουθήσεις, να γοητευτείς, να απογοητευτείς. Και στο τέλος να νιώθεις το κενό που αφήνει το τέλος του. Αυτό είναι όλο. Ηasta la vista, λοιπόν, στην Ιπανέµα, σε τέσσερα χρόνια…

Γκαζµέντ Καπλάνι