Χαρά και μαρτύριο!

Δύο στέμματα

Δύο στέμματα έχει στο κεφάλι του ο άγιος Χαράλαμπος. Oι βασιλείς του κόσμου έχουν στέμμα. Και το στέμμα αυτό πολλές φορές πέφτει από το κεφάλι τους. Από εστεμμένοι γίνονται έκπτωτοι. Οι άγιοι είναι oι μόνοι θρονιασμένοι και εστεμμένοι, που δεν πρόκειται ποτέ να εκθρονισθούν και να χάσουν τη δόξα τους. Αιώνια θα έχουν το φωτοστέφανο της δόξας του Θεού στο κεφάλι τους. Γι’ αυτό και στις εικόνες της ορθοδόξου αγιογραφίας παρουσιάζονται με λαμπρό, χρυσό φωτοστέφανο. Πάντοτε όμως στους αγίους το φωτοστέφανο της μετά θάνατον δόξας έρχεται ν’ αντικαταστήσει κάποιο ή κάποια στεφάνια της εδώ ζωής τους. Τέτοια στεφάνια είναι η πίστη η ακράδαντη, η σεμνότητα, η ευσέβεια, η παρθενία και η αγνότητα, η οσιότητα, η άσκηση, η πατερικότητα, η ιεροσύνη και προ παντός η άθληση και το μαρτύριο. Τα δύο τελευταία στεφάνια, η ι ε ρ ω σ ύ ν η και το μαρτύριο ταιριάζουν στον άγιο Χαράλαμπο. Είχε και άλλα στεφάνια, όπως σεμνότητα, πίστη, άγια ζωή, αλλ’ αυτά τα δύο ιδιαιτέρως χαρακτηρίζουν τον άγιο. Γι’ αυτό και λέγεται ιερομάρτυρας. Ιερέας και μάρτυρας. Και τα δύο είναι τόσο λαμπρά, όσο το ακάνθινο στεφάνι του Κυρίου. Από τον πόνο στο στέμμα. Γι’ αυτό και ο ιερός υμνογράφος καλεί να τιμήσουμε «τον με δύο στέμματα εστεμμένο, ιεροσύνης και αθλήσεως» (δοξαστικό εσπερινού)…

Η ιερουργία του μαρτυρίου

Ιερέας λοιπόν ο άγιος Χαράλαμπος. Πολλές φορές τέλεσε τη θεία Λειτουργία. Αλλ’ ήλθε η στιγμή, που τέλεσε την ωραιότερη λειτουργία της ζωής του. Και η ωραιότερη λειτουργία της ζωής του ήταν το μαρτύριο του. Στις άλλες λειτουργίες προσέφερε στο λαό το Αίμα του Χριστού. Στη λειτουργία του μαρτυρίου πρόσφερε στο Χριστό το δικό του αίμα… Η λειτουργία του μαρτυρίου γίνεται υπέρ Εκείνου, που τέλεσε τη λειτουργία του Γολγοθά, θυσιάζεται ο μάρτυρας στο θυσιαστήριο, του μαρτυρίου υπέρ του Ιησού Χριστού, ο οποίος προσέφερε τον εαυτό του στο Θεό και Πατέρα «ιερείον άμωμον». Θυσία υπέρ του θυσιασθέντος. Έτσι παρουσιάζει ένας ύμνος της εορτής το μαρτύριο του αγίου Χαραλάμπους.

Χαρά στο μαρτύριο

Το νέο στοιχείο στη θυσία του μαρτυρίου, ένα στοιχείο, που δεν φαίνεται σε θυσίες ανθρώπων για άλλες ιδεολογίες και θρησκείες, είναι η χαρά, Ο πόνος μεταστοιχειώνεται σε χαρά. Στο χριστιανό ενεργούν αντίστροφα η ηδονή και η οδύνη. Η ηδονή της αμαρτίας προκαλεί πόνο και θλίψη· η οδύνη του μαρτυρίου προκαλεί χαρά και αγαλλίαση. Από τον πόνο γεννιέται η χαρά, όπως από τον πόνο του τοκετού γεννιέται ένας νέος άνθρωπος… Η χαρά στο μαρτύριο είναι χάρισμα και χαρακτηριστικό γνώρισμα των αγίων. Δεν ήταν δυνατόν να φθάσουν στη στιγμή του τελικού μαρτυρίου, αν δεν σκιρτούσαν από χαρά. Αυτό είναι μοναδικό στο είδος του θαύμα… Αυτή τη χαρά στο μαρτύριο είχε και ο άγιος Χαράλαμπος. Αυτό φανερώνει και το όνομά του. Χαρά και λάμψη, δηλαδή έλαμπε από χαρά ο Χαράλαμπος. Η χαρά και η λαμπρότητα, δηλαδή με χαρά οδηγείτο στη λαμπρότητα του μαρτυρίου και της αιώνιας δόξας ο ιερομάρτυρας…

Για ποιόν το μαρτύριο;

Η χαρά των μαρτύρων, και γενικά η χαρά των χριστιανών, αφού όλοι οι χριστιανοί είναι, κατά ένα τρόπο μάρτυρες, έχει την εξήγησή της. Δεν είναι μαζοχιστής ο χριστιανός μάρτυρας, ώστε να χαίρεται όταν τον ραβδίζουν, όταν του ξεσχίζουν το δέρμα. Όταν τον ξαπλώνουν πάνω σε πυρακτωμένο από τη φωτιά σιδερένιο κρεβάτι, όταν τον βάζουν σε τροχούς με κοφτερά μαχαίρια, όταν του κάνουν ποικίλα και φρικτά βασανιστήρια, όπως συνέβηκε στην περίπτωση του αγίου Χαραλάμπους. Όχι, δεν είναι μαζοχιστής. Είναι ήρωας. Αντέχει το μαρτύριο με τη χάρη του Θεού και έχει λόγους σοβαρούς, που τον κάνουν να είναι χαρούμενος.

Πρώτος λόγος. Πριν από το μαρτύριο αισθάνεται χαρά, που θα μαρτυρήσει, διότι ξέρει για ποιόν θυσιάζεται. Θυσιάζεται για το πιο αγαπητό πρόσωπο, για τον “Αγαπητό των αγαπητών, για τον Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό. Η αγάπη στο Χριστό προκαλεί τη χαρά. Προηγήθηκε η Αγάπη Εκείνου. Πρώτος Εκείνος μας αγάπησε και υστέρα εμείς τον αγαπάμε. Πρώτος Εκείνος θυσιάσθηκε και μετά εμείς καλούμεθα γι’ αυτόν να θυσιαστούμε…

Με τα παθήματα του ο χριστιανός μάρτυρας γίνεται κοινωνός των παθημάτων του Χριστού. Σταυρώνεται με το Χριστό. Και όποιος γίνεται κοινωνός των παθημάτων, γίνεται κοινωνός και της Αναστάσεως του Χριστού…

Πρώτος λοιπόν λόγος χαράς του μαρτυρίου το για ποιόν πάσχει ο μάρτυρας. Πάσχει για τον αξιέραστο (αξιαγάπητο) Ιησού Χριστό, για Εκείνον, που μύριες ζωές αν είχαμε, θα άξιζε γι’ αυτόν να τις θυσιάζαμε. Οι Απόστολοι, όταν ξυλοκοπήθηκαν στο συνέδριο των Ιουδαίων, βγήκαν έξω και χοροπηδούσαν από χαρά, που αξιώθηκαν να υποστούν τα πρώτα μαρτύρια για το όνομα του Χριστού… Η χαρά αυτή των Αποστόλων και των Μαρτύρων αποτελεί υπόδειγμα για μας τους σημερινούς χριστιανούς. Όταν βλέπουμε τις αλυσίδες και τις κατακόμβες και τους τάφους των μαρτύρων, να οδηγούμεθα στην ηρωική απόφαση να θυσιαστούμε κι εμείς για τον Ιησού Χριστό…

Με ποιά δύναμη το μαρτύριο;

Αλλά πώς έφθασαν οι μάρτυρες σ’ αύτη την ελευθερία, ώστε ν’ αποδεσμευτούν και από την καταπίεση του πόνου και με χαρά να βαδίζουν στο μαρτύριο; Εδώ βρίσκεται ο δεύτερος λόγος, στον όποιον οφείλεται η χαρά τους στο μαρτύριο. Είναι η χάρη του Θεού. Αν η αγάπη στο Χριστό γεννά τον πόθο του μαρτυρίου, η χάρη του Θεού κρατά καρτερικό και γενναίο τον μάρτυρα κατά το χρόνο του μαρτυρίου. Είναι αδύνατον με τις ανθρώπινες μόνο δυνάμεις το εκούσιο και χαρούμενο μαρτύριο. Μόνο με τη δύναμη της θείας χάριτος εξηγείται. Το μαρτύριο είναι χάρισμα· από τα μεγαλύτερα και καταπληκτικότερα χαρίσματα. Έτσι το έβλεπε ο μεγάλος μάρτυρας του Χριστού, ο Παύλος, και έλεγε: «Γιατί σε σας δόθηκε το χάρισμα, όχι μόνο να πιστεύετε στο Χριστό, αλλά και να υποφέρετε γι’ αυτόν» (Φιλιπ. 1,29).

Και η χάρη κάνει τους χριστιανούς μάρτυρες χαρούμενους, χαριτωμένους, όπως ο άγιος Χαράλαμπος. Χαριτωμένοι όλοι οι μάρτυρες. Την ώρα του μαρτυρίου έχουν μυστική χαρά, ότι δεν είναι μόνοι τους, ότι μαζί τους, συναθλητής , είναι ο ίδιος ο Θεός.

Η χάρη κάνει τους χριστιανούς, ενώ πονάνε, να χαίρουν ενώ είναι δεμένοι στη φυλακή με αλυσίδες, να αισθάνονται απελεύθεροι Χριστού. «Έτσι», λέει ο ι. Χρυσόστομος, «στην πραγματικότητα οι βασανιζόμενοι και οι δέσμιοι ήσαν ελεύθεροι, διότι ήσαν απαλλαγμένοι από όλα τα δεσμά του κόσμου, και ιδίως από τα δεσμά της αμαρτίας· αντιθέτως οι δήμιοι, που σφιχτόδεναν τους μάρτυρες, οι ίδιοι ήσαν δέσμιοι της αμαρτίας και του διαβόλου».

Πού οδηγεί το μαρτύριο;

Και ο τρίτος λόγος της χαράς. Φαντασθείτε κάποιον να του χαρίζουν θησαυρό πολύτιμο, που όμως βρίσκεται πολύ ψηλά και δεν μπορεί να τον φθάσει. Χαρούμενος είναι, που του χάρισαν το θησαυρό, αλλά πιο χαρούμενος θα είναι όταν του χαρίσουν και τη σκάλα για ν’ ανέβη και να φθάσει το θησαυρό. Το μαρτύριο είναι η σκάλα, η πιο σταθερή και σίγουρη σκάλα, για ν’ ανέβη κανείς στον ουρανό και να κληρονομήσει τα αποθησαυρισμένα για τους πιστούς αγαθά της βασιλείας του Θεού. Αυτή τη σκάλα χρησιμοποίησε ο άγιος Χαράλαμπος και ανέβηκε στον ουρανό. «Χρησιμοποίησες το μαρτύριο για το Χριστό, σαν σκάλα και ανέβηκες σε ουράνια λιβάδια» (τροπάριο της Λιτής).

Χαρά έχουν οι μάρτυρες, γιατί ξέρουν που οδηγεί το μαρτύριο. Εξασφαλίζει το εισιτήριο για τον παράδεισο. Αξίζει να υποστεί κανείς πρόσκαιρο πόνο για τον αιώνιο θρόνο της δόξας του Θεού.

Αγαπητοί! Επώνυμος της χαράς ο άγιος Χαράλαμπος. Η χαρά του υπόδειγμα για τη χαρά μας. Και στις μεγαλύτερες θλίψεις οφείλουμε να είμαστε χαρούμενοι. Όχι απλώς να είμαστε, αλλά και να φαινόμαστε χαρούμενοι. Η χαρά μας, το χαρούμενο πρόσωπό μας, αποτελεί την καλύτερη δ ι α φ ή μ ι σ η του Χριστιανισμού. Χαρά θέλει να δει ο κόσμος από τους χριστιανούς· την αληθινή χαρά, σαν τη χαρά που είχε ο άγιος Χαράλαμπος.

πηγή