O ακριτικός Νομός Φλώρινας έχει πληθώρα άγνωστων χωριών τα οποία αξίζει να ανακαλύψετε. Στο ύψος της πόλης της Φλώρινας και βόρεια απλώνεται ο Δήμος Κάτω Κλεινών, με έδρα του δήμου τον ομώνυμο οικισμό. Ντόπιοι πολλών γενεών αλλά και πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν μετά το 1922 είναι οι κάτοικοι των χωριών οι οποίοι ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Το χωριό Αγία Παρασκευή πήρε το όνομά του από τον ομώνυμο μεταβυζαντινό μονόχωρο ναό, με τη διασωθείσα εντοιχισμένη στο νεότερο κτίσμα κτητορική επιγραφή του 1570.
Από τα ομορφότερα χωριά της περιοχής είναι ο Ακρίτας που βρίσκεται στις ανατολικές «πτυχώσεις» του Βαρνούντα. Εχει λιγότερους από 150 κατοίκους σήμερα, όταν την εποχή του μεσοπολέμου κατοικούσαν εδώ περισσότεροι από 2.500 άνθρωποι. Ο Ακρίτας είναι το πιο ενδιαφέρον αρχιτεκτονικά χωριό της ευρύτερης περιοχής. Υπάρχουν πολλά μονώροφα ή διώροφα πλίνθινα και πέτρινα σπίτια του 19ου αιώνα, πολλά καλοδιατηρημένα δείγματα των αρχών του περασμένου αιώνα και πάμπολλα λιθανάγλυφα και διακοσμητικά μοτίβα στα σπίτια του Μεσοπολέμου. Διαμάντι πραγματικό είναι το Δημοτικό Σχολείο, κτίσμα διατηρητέο και μοναδικό, του 1910, με οκτώ αίθουσες διδασκαλίας, πολυχώρο εκδηλώσεων, γραφεία και υπνοδωμάτια δασκάλων! Στον παλιό Βρεφονηπιακό Σταθμό του Ακρίτα στεγάζεται η Λαογραφική Συλλογή όπου μπορείτε να πάρετε μία γεύση της πάλαι ποτέ ακμάζουσας κοινότητας. Παραδοσιακές ενδυμασίες, γεωργοκτηνοτροφικά εργαλεία, είδη μεταλλοτεχνίας, νομίσματα και τόσα άλλα που γεφυρώνουν το παρόν με το παρελθόν.
Οι Ανω Κλεινές έχουν κατοίκους πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και Θρακιώτες από το Καβακλί της Βουλγαρίας. Νότια του χωριού και σε απόσταση 1 χιλιομέτρου στη θέση Κοστένκα, θα δείτε μια χαρακτηριστική τούμπα με άφθονα επιφανειακά κεραμικά θραύσματα από οικισμό της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού.
Στο Εθνικό, θα θαυμάσετε τα πέτρινα και πλίνθινα σπίτια. Πολλά έχουν χαραγμένο το σημάδι του σταυρού στις πλάγιες όψεις κάτω από τη στέγη, για να διαφοροποιούνται από τα σπίτια των Τούρκων. Εδώ επίσης θα εντοπίσετε και τέσσερα πέτρινα μεγάλα αρχοντικά, σε καθένα από τα οποία ζούσαν στο παρελθόν πολλές οικογένειες μαζί.
Στην Κλαδορράχη είναι πολλά τα παλιά σπίτια με τις μεγάλες και αναγκαίες για την γεωργοκτηνοτροφική εκμετάλλευση αποθήκες. Στο κέντρο υπάρχει η πλατεία με το σχολείο και η εκκλησία του Αγίου Προκοπίου. Στη νότια άκρη του χωριού θα βρείτε την τρίκλιτη ξυλόστεγη κοιμητηριακή βασιλική του Αγίου Γεωργίου, στη νοτιοανατολική εξωτερική γωνία της οποίας θα εντοπίσετε την υπογραφή των κατασκευαστών.
Τέλος, θα φτάσετε στη Νίκη, που ονομάστηκε έτσι από την τελευταία νίκη του ελληνικού στρατού κατά των Οθωμανών στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο του 1912, γεγονός που οριοθέτησε και την κρατούσα συνοριακή γραμμή με την ΠΓΔΜ.
Στον δρόμο για την Κλαδορράχη
Από την πλατεία Μεγάλου Αλεξάνδρου στη Φλώρινα ακολουθείτε τις πινακίδες σε βόρεια πορεία για Κλεινές. Σε 2 χιλιόμετρα από το στρατόπεδο, στρίβοντας στην πολύ μικρή πινακίδα που σας κατευθύνει στα αριστερά προς το πεδίο βολής, μπορείτε να φτάσετε στη μονή Αγίου Μάρκου από στενή άσφαλτο που ελίσσεται γρήγορα προς το βουνό με τα φυλλοβόλα δέντρα και τα γήινα χρώματα να γοητεύουν.
Επιστρέφετε στον κύριο οδικό άξονα και στη συνέχεια, βορειότερα και αριστερά το χωριό Πρώτη. Πολλά σπίτια εδώ είναι πλινθόκτιστα, αλλά σοβαντισμένα και έχουν όμορφες διακοσμήσεις στα υπέρθυρα. Πάνω από τα παράθυρα υπάρχει πάντα ένα όνομα ή μία χρονολογία.
Μπαίνετε στον Δήμο των Κάτω Κλεινών και η επόμενη διασταύρωση αριστερά οδηγεί στην Κλαδορράχη. Δίπλα στον δρόμο θα δείτε το μνημείο για τους δώδεκα Ελληνες πατριώτες που απαγχονίστηκαν από τους Γερμανούς στις 9 Αυγούστου του 1943. Από την Κλαδορράχη ο στενός δρόμος οδηγεί στις υπώρειες του Βαρνούντα και στο μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Μετά 1.8 χλμ. φτάνετε στο αδιέξοδο όπου υπάρχουν οι μαθητικές κατασκηνώσεις, ένας μικρός ναός με τρούλο καλυμμένο με μολύβι και στο βάθος η παλιά εκκλησία του Αγίου Δαβίδ. Το χορτάρι είναι ιδανικό για γιορτές και πανηγύρια και υπάρχει ένας όμορφος εξώστης προς την πλευρά του Βόρα και τη λεκάνη της Πελαγονίας.
Μέσα στο Κρατερό, το παλιό Ράκοβο, που αξίζει να επισκεφτείτε, υπάρχει το Δημοτικό Σχολείο στην κεντρική πλατεία με την όμορφη πλακόστρωση και τη βρύση με τα τρεχούμενα νερά. Τις χειμωνιάτικες ημέρες θα δείτε και τους παγοσταλακτίτες στον παλιό νερόμυλο!
Αν όμως περιμένετε το καλοκαίρι και έχετε αξιόπιστο τετρακίνητο αυτοκίνητο, τότε θα πάρετε τον δασικό δρόμο που θα σας οδηγήσει στον Αγιο Γερμανό των Πρεσπών μέσω μιας καταπληκτικής διαδρομής που πλησιάζει τις κορφές του Βαρνούντα! Αυτή την εποχή θα κινηθείτε για 300 μέτρα περίπου για να βρείτε το εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα. Κτίστηκε πρόσφατα για να θυμίζει ότι εδώ περισσότεροι από 1.000 άτομα Ρακοβίτες σφάχτηκαν από τους Τούρκους στις 12 Μαΐου του 1904, ανήμερα του Αγίου Γερμανού.
Στα βορειοδυτικά της Πελαγονίας
Στο ύψος της διασταύρωσης των Κλεινών ανεβαίνετε αριστερά για τον Ακρίτα, που θα τον συναντήσετε ύστερα από 9 χιλιόμετρα. Φυσικά και εδώ ο δρόμος είναι γεμάτος κοντές ευθείες και πολλά «εσάκια», αλλά αυτό που θα πρέπει να έχετε είναι... ψυχραιμία και να μην παρασυρθείτε από την πανέμορφη θέα στην παράλληλη ροή του Παλαιορρέματος ή Γεροπόταμου με τα πλούσια νερά χειμώνα και άνοιξη.
Από την πλατεία της Αγίας Παρασκευής και 800 μ. δυτικά προς τον Βαρνούντα θα δείτε την παλιά γέφυρα που κατασκεύασαν οι Γάλλοι στρατιώτες το 1912, όπως και το παροπλισμένο στρατιωτικό φυλάκιο, για να στρίψετε δεξιά στη διασταύρωση για το Εθνικό που απέχει 1 χιλιόμετρο και στη συνέχεια για Κρατερό (7 χλμ.).
Στο Εθνικό τη βόλτα σας θα συνοδέψει ο ήχος από τα νερά του ρέματος που διασχίζει το χωριό και διάφορα τσοπανόσκυλα. Κτηνοτρόφοι είναι στην πλειονότητα οι κάτοικοι, όμως ο σταθμός τεχνητής γονιμοποίησης αγελάδων έχει εγκαταλειφθεί. Πάντως τα παλιά πλίνθινα σπίτια με τη χρονολογία ανέγερσης σε περίοπτη θέση στέκουν ακόμα όρθια...
Επιστρέφετε ξανά στα πεδινά, στον Πολυπλάτανο, στην Καλλινίκη και στον Νέο Καύκασο με την εξαιρετική ρυμοτομία και τη σιδηροδρομική γραμμή προς την ΠΓΔΜ, που είναι τώρα παροπλισμένη. Στο κέντρο της Πελαγονικής πεδιάδας η ματιά σαρώνει τον ορίζοντα: η οροσειρά του Βαρνούντα διεισδύει στο έδαφος των Σκοπίων και δεξιόστροφα βρίσκονται ο Βόρας (ή Καϊμάκτσαλαν) με το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία κατάκορφα, το Βέρμιο, το Σινιάτσικο και τα όρια Καστοριάς και Φλώρινας με τις κεραίες στην κορυφή του Βέρνου (ή Βίτσι).
Ανατολικά της Νίκης υπάρχουν οι προϊστορικοί οικισμοί, Νίκη 1, Νίκη 2, Νίκη 3, όπως χαρακτηρίζονται από το υπουργείο Πολιτισμού, ενώ στα βόρεια και σε απόσταση αναπνοής υψώνεται η ασημίζουσα αιχμή του μιναρέ στο πρώτο τζαμί των Σκοπιανών.
Το Δημοτικό Διαμέρισμα του Νέου Καυκάσου έχει θεμέλιο λίθο από το 1924, όταν ήλθαν εδώ πρόσφυγες από το Καρς του μακρινού Καυκάσου, πολλοί απ’ τους οποίους εγκαταστάθηκαν και στον κοντινό Μεσόκαμπο. Ολόκληρη η λεκάνη μέχρι κάτω την Πτολεμαΐδα έχει πλούσιο σε λιγνίτη υπέδαφος, κάτι που θα διαπιστώσετε βλέποντας τις πολλές καμινάδες των ηλεκτροπαραγωγών εργοστασίων και στην ελληνική πλευρά και σε αυτήν της ΠΓΔΜ.
FAST INFO
Τα αρχοντόσπιτα της Αγίας Παρασκευής
Στην Αγία Παρασκευή υπάρχουν τα τρία μεγάλα πέτρινα αρχοντόσπιτα των αδελφών Ιωαννίδη, πρωτοποριακά για την εποχή τους αν σκεφθεί κανείς ότι χρησιμοποιήθηκε πολύς σίδηρος και λαξευτές γρανίτινες πέτρες.
Με ξεναγό τον παπα-Πέτρο
Στις Κάτω Κλεινές ο δυναμικός και γλαφυρός ιερέας, ο παπα-Πέτρος, θα σας ξεναγήσει πρόθυμα στον ναό που είναι αφιερωμένος στο Γενέσιον της Θεοτόκου. Στον πρόναο υπάρχουν τοιχογραφίες που αναπαριστούν τους διάφορους αμαρτωλούς της εποχής, όπως αυτόν που νέρωνε το κρασί και το πουλούσε, αυτόν που έκλεβε με το υνί του γη του γείτονά του, αυτόν που έκλεβε στο ζύγι, ή αυτόν που κοιμόνταν με τη συμβία του τις Κυριακές και δεν πήγαινε στην εκκλησία...
Αγιος Γεώργιος Κλαδορράχης
Στον ναό του Αγίου Γεωργίου, εκτός από την υπογραφή των κατασκευαστών με τα σχηματοποιημένα εργαλεία, αξίζει να διαβάσετε την εντοιχισμένη πλάκα της οικογένειας Πίρζα, και πώς το όραμα του Αγίου Γεωργίου οδήγησε στο κτίσιμο του ναού το 1914.
ΔΙΑΜΟΝΗ
«Πλειάδες» (23850 44070-1, www.pleiadesflorina.gr ). Ενα όμορφο σύνολο από πέτρινα διώροφα σπιτάκια, πέντε δίκλινα, τέσσερις σουίτες, εξωτερική πισίνα και ένας φιλόξενος χώρος για ΑΜΕΑ.
«Φαίδων Hotel & Spa» (23850 44800-1, www.phaidonhotel.gr ). Λίγο πιο έξω από τη Φλώρινα, προς την κατεύθυνση της Κλαδορράχης, ένα καλόγουστο ξενοδοχείο με νεοκλασικό στυλ. Με τριάντα έξι πολυτελή δωμάτια, δύο προεδρικές σουίτες, συνεδριακό κέντρο και τέλος τα spa του, με την επωνυμία «BlueRoom». Εχει θερμαινόμενη εσωτερική πισίνα, τζακούζι, σάουνα, χαμάμ και εξαιρετικό πρωινό.
ΦΑΓΗΤΟ
«Τέρψη» (23850 94040). Απέχει 1 χλμ. από τη διασταύρωση για Ακρίτα. Εξαιρετικό φαγητό και μεγάλη ποικιλία γεύσεων: ψαρονέφρι με σινάπι, θυμάρι και μέλι, ταλιατέλες σολομού, συκώτι με μέλι, χοιρινό με δαμάσκηνα και μουστοπιπεριά, χοιρινή τηγανιά με φρέσκο αγελαδινό βούτυρο με αποξηραμένες πιπεριές Φλωρίνης και τυρί φέτα, χοιρινό κρέας στον ξυλόφουρνο και τα «πουγκιά» με τυριά, ζαμπόν και μανιτάρια. «Η Εδέμ των Ακριτών» (6976 472203). Περίπου 3 χλμ. πριν από τον Ακρίτα, αριστερά κάτω στο ποτάμι υπάρχει ο συμπαθέστατος Πελοπίδας με το ιχθυοτροφείο, τον ποιμενικό σκύλο του και βέβαια ολοζώντανες πέστροφες και γριβάδια, καθώς και κρέατα, όλα στα κάρβουνα.
«Το αγγούρι» (23850 92467). Ακριβώς στον κεντρικό δρόμο, στη διασταύρωση για Ακρίτα, ο κ. Χρήστος θα σας προσφέρει υπέροχα κεμπάπια, κοτόπουλο τηγανιά, ντόπια κρέατα στη σχάρα, πολλές σαλάτες, αλλά και πέστροφες ορεινές.
Αλέξανδρος Τσαντούλας
πηγή:'εθνος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου