Το πιο γνωστό ίσως υμνογραφικό κείμενο των Χριστουγέννων το οφείλουμε σε έναν Σύριο μοναχό του 6ου αιώνα, ο οποίος ονομάστηκε «Πίνδαρος της βυζαντινής υμνογραφίας»: τον Άγιο Ρωμανό τον Μελωδό. Ο συγγραφέας του Συναξαριστή Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης αναφέρει τα ακόλουθα στον βίο του (1 Οκτωβρίου):
«(Εις τον Nαόν) διατρίβων ο Όσιος, έλαβε το χάρισμα, του να συντάξη και να μελουργήση τα του χρόνου όλου
Kοντάκια. Eφάνη γαρ εις αυτόν κατ’ όναρ ( = σε όνειρο) η
κυρία Θεοτόκος, και δούσα εις αυτόν ένα τόμον χάρτου,
τον επρόσταξε να φάγη εκείνον. Aνοίξας δε το στόμα του
ο Όσιος, εφάνη ότι τον κατέπιε. Kαι λοιπόν έξυπνος
γενόμενος, ( = αφού ξύπνησε) ανέβη επάνω εις τον
άμβωνα, και άρχισε να ψάλλη το «Ἡ παρθένος σήμερον
τὸν ὑπερούσιον τίκτει». Έτυχε γαρ τότε να ήναι η εορτή
των Xριστού Γεννών. [...]».
Έτσι διέσωσε η παράδοση τη σύνθεση του κοντακίου των Χριστουγέννων, που είναι το πιο γνωστό από τα 1.000 περίπου κοντάκια που έγραψε ο Ρωμανός και ταυτόχρονα ένα υπέροχο μνημείο της ελληνικής γλώσσας, γραμμένο από έναν ακόμα Σύριο του ελληνισμού μας. (Σημειωτέον ότι Σύριοι στην καταγωγή [και μάλιστα επιτελείς του αραβικού χαλιφάτου] είναι και οι άλλοι δύο μεγάλοι υμνογράφοι των Χριστουγέννων οι Άγιοι: ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός και ο Κοσμάς ο Μελωδός, επίσκοπος Μαϊουμά. Γενικότερα, είναι εντυπωσιακό, ως προς τη διάδοση του ελληνισμού εκείνη την εποχή, ότι κανείς δεν χρειάστηκε να αναρωτηθεί αν είναι Έλληνες στην καταγωγή αυτοί οι άνθρωποι που έγραψαν τόσο σπουδαία Ελληνικά: Άγιοι:Ιωάννης Δαμασκηνός, Κοσμάς Μελωδός, Ρωμανός Μελωδός, Εφραίμ ο Σύρος, Ισαάκ ο Σύρος κ.λπ.].
◆ ΤΟ Κοντάκιο διηγείται την προσκύνηση των Μάγων, αλλά με έναν εντελώς ιδιαίτερο τρόπο: Η Παναγία –η οποία στα Ευαγγέλια παρουσιάζεται ως κατεξοχήν σιωπηλό πρόσωπο– γίνεται μεσολαβητής του διαλόγου ανάμεσα στους Μάγους και το Θείο Βρέφος, υπογραμμίζοντας έτσι τον κεντρικό της ρόλο της στο μυστήριο της σωτηρίας. Δεν ξέρουμε αν αυτό το ποιητικό εύρημα (της μεσολάβησης) ήταν σχέδιο του ποιητή, πάντως είναι εντυπωσιακός ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί σε συμβολικό επίπεδο.
◆ ΚΕΝΤΡΙΚΟ μοτίβο του έργου είναι το επαναλαμβανόμενο εφύμνιο (ορθότερα "ανακλώμενο") του κάθε Οίκου, περιεκτικό μέσα στη γλωσσική του λιτότητα:
«παιδίον νέον, ο προ αιώνων Θεός» -δηλαδή «ο προαιώνιος Θεός, που γίνεται μικρό παιδί» (φράση που ανάγεται στον προφ. Ησαΐα [9,6]).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου