Πομάκοι: Οι Έλληνες Γηγενείς τις Θράκης και η γενοκτονία τους από το νεοελληνικό κράτος.

Το Νεοελληνικό κράτος φαίνεται ότι έχει μία παράδοση στην μη αποτροπή, αν όχι ενίσχυση των γενοκτονιών κάθε Γηγενούς πληθυσμού που σχετίζεται εδαφικά ή πολιτισμικά με την διαχρονική Ελληνική παρουσία. Βλέποντας τις πρωτοφανείς μεθοδεύσεις κάποιων βουλευτών του κυβερνώντος μάλιστα κόμματος, δεν μπορούμε να μένουμε σιωπηλοί. Τα στοιχεία της παρουσίας των Πομάκων είναι συντριπτικά και οφείλουν να μας κάνουν να αποτρέψουμε την τέλεση άλλης μίας γενοκτονίας, επί “Ελληνικού” εδάφους μάλιστα…

Στις υπώρειες της σημερινής Ροδόπης, τόσο άπό την πλευρά της Βουλγαρί­ας όσο καί της Ελλάδος ζή μία παρε­ξηγημένη, όσο και υπερήφανη φυλή οί Πο­μάκοι. Πρόκειται γιά ένα γηγενές φύλο εγκατεστημένο έκεί άπό τήν αυγή τής Ιστορίας γι’ αυτό καί ονομάζονται Ροδοπαΐοι. Ό συνο­λικός αριθμός των Πομάκων υπολογίζεται στίς 400.000 ψυχές έκ των όποιων τό 80% ζή στό Βουλγαρικό τμήμα τής Ροδόπης καί τό υπόλοιπο στό Ελληνικό. Τό μεγαλύτερο των Ελλήνων Πομάκων ζουν στον Νομό Ξάνθης καί στα χωριά ‘Εχίνος, Κύκνος, Γλαύκη, Κένταυρος, Ώραΐον, Μύκη, Σάτρη, Μελίβια, Θέρμες καί Πόμα. Οί υπόλοιποι κατοικούν στον νομό Ροδόπης, πρός τήν πλευρά του “Εβρου καί στα χωριά Κέχρου, πού περιλαμβάνει 11 οικισμούς καί τήν ‘Όργανη. Τήν τελευταία τριακονταετία μεγά­λος αριθμός Πομάκων έχει έγκατασταθή οτά αστικά κέν­τρα Ξάνθης, Θεσσαλονίκης καί Αθήνας γιά καλύτερες συνθήκες ζωής. Κατά κανό­να οί άνδρες εκπατρίζονται ένώ οί οικογένειες τους μέ­νουν οτά χωριά τους. Οί Πο­μάκοι διακρίνονται γιά τρεις μοναδικές ιδιομορφίες, α) Κα­τοικούν στό βουνό τής Ροδό­πης άπό αρχαιότατης εποχής, β) Εΐναι σχεδόν όλοι τους σή­μερα Μουσουλμάνοι Σουνίτες καί γ) έχουν ιδιαίτερη γλώσσα τά Πομάκικα.

Αυτές οί ιδιομορφίες έχουν δημιουργήσει ένα μπέρδεμα στό μυαλό τών απλοϊκών Πομά­κων οί όποιοι δέν μπορούν νά καταλάβουν πώς εΐναι δυνατόν νά είναι Μουσουλμάνοι χωρίς νά είναι Τούρκοι, πώς ή θρησκεία καί ή γλώσσα τούς χωρίζει άπό τούς Έλληνες, άφοΰ είναι αυτόχθονες Ροδοπαΐοι. Ό ισλαμι­σμός εΐναι τό μόνο κοινό σημείο πού συνδέ­ει τούς Πομάκους μέ τούς Τούρκους.

Είναι όμως γνωστό ότι ή θρησκεία δέν αποτελεί εθνολογικό όρο καί ασχολείται μέ τις μεταφυσικές ανησυχίες τοΰ Άνθρωπου, ένώ ή φυλή καί τό έθνος αναφέρονται στην φυλετική σχέση καί στήν συγγένεια τών ανθρώπων. Ή κοινή θρησκεία ανάμεσα σέ διαφορετικά έθνη δέν σημαίνει ότι καταρ­γούνται οί εθνολογικές διαφορές τών λαών τους.

Άν συνέβαινε αυτό τότε όλο το Ίσλάμ (Αι­γύπτιοι, Λίβυοι, Άραβες κ.ά) θά ήταν Τούρ­κοι. Καί όμως τά επιχειρήματα τών Τούρ­κων εστιάζονται ακριβώς σ’ αυτό τό γεγο­νός. Δηλαδή στό ότι οί Πομάκοι είναι Τούρ­κοι γιατί είναι Μωαμεθανοί, καί γιατί ό Τουρκικός στρατός τούς εξισλάμισε στά χρόνια τής Τουρκοκρατίας. Στό πρώτο επιχείρημα θά μπορούσε κα­νείς νά απάντηση: – Γιατί τάχα οί Πομάκοι νά είναι Τούρκοι καί νά μήν είναι Ινδονήσιοι καί αυτοί εί­ναι Μουσουλμάνοι. Στό δεύτερο, άπό μόνος του ό ίσχυρισμός δηλώνει ότι ό Ροδοπαΐοι, οί όποιοι ζουν πάνω στήν Ροδόπη έπί 4.000 χρόνια, δέν έχουν καμμιά σχέ­ση μέ τούς Τούρκους επιδρο­μείς πού ήλθαν γιά πρώτη φορά στήν χώρα τών Πομά­κων τό 1365. Μέχρι πρίν λί­γες δεκαετίες τό σύνολο τών Πομάκων κατοικούσε επάνω στήν Ροδόπη, ένώ οί Τουρκο­γενείς τής Θράκης ζούσαν καί ζουν όλοι οτά πεδινά καί οτά αστικά κέντρα. Ή διαφορά αυτή εΐναι απόλυτη καί οφείλεται στίς συνέπειες τοΰ τουρκικού συστή­ματος τής εποχής τής κατάκτη­σης. Όταν οί Τούρκοι εισέβαλαν στήν Βαλκανική άπό τό 1355 έως τό 1450 όλες οί καλλιεργήσιμες πε­διάδες περιήρχοντο στήν ιδιοκτη­σία τοΰ Σουλτάνου ό όποιος τίς πα­ραχωρούσε σέ Τούρκους άποικους. “Ετσι δημιουργήθηκε ή Τουρκική φεουδαρχία στήν Βαλκανική μέ μικρούς καί μεγάλους τιμαριούχους οί όποιοι, έναντι αυτής τής παραχώρησης, αναλάμβαναν τήν υποχρέω­ση νά παίρνουν μέρος στις εκστρατείες τοΰ Σουλτάνου μέ ένα αριθμό ιππέων (Σπαχή-δων). Οί ντόπιοι ή έπρεπε νά γίνουν δουλο­πάροικοι ή νά πάρουν τά βουνά. Αυτός εί­ναι καί ό λόγος πού εγκαταστάθηκαν Τούρ­κοι στήν πεδινή Βαλκανική.

Κανείς Τούρκος δεν διέμενε στην Ροδόπη, στον “Ορβηλο ή σε κάποιο άλλο ορεινό ση­μείο της Θράκης ή στον Ολυμπο, στό Βέρμιο, Στήν Πίνδο, στο Πήλιο κ.λπ. Ό κανόνας αυτός δέν έχει εξαίρεση. Αύτό το γεγονός, πού άποδεικνύεται ίστορικά, μας βεβαιώνει οτι κυρίως κάτοικοι των ορέων δέν είχαν και δέν έχουν σχέση μέ τούς Τούρκους. Κατά συνέπεια καί οί ορεσίβιοι Πομάκοι δέν εΐχαν σχέση μέ τούς Τούρ­κους, οί όποιοι εγ­καταστάθηκαν στην δυτική Θράκη έπί Σουλτάνου Μουράτ (1359-1389) καί I Βογιαζήττοΰ Γιλδιρίμ (1389-1401). Την εποχή εκείνη οί Πομάκοι αύτονομάζονταν Αγριάνες καί γι’ αυτό οί Τούρκοι τούς άποκαλουσαν Άχριάν. Τό γεγονός αυτό μας πείθει ότι κατά τά έτη 1365-1370, ήταν ακόμα ζωντανή ατούς Πομάκους ή ανάμνηση της καταγωγής τους άπό τήν’Ελληνοθρακική φυλή των Αγριάνων, οί όποιοι κατοικούσαν άπό τήν Ξάνθη έως τόν “Ορβηλο. Οί αρχαιότερες μαρτυρίες περί των Αγριάνων ή Άγρέων ή Αγραιών, τις αντλούμε άπό τόν Θουκυδίδη καί τόν Θεόπομπο:

«Σιτάλκης ό Τήρεως Όδρύσης Θρακών ίασιλεύς, ανίατη δέ καί Αγριάνας καί Λαια-Ιυς καί αλλα οσα έθνη Παιονικά, ων ήρχε καί έσχατοι της αρχής ούτοι ήσαν»,(Θουκ. ρτ. Β’, 96,3).

«Αγρίας άρσενικώς, έθνος Παιονίας Jεταξύ Αϊμου καί Ροδόπης… Λέγον-ρι καί Αγράϊοι τετρασυλλάβων και Άγριεΐς, ώς ό Θεόπομπος…», (Fragmenta Historicorum Graecorum έκδ. C. καί Thom. Muller 1, Paris_1884, σελ. 285).

Οί Αγριάνες ήταν μία άπό τίς πενήντα φυ­λές τής Θράκης τίς όποΤες αναφέρει ό Στρά­βων. Ό Θεόπομπος σημειώνει ότι ήσαν εξαιρετικοί ακοντιστές, περιζήτητοι οτόν στρατό των Δρυσσών, των Αθηναίων καί των Μακεδόνων. Ό Μέγας Αλέξανδρος διατηρούσε Ιδιαίτερες σχέσεις μέ τόν βασι­λιά τών Αγριαίων Λάγγαρο, καί μάλιστα θέλησε να τόν νύμφευ­ση μέ τήν αδελφή του Κύννα. ί y Oi Αγριάνες ακοντιστές, μαζί μέ τό τάγμα τών βασιλικών υπασπι­στών, υπήρξαν τά δυό επίλεκτα σώ­ματα του Μακεδόνα στρατηλάτη, τά όποια δέν αποχώρησαν ποτέ.

Σέ όλες τίς νυκτερινές επιχειρήσεις του, ό Αλέξανδρος είχε πάντα μαζί του αυτά τά δυό εκλεκτά σώματα. Ό Άρριανός, οτήν Αλεξάνδρου Ανάβαση, αναφέρει 52 φορές οτήν δράση τών Αγριάνων. Από τήν πρώτη μάχη οτόν Γρανικό Ποταμό φάνηκε ή άξια τών Αγριάνων, οί όποιοι πολέμησαν οτήν δεξιά πλευρά μαζί μέ τό ιππικό τοΰ Φιλώτα καί συνεχίσθηκε έως τίς εκστρατείες εναν­τίον τοΰ Βήσσου, στήν Βακτριανή καί τοΰ Πώρου στίς Ινδίες.

Παρά τό γεγονός ότι κάποια στοιχεία τής γλώσσας τών Ροδοπαίων μοιάζουν πολύ μέ τά Βουλγάρικα, οί Πομάκοι αντιπαθούν καί θεωρούν εχθρούς τους τους Βούλγαρους, γιατί τους έχει μείνει ή θλιβερή ανάμνηση τών μαρτυρίων καί τών κα­ταπιέσεων πού υπέστη­σαν στό απώτερο παρελθόν άπό τους Βουλγά­ρους. Ή ιστο­ρία δίνει τήν εξήγηση της γι’αυτό τόμΐ-; σος πού δια­κατέχει τους / Πο μά κους εναντίον τών Βουλ γά ρων. Έπί αυτοκρατορί­ας Ίσαακίου τοΰ Β ‘ (1185-1195) οί Βούλγαροι απέκτησαν την ανεξαρτησία τους και μέ έδρα τόν Τύρναβο, ύπό τήν ηγεσία των Άσσάν επιδίδονταν σέ φοβερές επιδρομές στην Θράκη τήν όποια καταλεηλατοϋσαν. Λίγα χρόνια αργότερα, τό 1204, ύπό τό πρόσχημα της 4ης Σταυρο­φορίας κατελήφθη ή Κωνσταντινούπολη άπό τούς Φράγ­κους. Τότε οί Βούλγαροι βρέ­θηκαν, λόγω κε­νού εξουσίας, σέ πλεονεκτική θέση καί επω­φελήθηκαν άπό τήν περίσταση. Έτσι μή βρίσκον­τας αντίσταση κατέλαβαν τήν Φιλιππούπολη, Άνδιανούπολη, Ξάνθη, Κομο­τηνή καί ολό­κληρη τήν Ρο­δόπη. Τό 1261 απελευθερώνε­ται ή Κωνσταν­τινούπολη, ή Φιλιππούπολη, ή Κομοτηνή καί ή Ξάνθη. Ή Ρο­δόπη όμως για ένα μεγάλο διά­στημα παραμέ­νει ύπό Βουλγα­ρική διοίκηση. Αυτή ή περίοδος γιάτούςύποταγ-μένους Έλλη-νοθρακές είναι μαύρη καί θλι­βερή. Οί Βούλ­γαροι επέδει­ξαν πρωτοφανή σκληρότητα καί απανθρωπιά δι­απράττοντας αφάνταστες ωμότητες σέ βά­ρος τών Πομάκων. Ό Νικήτας Χωνιάτης, σύγχρονος τών γεγονότων γράφει ότι: «όσα διεπράχθησαν τότε κανένα μάτι δέν εΐδε ποτέ».

Οί δυστυχισμένοι “Ελληνες ΡοδοπαΤοι υπέ­φεραν περισσότερο άπό έναν αιώνα. Οί κα­τακτητές επεδίωξαν νά τούς έκβουλγαρί-σουν, γεγονός πού αποδεικνύει τά όποια σλαυοβουλγαρικά γλωσσικά στοιχεία. Τό 1876 κατά τήν βουλγαρική επανάσταση του ΒβΓ,θκ οί Πομάκοι βοήθησαν τούς Τούρ­κους στην κα­ταστολή της, εκδικούμενοι μέ άγριο τρόπο τούς Βουλγά­ρους για όσα εί­χαν διαπράξει εις βάρος τους κατά τό παρελ­θόν.

Επειδή στήν γλώσσα τών Πο­μάκων ή λέξη «Πομάγκαμ»ση-μαίνει βοηθώ, μερικοί ΡοδοπαΤ­οι ίσχυρίζοντο ότι, αυτό τό ρή­μα αποτελεί τήν ρίζα του ονόμα­τος τους, επειδή βοήθησαν τούς Τούρκους στον πόλεμο εναντί­ον τών Βουλγά­ρων. “Ομως ή πραγματική κα­ταγωγή της ονο­μασίας Πομά-κος δέν έχει ακό­μα έξακριβωθή. Τό πιό πιθανόν είναι νά προέρ­χεται άπότό όνο­μα της Θρακικής πόλης Πόμα ή νά είναι παρα­φθορά της λέξε-ωςάπόμαχοςδη-λαδή νά προέρχεται άπό τούς Απόμαχους στρατιώτες του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Στό παρελθόν, τόσον κατά τήν διάρκεια τοΰ Α’, όσον καί του Β’ παγκοσμίου πολέ­μου οί Βούλγαροι καί πάλι προσπάθησαν νά έκβουλγαρίσουν διά της βίας τούς Ρο-δοπαίους βαπτίζοντας τους καί δίνοντας τους ονόματα όπως Βόρις, Κρούμα, Στο-γιάν, κ.λπ.

Μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο οί Ροδο-παΐοι βουλευτές Χαμδή άπό τήν Ελλάδα και Χάκκη άπό τήν Βουλγαρία πήγαν οτήν Αμερική γιά νά διαφωτίσουν τήν κοινή γνώ­μη της Αμερικής καί ζήτησαν όλοι οί Πομά­κοι καί της Βουλγαρίας καί τής Ελλάδας νά προσαρτηθούν οτήν Ελλάδα. Τό ϊδιο ζήτη­σαν άπό τό συνέδριο τής ειρήνης στο Πα­ρίσι τό 1946. Νά ύπαχθή δηλαδή ολόκλη­ρη ή περιοχή των Πομάκων οτήν Ελλάδα λόγω τής φυλετικής συγγένειας των Πομά­κων μέ τούς Έλληνες.

Μετά τόν Β’ παγκό­σμιο πόλεμο οί Βούλγαροι ακολουθώντας τήν ίδια τακτική, τήν όποια έχάραξαν πρίν 7 αιώνες, άσκησαν πολιτική καταπίεσης καί αφομοίωσης είς βάρος τών Πομάκων καί εγκατέστησαν διά τής βίας πολλούς άπ’ αυ­τούς οτήν Δοβρουτσά κοντά στον Δούνα­βη, προκειμένου νά πραγματοποιηθή πιό εύκολα καί σέ ξένο περιβάλλον ό έκβουλ-γαρισμός τους. Βάσει τών όσων αναπτύξα­με, κανείς ιστορικός δέν μπορεί νά ίσχυρι-σθη ότι οί Ροδοπαΐοι έχουν κάποια σχέση μέ τούς Τούρκους.

Κατά τόν Στράβωνα οτήν Ροδόπη κατοι­κούσαν τά έξης Έλληνοθρακικά φΰλα:

Οί Βησσοί, οτήν βόρεια Ροδόπη, οί Δΐοι οτήν Ανατολική κα’ι οί Αγριάνες οτήν Δυτι­κή. Τό ότι οί Πομάκοι είναι απόγονοι τών Έλληνοθρακικών φυλών, δέν προκύπτει μόνον άπό τις νεφελώδεις αναμνήσεις τής εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου άλλά καί άπό τις μελέτες όλων τών ιστορικών πού ασχολήθηκαν μέ τό θέμα.

Ό Κουρτίδης στον Α’ τόμο, σελ. 312 τής Ιστορίας τής Θράκης γράφει:

«Θεωροϋμεν απογόνους τών αρχαίων Θρακών τούς Πομάκους, τήν ρωμαλαίαν και πολεμικήν φυλήν, ή όποια ώς άλλο ξε­χωριστό φΰλο κατοικεί εις τήν νότιαν Ροδό­πη ν. Φαίνεται ότι οί Πομάκοι, κατ’ αρχάς έξεσλαυΐσθηκαν, κατόπιν έξισλαμίσθησαν, πλην όμως διετήρησαν ώς γλώσσα σλαυικόν τι Ιδίωμα…».

Πολλοί ξένοι μελετητές, όπως ό Τσέχος Γκάϊτλερό όποιος στό βιβλίο του, «Παραδό­σεις καί άσματα τών Πομάκων» δέχεται ότι οί Πομάκοι είναι απόγονοι τών Αγριάνων, επιμένουν νά θεωρούν τούς Πομάκους απο­γόνους τών αρχαίων Θρακών. Οί Πομάκοι λοιπόν είναι μία γηγενής φυλή γεωργών, κτηνοτρόφων καί υλοτόμων πού κατοι­κούν στά ορεινά καί ημιορεινά εδάφη τής Ροδόπης. Ένας λαός πού ζή μέσα οτήν φτώ­χεια καί τήν αμάθεια, ένας λαός πού έχει χάσει τόν εαυτό του καί τήν ύπαρξη του. “Ετσι σ’ αυτή τήν συγκεχυμένη κατάστα­ση, τών πραγμάτων ήταν εύκολο νά βρουν πρόσφορο έδαφος όλες οί ενδιαφερόμενες ξένες προπαγάνδες. Οί Βούλγαροι σχεδόν έκβουλγάρισαν του Πομάκους πού μένουν στή εδάφη τους, ένώ οί Τούρκοι, επειδή δέν μπορούν νά δράσουν οτήν Βουλγαρία στρά­φηκαν πρός τήν ‘Ελλάδα. Μέ συμμάχους τήν αδιαφορία καί τήν ανικανότητα τής Ελ­ληνικής διοικήσεως, όπως καί τήν άγνοια καί τήν σύγχυση τών αρμοδίων καί υπευ­θύνων ελληνικών οργάνων επέτυχαν πάρα πολλούς άπό τούς στόχους τους. “Εχουν κα­ταφέρει νά πείσουν ένα μεγάλο ποσοστό τών αφελών Πομάκων τής Ελλάδος, ότι εί­ναι Τούρκοι επειδή είναι μουσουλμάνοι. ‘Εν τούτοις πρίν άπό τόν Β’ παγκόσμιο πόλεμο εθεωρείτο προσβολή γιά έναν Πομάκο τό νά τόν χαρακτηρίση κανείς Τούρκο.

Τήν Τούρκικη προπαγάνδα όπως προ­αναφέραμε, βοήθησε άθελα της άλλά και αποτελεσματικά ή “Ελληνική διοίκη­ση μέ τήν στάση, τά μέτρα καί τήν δυσπι­στία πού φανερά έδειχνε, λόγω άγνοιας, γιά τούς Ροδοπαίους. Ή στάση αυτή πού προέρχεται άπό τό «Ελλάς Ελλήνων Χρι­στιανών» ώφειλόταν οτήν Μουσουλμανι­κή θρησκεία τών Πομάκων. Αυτή ή ϊδια ή διοίκηση μέ τήν λήξη τοΰ εμφυλίου επέ­τρεψε ατούς Τούρκους πράκτορες τοΰ Γε­νικού Προξενείου Κομοτηνής, νά βοηθή­σουν οικονομικά οτήν αποκατάσταση τών Πομάκων ανοίγοντας έτσι τήν Κερκόπορ-τα τοΰ εκτουρκισμού. Επίσης, δέν έκανε διάκριση στά μειονοτικά σχολεία. Ένώ οί Πομάκοι δέν έχουν καμμία σχέση μέ τούς Τούρκους, ή «Ελλάδα» τούς έστειλε στά ϊδια μειονοτικά σχολεία μέ τό ϊδιο πρό­γραμμα! “Ετσι οί Ροδοπαΐοι άντί νά μαθαί­νουν τήν ελληνική καί τήν Πομακική διδά­σκονται Τούρκικα καί Αραβικά. Ποιος αμ­φιβάλλει γιά τό ότι τό Ελληνικό Κράτος μέ σα στήν πρωτοφανή Χριστιανική βλακεία του προσπάθησε νά έκτουρκίσπ τούς Έλ-ληνοθρακες; Ακόμα επετράπη νά έρχων-ται άπα τήν Τουρκία δάσκαλοι στά σχολεία της μουσουλμανικής μειονότητας, οί όποι­οι στήν ουσία ήτανε πράκτορες και αξιω­ματικοί των τουρκικών ένοπλων δυνάμε­ων πού σάν κύριο καθήκον τους είχαν τήν ανθελληνική προπαγάνδα, τήν κατασκο­πεία, τον εκτουρκισμό των Πομάκων και τήν δημιουργία προβλημάτων στήν Ελλη­νική Θράκη.

Αυτή ή αντιφατική και ανερμάτιστη πο­λιτική δημιούργησε τά τελευταία χρόνια πολλά δυσάρεστα προβλήματα στήν Θρά­κη καί ειδικά στή ζήτημα των Πομάκων. Τά εκπαιδευτικά καί μορφωτικά προβλήμα­τα των Πομάκων είναι τεράστια. Ή μέση παιδεία είναι ανύπαρκτη. ‘Εφ’ όσον δέν δι­δάσκονται ελληνικά στο δημοτικό δέν μπο­ρούν νά παρακολουθήσουν Γυμνάσιο καί Λύκειο. Οί ελάχιστοι πού επιθυμούν νά σπουδάσουν δέν έχουν άλλη λύση παρά νά σπουδάσουν στό γυμνάσιο Τζελάλ Μπα-γιάρ της Κομοτηνής στό όποιο ή διδασκα­λία γίνεται στά τούρκικα. Γιά πανεπιστη­μιακές σπουδές στήν Ελλάδα μέχρι πρό τίνος δέν μπορούσε νά γίνη. λόγος. Τώρα τελευταία ευτυχώς υπάρχει ή δυνατότης, μέ ειδικό νόμο, νά είσέρχωνται στήν ανώ­τατη παιδεία τά παιδιά των Πομάκων μέ λιγώτερες προϋποθέσεις άπό τά άλλα Ελ­ληνόπουλα.

Μέ τό ανύπαρκτο στήν πραγματικότητα εκπαιδευτικό σύστημα δημιουργούμε πο­λίτες δευτέρας κατηγορίας, τούς όποιους αποκλείουμε άπό τήν ελληνική παιδεία καί τούς σπρώχνουμε στήν αγκαλιά τής Τουρκί­ας (Διάφορες σχολές στήν Τουρκία δίνουν συνεχώς διάφορες υποτροφίες στους Πο-μάκους). Είναι ανάγκη τό ελληνικό σύστη­μα στήν παιδεία νά τεθή καί στά Πομακο-χώρια, νά έξωμοιωθοΰν δηλαδή τά σχολικά προγράμματα τών Πομάκικων σχολείων, μέ αυτά τών υπολοίπων ελληνικών. ‘Εκτός τών εκπαιδευτικών προβλημάτων οί Πομά­κοι έχουν καί οίκονομικά προβλήματα. Οί κάτοικοι τής Ροδόπης, όπως προαναφέρα­με ζουν άπό τήν γεωργία, τήν κτηνοτροφία καί τήν υλοτομία, ασχολίες οί όποιες δέν επι­φέρουν σοβαρά εισοδήματα, γι’ αυτό καί πολλοί τά συμπληρώνουν εργαζόμενοι ώς έργατοτεχνίτες σέ διάφορες πόλεις τής Ελ­λάδος, κυρίως τής Αθήνας. Στήν γεωργία ό κλήρος είναι πολύ μι­κρός καί οί περιοριστι­κές διατάξεις στήν αγο­ρά γής καί στήν δανειο­δότηση τών Πομάκων, τούς κράτησε γιά χρό­νια στήν εξαθλίωση” έδώ χρειάζεται οπωσ­δήποτε μιά αγροτική με­ταρρύθμιση. Στήν κτη­νοτροφία υπήρχε μία ανάπτυξη κυρίως στά αιγοπρόβατα. Αλλά καί αυτή υπέστη δυνατό πλήγμα μέ τήν απαγό­ρευση τής αίγοτροφίας γιά τήν προστασία τών δασών.

Ή υλοτομία κα) τά δάση θά μπορούσαν νά γίνουν πηγή πλούτου για τήν περιοχή στην όποια γίνονται αναδασώσεις ευρείας εκτά­σεως. Τό παράπονο των Πομάκων εΐναι ότι αυτές οί αναδασώσεις γίνονται μέ κωνοφό­ρα και ειδικά πεΰκα πού δεν προσφέρουν τίποτε άλλο παρά μόνο τό ρετσίνι τους. Εί­ναι ανάγκη νά έξετασθη ή πιθανότητα ανα­δάσωσης μέ άλλα δένδρα όπως καστανιές, όξυές, δρύες κ.λπ., πού εί­ναι περισσότερο άξοποιή-σιμα άπό τά πεΰκα. Πρός άρση κάθε παρεξηγήσε­ως, πρέπει νά διευκρινή-σουμε ότι, γράφουμε μό­νον γιά τούς Πομάκους, οί όποιοι όπως καταθέσαμε είναι ένα γνήσιο εξισλαμι­σμένο ελληνικό φΰλο. Κα’ι αυτό γιατί στην Θράκη υπάρχει και τό Τουρ­κικό μουσουλμανικό στοιχείο πού σέ αντί­θεση μέ τούς Πομάκους προκαλεί κάθε τό­σο πάρα πολλά προβλήματα οτήν περιοχή. Τό στοιχείο αυτό είναι ξένο καί απόλυτα αν­θελληνικό. Ή μεγάλη πλειοψηφία του με­ταφέρθηκε άπό τά βάθη της Ανατολίας τήν εποχή των Τούρκων Σουλτάνων, προκειμέ­νου νά έξασφαλισθή ή ασφάλεια της κατα­κτημένης περιοχής. Ανήκουν δέ σέ μία άπό τις πλέον καθυστερημένες Τούρκικες φυ­λές. Ή σημερινή παρουσία των Τουρκογε­νών κατοίκων της Ελληνικής Θράκης οφεί­λονται κατά βάση στό όρθρο 2 της συμβά­σεως περί ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Έλλάδος-Τουρκίας της 3ης Ιανουαρίου του 1923. Κατά τήν ανταλλαγή αυτή, εξαιρέ­θηκαν 90.000 Τούρκοι, πού κατοικούσαν οτήν Ελληνική Θράκη, σέ αντιστάθμισμα της παραμονής οτήν Κωνσταντινούπολη 300.000 Ελλήνων οί όποιοι επίσης εξαιρέ­θηκαν άπό τήν ανταλλαγή. Μέ πολλά καί δι­άφορα εξοντωτικά μέτρα πού έλαβε ή Τουρ­κική Κυβέρνηση κατά τήν διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου, όπως ή στράτευση τών μελών της μειονότητας σέ τάγματα ερ­γασίας, μέ σκοπό τήν εξόντωση τους, καί ειδικά ή φορολογία τών μή μουσουλμάνων (νΑ(*Ι_ΙΚ – \ZERGESI), οί περιορισμοί ασκήσεως επαγγέλματος, οί απει­λές καί οί διώξεις, ή νύ­χτα του τρόμου της 6ης Σεπτεμβρίου, οί απαλλο­τριώσεις καί οί απελάσεις αφάνισαν τον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης. Σήμερα, σέ αντίθεση μέ τούς Τουρκογενείς της Ελληνικής Θράκης οί όποιοι υπερδιπλασιάσθηκαν, μόλις 3.000 “Ελληνες έχουν παραμείνει οτήν Κωνσταν­τινούπολη, δηλαδή τό ένα εκατοστό αυτών πού υπήρχαν τό 1923.

Κατά συνέπεια, άφοΰ ή ύπαρξη της Ελ­ληνικής μειονότητας έπαψε νά υφίσταται στήν Κωνσταντινούπολη, έχει παραβιασθή κατάφωρα τό άρθρο 2 της συνθήκης καί ή παραμονή τών Όθωμανών μουσουλμάνων δέν έχει νομικό έρισμα. Τό γεγονός αυτό πρέπει νά γίνη αντιληπτό άπό τήν Τουρκική μειονότητα καί νά άξιοποιηθή δεόντως άπό τήν Ελληνική πολιτεία.

Εικόνες άπό τήν ζωή τών Πομάκων: Ή δημοτική μουσική μέ τήν συνο­δεία του παραδοσιακού αύλοϋ, ο’ι πα­νάρχαιοι κυκλικοί χοροί της Θράκης και ο’ι τοπικές ενδυμασίες δείχνουν απερίφραστα τις ρίζες τους. Στήν γεωργία ό κλήρος είναι πολύ μι­κρός και ο’ι περιοριστικές διατάξεις στήν αγορά γης και στήν δανειοδότηση τών Πομάκων, τούς κράτησε γιά χρό­νια στήν εξαθλίωση· εδώ χρειάζονται οπωσδήποτε μεταρρυθμίσεις γιά νά αναπτυχθούν.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ή Ιδιόμορφη κατάσταση των Ροδοπαί-ων (Πομάκων), όπως εξηγήσαμε, δημι­ουργήθηκε έξ αίτίας των περιπετειών του γένους των Ελλήνων κατά τήν διάρκεια της Ιστορίας του. Δέν μπορεί κανείς νά ίσχυρισθή ότι φταίνε οί ‘ίδιοι γι’ αυτό. Δέν φταίνε γιά τό ότι οί φωστήρες της πολιτι­κής τούς στέλνουν σέ σχολεία όπου ομι­λείται μόνο Τούρκικη γλώσσα.

Ή μητέρα αγαπάει έξ ίσου όλα τά παι­διά της, έχει όμως μία ίδιαίτερη αγάπη και στοργή γιά τά πιό ταλαιπωρημένα. Γι’ αυτό ή Ελληνική πολιτεία πρέπει νά δεί-ξρ όλη της τήν αγάπη, τό ενδιαφέρον καί τήν στοργή προς τούς μουσουλμάνους Έλληνοθρακες. “Οχι μόνον δέν πρέπει νά τούς θεωρούμε πολίτες Β’ κατηγορίας, άλλά ισότιμους μέτούς υπόλοιπους Έλλη­νες καί μάλιστα χαϊδεμένα παιδιά τών Ελ­λήνων.

Στήν πρώην Γιουγκοσλαβία οί αντίστοι­χοι Πομάκοι, οί εξισλαμισμένοι της Βοσ­νίας έδωσαν στήν χώρα τούς ακόμα καί πρωθυπουργό, τόν Τζεμάλ Μπίγεβιτς, καί έχουν εθνική συνείδηση όπως και οί Σέρβοι και οί Κροάτες. Κι έμείς πρέπει νά επιτύχουμε κάτι τό ανάλογο.

Γι’ αυτό πρέπει πρώτ’ άπ’ όλα νά τούς θεωρήσουμε, έμεΤςό λαός, Έλληνες, ισό­τιμους, ίσόνομους καί ίσόθρησκους. “Οχι όμως μόνον στά λόγια άλλά καί στήν πρά­ξη. Καί κυρίως νά διαχωρίσουμε τήν κοι­νότητα τών Πομάκων άπό αυτή τών Τουρ­κογενών κατοίκων της Δ. Θράκης.

Καί αυτό γιατί κάποιοι άπό τούς Τουρκο­γενείς της Δυτικής Θράκης ζουν μέ τό όρα­μα της επανένταξης στό Τουρκικό κράτος τοΰ όποιου είναι πράκτορες καί πληροφο­ριοδότες. Τό πώς δέ σκέπτονται εκφράζε­ται μέσα σ’ ένα ποίημα τοΰ Χουσείν Τσελί-κογλου πού δημοσιεύθηκε στό 122/1977 φύλλο τοΰ περιοδικού Batí Trakya.

Έχομε έμεΐς τήν νοσταλγία

γιά τήν Δυτική τή Θράκη

τήν μικρή μητέρα μας πατρίδα.

Στόν παλιάνθρωπο θά πρέπει μία

πράξη του κακή άν κάνει

νά πληρώνεις πάντοτε με ίδια.

Εΐν’ ό “Ελληνας αίσχρός κι εχθρός σου διόλου δέν αναγνωρίζει ίσα δικαιώματα τ’ άνθρωπου οϋτε καί τοΰ άλλου τήν θρησκεία. Τοΰ λογαριασμού εγγίζει τώρα ή ώρα γιά τήν ατιμία

Ή πολυβασανισμένη Θράκη

ή μικρή μου ή πατρίδα

Εΐν ή κληρονομιά μας ή μεγάλη.

Ή ανάγκη τέλος άν τό φέρει

μέ αγώνα ό εχθρός μας

θά διωχθεί άπ’ τά δικά μας μέρη

Σ’ όποιον μέ πειθώ δέν ησυχάζει πρέπει νά τ’ ασκήσεις βία φρόνιμος νά είναι γιά νά μάθει ή φιλία τοΰ Έλληνα νά λείπει. Μίσος έχω δίχως τέλος πρέπει άπ’ τήν Θράκη μας νά φύγει.

Άπ’ τήν Δυτική Θράκη οί Τοΰρκοι

αναγκάζονται νά φεύγουν

νά γλυτώσουν σ’ άλλα μέρη ξένα

μά άν χρειασθεί μία μέρα

είναι ίκανοί νά κάνουν

γιά χατήρι της μεγάλα έργα.

Μετάφραση Γιάννη Μαγκριώτη

Αυτή ή εργασία στηρίχθηκε στις πληροφο­ρίες πού μας είχε δώσει ιδιοχείρως ό αείμνη­στος φίλος, Βαλκανιολόγος Γιάννης Μαγκριώτης.

πηγή