ΥΠΑΡΧΕΙ η σύγχυση: Μορφωμένος θεωρείται ο εγγράμματος, αυτός που έχει σπουδάσει.
Αυτή η αντίληψη, που περιφρουρεί τα στεγανά της ελίτ, περιορίζει τη μόρφωση στην παραγωγή και στην κατανάλωση ευρυμάθειας, βιβλίων, άρθρων, πινάκων, κινηματογραφικών ταινιών κ.λ.π.
Φυσικά η μόρφωση είναι όλα τα σύμβολα ταυτότητας και μαζικής μνήμης: οι μαρτυρίες αυτού που είμαστε, οι προφητείες της φαντασίας, οι καταγγελίες ενάντια σ’ αυτό που μας εμποδίζει να είμαστε και να υπάρχουμε.
Είμαι μορφωμένος σημαίνει πως μπορώ να κατανοήσω με τις γνώσεις και την εμπειρία αυτό που διαδραματίζεται μπροστά μου.
Ο μορφωμένος (όχι απλώς ο εγγράμματος) δεν είναι παθητικός δέκτης, αλλά ενεργητικός πομπός. Ξεσκεπάζει και καταγγέλλει τη νόθα μόρφωση: τα ψέματα της Ιστορίας που μας διδάσκουν, τους ελιγμούς των πολυεθνικών που πουλάνε αυτοκίνητα και ιδεολογία, το σύστημα των αξιών που εκθειάζει τα πράγματα και υποτιμά τους ανθρώπους, το βρώμικο παιχνίδι του χρήματος και της κατανάλωσης, που κάνει τα άτομα να εκμεταλλεύονται το ένα το άλλο και να συντρίβει το ένα το άλλο...
Κατά παράδοξο τρόπο, η νοθεία της μόρφωσης αρχίζει από το σχολείο με τη διαδικασία της ανάγνωσης. Κατά τη διαδικασία αυτή, καταργείται η διαλεκτική και η δημιουργική εμπειρία του διαβάσματος.
Το διάβασμα για κάθε άνθρωπο, ιδιαίτερα για το παιδί είναι εμπειρία: εμπειρία που δημιουργείται ανάμεσα στον αναγνώστη και το κείμενο, διαφορετική σε κάθε άνθρωπο. Διαβάζω σημαίνει μια ενέργεια στην οποία ο συγκεκριμένος αναγνώστης έχει να παίξει ένα ρόλο τόσο σημαντικό όσο και το κείμενο. Το διάβασμα είναι ένας διάλογος ανάμεσα στη φαντασία και σ’ αυτόν που ο φορέας του είναι το κείμενο, μέσω της αφήγησης, των προσώπων και του ύφους.
Το βιβλίο, όπως λέει ο Ουμπέρτο Έκο, «δεν είναι μόνο υπόθεση κουλτούρας. Είναι και υπόθεση πολιτικής αγωγής. Πρόκειται ουσιαστικά για μια μάχη, που θα κρίνει το αν οι πολίτες σκέφτονται με βάση αυτό που διαβάζουν, δηλαδή με το μυαλό τους, ή μόνο με τα μάτια τους, δηλαδή με βάση τα τηλεοπτικά σποτ».
Κατά τη διαδικασία της σχολικής ανάγνωσης δεν καταστρέφεται μόνο η διαφορετικότητα της εμπειρίας για κάθε παιδί, αλλά υποκαθίσταται το διάβασμα με το «μυαλό» και τη φαντασία από το διάβασμα με τα «μάτια»: την παπαγαλία και τη φωτογραφική αποστήθιση. Στη σχολική διαδικασία της ανάγνωσης οι σχέσεις μεταξύ των λέξεων και των πραγμάτων γίνονται απλές και γραμμικές. Στην ουσία, όμως, μυστηριώδεις και ασυνάρτητες, ώστε οι λέξεις να υποκαθιστούν τα πράγματα.
Η διδασκαλία γίνεται, σε μεγάλο βαθμό, σαν μια αφηρημένη αναπαράσταση της γλώσσας, που το παιδί τη γνωρίζει ήδη ακουστικά. Η ενότητα σκέψης και λέξης διασπάται. Οι συσχετίσεις που έχει κάνει το παιδί ήδη διαισθητικά, σβήνονται. Οι λέξεις υψώνονται σε αυθύπαρκτες οντότητες, αφυδατώνονται από σκέψη και μετατρέπονται σε σκιές, σε νεκρές λέξεις. Και, όπως λέει ο ποιητής, «άσχημα, σαν μέλισσες σε άδειο πανέρι, μυρίζουν οι νεκρές λέξεις».
Με μια τέτοια διαδικασία διδασκαλίας, κατά την οποία η ενότητα νόησης και γλώσσας καταστρέφεται (η λέξη δεν ενσαρκώνει εμπειρία και σκέψη), το παιδί αναγκάζεται να αναθεωρήσει αυτά που ξέρει και να ξαναψηλαφίσει την ξώπετση γνώση.
Η γεωγραφία περιορίζεται σε έναν κατάλογο από ονόματα, πρωτεύουσες και προϊόντα, η Ιστορία σε μια γραμμική διαδοχή χρονολογιών και γεγονότων, η λογοτεχνία σε μια χρονολογική κατάταξη των καλύτερων ιδεών που διατύπωσε, με τον καλύτερο τρόπο, ο άνθρωπος. Τίποτε για τα συστήματα των πεποιθήσεων που κρύβονται κάτω απ’ αυτές τις φράσεις, τίποτα για την αντίληψη και την πραγματικότητα που βιώνει το παιδί, τίποτα για το τι διαδίδεται και διδάσκεται από πνεύμα σε πνεύμα.
ΣΗΜΕΡΑ το σχολείο δεν αποτελεί μόνο τη μήτρα της νόθας μόρφωσης. Τείνει σε μια ολοκληρωτική βιομηχανοποίηση, χειραγωγημένο άμεσα από τους νόμους της καπιταλιστικής αγοράς. Η φιλοσοφία της σύγχρονης εκπαιδευτικής πολιτικής συνοψίζεται στις λέξεις:
Ανταγωνισμός, αποδοτικότητα, μέτρηση, ρεκόρ (βαθμοί).
Το σχολείο έχει μεταβληθεί σε «Ιερά Εξέταση», σε ένα σύστημα εξοντωτικής και άκρως ανταγωνιστικής «επιλογής των ειδών», αποκλεισμού και κατασκευής ισοπεδωμένων και πειθαρχημένων υπηρετών στις πολυπολιτισμικές και κοσμοπολίτικες «αξίες» της παγκόσμιας καπιταλιστικής αγοράς.
Συνεπώς, φαντάζει σαν κακόγουστο αστείο, να μιλάμε σήμερα για μόρφωση, «ελεύθερο πνεύμα», εμπεδωμένη γνώση, δημοκρατική και εθνική Παιδεία!
Οι «μεταρρυθμίσεις» των κυβερνητικών εντολοδόχων και μεταπρατών των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων και των νεοταξικών ιδεών, είναι «αντιμεταρρυθμίσεις».
Είναι απορρύθμιση και των υπολειμμάτων αυτής της εθνικής αστικής εκπαίδευσης. Είναι ένα διπλό έγκλημα: Από τη μια προωθούν την ανόθευτη διαιώνιση της κυριαρχίας του χρήματος και από την άλλη τη ζούγκλα και τα διχαστικά «γκέτο» της πολυπολιτισμικότητας.
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου