Οι 11 βασικές θέσεις του Πούτιν στην ετήσια ομιλία του

Στην δέκατη τρίτη ομιλία του προς την Ομοσπονδιακή Βουλή, ο Βλαδίμηρος Πούτιν υπογράμμισε με σαφήνεια το εκφρασμένο αίτημα της ρωσικής κοινωνίας προς την εξουσία για δικαιοσύνη, σεβασμό προς τους ανθρώπους και υποστήριξη των πρωτοβουλιών των πολιτών. Η εφαρμογή αυτών των αρχών απαιτεί συγκεκριμένα μέτρα, και ο πρόεδρος αναφέρθηκε αναλυτικά σε κάθε ένα από αυτά.

Ο Πούτιν περιέγραψε εξ αρχής τα κυριότερα ζητήματα της ομιλίας του: οικονομία, κοινωνικά ζητήματα, εσωτερική πολιτική. Για την εξωτερική πολιτική ο πρόεδρος αναφέρθηκε μόνον συνοπτικά, στο τέλος της ομιλίας του. 

Ο Πρόεδρος ξεκίνησε με μια φαινομενικά αφηρημένη τοποθέτηση, η οποία ωστόσο, έδωσε το τόνο σε όλες τις θέσεις που αναφέρθηκε στη συνέχεια:

«Την κάθε αδικία και το κάθε ψέμα τα εκλαμβάνουμε πολύ σοβαρά. Κι αυτό είναι γενικά μια ιδιαιτερότητα της κουλτούρας μας. Η κοινωνία αποφασιστικά απορρίπτει την έπαρση, την αγένεια, την αλαζονεία και τον εγωισμό, από όποιον κι αν προέρχεται, και ολοένα και περισσότερο εκτιμά ιδιότητες, όπως η υπευθυνότητα, η υψηλή ηθική, η φροντίδα για το δημόσιο συμφέρον, η προθυμία να ακουστούν και οι άλλοι και να γίνει σεβαστεί και η δική τους γνώμη».

Ξεκινώντας ακριβώς από αυτές τις αρχές –δικαιοσύνη, σεβασμός, ετοιμότητα να ακούσεις τους άλλους-  ο αρχηγός του κράτους κάλεσε τα μέλη της συνέλευσης να συγκροτήσουν την πολιτική της χώρας και να συνεργασθούν με τους πολίτες.

Ως συνήθως ο πρόεδρος από τα γενικά πέρασε γρήγορα στα ειδικότερα, και την ομιλία του, η οποία αυτή τη φορά διήρκεσε 68 λεπτά, μπορούμε να τη χωρίσουμε στις κάτωθι θέσεις, από τις οποίες θα προέλθει η πολιτική, οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Ρωσίας τον επόμενο χρόνο.

1.   Αύξηση του ρόλου της κρατικής Δούμας και ενίσχυση της νομοθετικής εξουσίας, και επίσης ανάπτυξη των θεσμών της άμεσης δημοκρατίας. Ο Πούτιν τόνισε ότι η «Ενωμένη Ρωσία», του κόμματος το οποίο ο ίδιος δημιούργησε και στήριξε, αυτή τη φορά υπάρχει πλειοψηφία, και αποτελεί «το κύριο στήριγμα της κυβέρνησης στο κοινοβούλιο». Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλές από τις θέσεις που θα αναφέρει ο πρόεδρος στη συνέχεια υπήρχαν ως υποσχέσεις στο προεκλογικό πρόγραμμα της «Ενωμένης Ρωσίας». Είναι απίθανο όλοι όσοι ψήφισαν το κόμμα στις 19 Σεπτεμβρίου να διάβασαν προσεκτικά αυτό το ογκώδες κείμενο, αλλά στην πραγματικότητα οι στόχοι και τα καθήκοντα που εξέφρασε ο πρόεδρος είναι η εκπλήρωση των αιτημάτων αυτού του τμήματος των πολιτών, που βάσει των επιθυμιών τους συντάχθηκε το πρόγραμμα του κόμματος της εξουσίας.

2.   Ελευθερία της σκέψης και ο κατάργηση της λογοκρισίας, στη βάση του σεβασμού της γνώμης του άλλου. Ο πρόεδρος απευθύνθηκε και στα δύο τμήματα της κοινωνίας, και στους «δημιουργούς» που θεωρούν ότι στην αυτοέκφραση δεν υπάρχουν όρια, και στους «φύλακες» που για κάποιο λόγο πιστεύουν ότι η αυστηρή καλλιτεχνική τους κρίση μπορεί να λειτουργήσει ως επιβεβαίωση για την καταστροφή έργων τέχνης ή διατάραξη θεατρικών παραστάσεων. Αφενός «αυτό δεν σημαίνει ότι με περίτεχνα ωραίες εκφράσεις και υπό το πρόσχημα της ελευθερίας μπορεί ο οποιοσδήποτε να προσβάλει τα αισθήματα των άλλων ανθρώπων και τις εθνικές παραδόσεις». Αφετέρου, ο πρόεδρος θεωρεί απαράδεκτη «την αντίπαλη επιθετική αντίδραση, πολύ περισσότερο αν αυτή οδηγεί στο βανδαλισμό και στην παραβίαση του νόμου. Σε ανάλογα γεγονότα το κράτος πρόκειται να αντιδράσει αυστηρά». Και επαναλαμβάνει για όποιον δεν κατάλαβε την πρώτη φορά: «Και στον πολιτισμό και στην πολιτική, και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στην κοινωνική ζωή, αλλά και στην πολεμική για τα οικονομικά ζητήματα κανείς δεν μπορεί να απαγορεύσει την ελεύθερη σκέψη και ο καθένας ανοιχτά να διατυπώσει την θέση του».

3.   Η επέτειος της επανάστασης του 1917 είναι ευκαιρία για ενότητα και όχι διχασμό. Οι άνθρωποι σε όλον τον κόσμο αγαπούν τις λαμπρές ημερομηνίες, και η Ρωσία δεν αποτελεί εξαίρεση. Η κατάρρευση της ρωσικής αυτοκρατορίας προκλήθηκε από το συνδυασμό πολλών εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων, αλλά η κάθε επανάσταση συμβαίνει όταν ένα μέρος της κοινωνίας παύει να ακούει το άλλο, και η εξουσία δεν είναι σε θέση να επιτύχει τη συμφιλίωσή τους, ή, ακόμη χειρότερα, η ίδια βρίσκεται μακράν της υφιστάμενης πραγματικότητας. Ως εκ τούτου, όπως σημείωσε ο πρόεδρος, «είναι απαράδεκτο να φέρνουμε διχόνοιες, μνησικακίες, προσβολές και πικρίες του παρελθόντος στη σημερινή ζωή, για ιδιοτελή πολιτικά ή άλλα συμφέροντα να επενδύουμε στις τραγωδίες, οι οποίες έθιξαν ουσιαστικά κάθε οικογένεια στη Ρωσία, σε όποια πλευρά των οδοφραγμάτων και αν βρέθηκαν τότε οι πρόγονοί μας». Και τόνισε: «Εμπρός ας θυμηθούμε, αλλά ως ενιαίος λαός, ως ένας λαός, και η Ρωσία για εμάς μία είναι». Η κάθε ιστορική συζήτηση πρέπει να διεξαχθεί με βάση αυτό το αξίωμα, οι απόπειρες «συνέχισης του πολέμου» και η επιβολή της άποψής του καθενός για γεγονότα που συνέβησαν πριν ένα αιώνα ως τη μοναδικά αληθινή είναι απαράδεκτη.

4.   Η διατήρηση του έθνους. Αυτό αφορά κυρίως την γεννητικότητα και την ιατρική. Εάν η γεννητικότητα είναι σε λίγο πολύ καλά επίπεδα, τα ποσοστά είναι υψηλότεροι από το μέσο όρο των ευρωπαϊκών, και η παιδική θνησιμότητα μειώνεται σταθερά, στην υγεία γενικά τα πράγματα δεν είναι πολύ καλά. Ο Πούτιν στάθηκε σε ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα, τον αριθμό των ανθρώπων που λαμβάνουν ιατρική βοήθεια υψηλής τεχνολογίας, που σε 11 χρόνια αυξήθηκε κατά 15 φορές, από 60.000 σε 900.000 ανθρώπους. Αλλά παραμένουν σοβαρά προβλήματα στη πρωτοβάθμια φροντίδα, ελλείψεις ειδικευμένων επαγγελματιών, ουρές, έλλειψη πληροφόρησης. Για την επίλυση αυτών των προβλημάτων θα ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα, ιδίως στην σταθερή επανεκπαίδευση και στη σύνδεση όλων των νοσοκομείων και των κλινικών σε υψηλής ταχύτητας διαδίκτυο, που θα επιτρέψει την εντατικότερη ανάπτυξη της τηλεϊατρικής.

5.   Υψηλής ποιότητας δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αυτό το ζήτημα, όπως και το προηγούμενο, είχε τύχει επεξαργασίας κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για τη Κρατική Δούμα, και γι’ αυτό ο πρόεδρος στάθηκε σ’ αυτό λεπτομερώς. Η κατάργηση της τρίτης και στη συνέχεια της δεύτερης βάρδιας, η ανάπτυξη των παιδικών τεχνοπάρκων, η δημιουργία στις περιφέρειες κέντρων στήριξης χαρισματικών μαθητών, και επίσης εξωσχολικών προγραμμάτων στο θέατρο, στο κινηματογράφο, στη τηλεόραση, στα μουσεία και στο διαδίκτυο. Οι βασικοί στόχοι για τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς είναι «να δώσουν γνώσεις και να διαπαιδαγωγήσουν ηθικούς ανθρώπους», θεμελιώδες αρχή «κάθε παιδί, κάθε έφηβος προικισμένος να αποκαλύψει το ταλέντο του αυτός είναι ο στόχος που πρέπει να έχουμε όλοι μας». Αυτό σημαίνει ότι ο σεβασμός πρέπει να επεκταθεί όχι μόνον στους ενήλικες αλλά και στα παιδιά.

6.   «Ατμόσφαιρα κοινών υποθέσεων». Ίσως ποτέ άλλοτε ο επικεφαλής του κράτους στην ομιλία του δεν έδωσε τόση προσοχή στον εθελοντισμό και στους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Στις ομοσπονδιακές και περιφερειακές αρχές τέθηκε ο στόχος όχι απλώς να μην εμποδίζουν τις πρωτοβουλίες των πολιτών, αλλά να τις υποστηρίζουν. «Θέλω ώστε να με ακούσουν και οι κυβερνήτες και οι δημοτικοί άρχοντες. Σας ζητώ αυτό που ονομάζεται μη τσιγκουνεύεστε, και μην χρηματοδοτείτε από συνήθεια αποκλειστικά κρατικές εταιρείες, αλλά στο μέγιστο δυνατό να προσελκύσετε στην εφαρμογή των κοινωνικών υπηρεσιών και μη κερδοσκοπικές οργανώσεις», είπε στους διοικητικούς υπαλλήλους ο πρόεδρος. Ήδη στις αρχές του επόμενου χρόνου θα γνωρίζουμε αν τον άκουσαν. Αλλά η υποστήριξη των πρωτοβουλιών της κοινωνίας προσωπικά από τον πρόεδρο συνιστά ένα σοβαρό επιχείρημα για τους εργαζόμενους σε ΜΚΟ όταν θα έρχονται σε επαφή με τους υπαλλήλους διαφόρων επιπέδων. Η «απόρριψη» πλέον θα είναι δυσκολότερη.

7.   Βελτίωση χάριν των ανθρώπων, και όχι χάριν της βελτίωσης. Μιλώντας γι’ αυτό το θέμα ο πρόεδρος για πρώτη φορά αναφέρθηκε στο «Πανρωσικό Λαϊκό Μέτωπο» (ΠΛΜ), καλώντας τα μέλη του να οργανώσουν «αποτελεσματικό έλεγχο, και με τη βοήθειά του να επιτευχθούν συγκεκριμένα αποτελέσματα» στη προσπάθεια να απορροφηθούν 20 δις ρούβλια που θα κατευθυνθούν στις περιφέρειες για βελτίωση των όρων ζωής. Ο Πρόεδρος επίσης κάλεσε το ΠΛΜ και την κοινωνία των πολιτών να ενταχθούν στην επίλυση «τέτοιων στόχων όπως την ολοκλήρωση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, της διατήρησης σπανίων ειδών ζώων και φυτών, τη δημιουργία ενός ανθρώπινου συστήματος διαχείρισης των αδέσποτων ζώων. Το ανακηρυγμένο 2017 ως έτος οικολογίας δεν πρέπει να γίνει μια τυπική εκδήλωση, αλλά να δώσει τη δυνατότητα να γίνουν οι πόλεις και τα χωριά πιο φιλικά για να ζούμε –να εξαλειφθούν οι χωματερές, να καθαριστούν οι λίμνες και τα ποτάμια. Στην ίδια κατηγορία ο Πούτιν μίλησε για το σχέδιο μεγάλης κλίμακας με σκοπό τον εκσυγχρονισμό του οδικού δικτύου εκτός της Μόσχας και της Πετρούπολης. «Σε διάστημα δύο ετών εδώ πρέπει να έχουν φτιαχτεί τουλάχιστον οι μισοί δρόμοι».

8.   Η οικονομία από τη σταθερότητα στην ανάπτυξη. Ο πρόεδρος επέμεινε ιδιαίτερα στο γεγονός ότι τη χώρα με ελάχιστες απώλειες πέρασε την παρούσα κρίση και ότι αυτό μπορεί να γίνει η κινητήριος δύναμη της ανάπτυξης, και παρουσίασε αναλυτικά αριθμούς και στοιχεία. Παρά τις φωνές της αντιπολίτευσης στη χώρα δημιουργήθηκε ένα ισχυρό αγροτοβιομηχανικό σύμπλεγμα, και τα έσοδα από τις εξαγωγές των προϊόντων του τον περασμένο χρόνο ξεπέρασαν τα έσοδα από το εμπόριο οπλικών συστημάτων, όπως επίσης και τη σφαίρα της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνίας. Ο αγροτοβιομηχανικός κλάδος απέφερε 16,2 δις δολ. από την εξωτερική αγορά, η αμυντική βιομηχανία 14,5 δις. δολ. και η τεχνολογία των πληροφοριών και επικοινωνίας 7 δις δολ. Η ανάπτυξη θα συνεχιστεί στην ίδια κατεύθυνση με πιστωτική ενίσχυση των αγροτών, παροχές επί των ασφαλίστρων για τις εταιρείες τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνίας, με την αύξηση του αριθμού των μη στρατιωτικών προϊόντων που παράγει η αμυντική βιομηχανία. Το φορολογικό σύστημα θα παραμείνει αμετάβλητο μέχρι το τέλος του 2018, και από την 1^ηΙανουαρίου 2019 θα αρχίσει να ισχύει το νέο, το οποίο επίσης θα παραμείνει αμετάβλητο για πολλά χρόνια. Να μη διώκεται με ευκολία η επιχειρηματικότητα από τον νόμο. Στις περιφερειακές τράπεζες πρέπει να επιτραπεί να αξιολογούν τους δανειολήπτες-εκπροσώπους των μικρών επιχειρήσεων λιγότερο αυστηρά. Επίσης το κράτος πρέπει να υποστηρίζει τους αυτοαπασχολούμενους, και όχι να τους κατηγορεί για «παράνομη επαγγελματική δραστηριότητα».

9.   «Η καταπολέμηση της διαφθοράς δεν είναι θέαμα». Σημείωσε ότι παραδοσιακά η πλειοψηφία των δημοσίων υπαλλήλων είναι τίμιοι άνθρωποι, αλλά «ούτε η θέση ούτε οι υψηλές διασυνδέσεις ούτε τα περασμένα επιτεύγματα δεν μπορούν να αποτελέσουν προκάλυμμα για τους διεφθαρμένους κρατικούς αξιωματούχους». Ο Πούτιν επέκρινε «όσους δημιουργούν επικοινωνιακό θόρυβο γύρω από τις λεγόμενες ηχηρές περιπτώσεις». Ο Πρόεδρος υπενθύμισε ότι υπάρχει το τεκμήριο της αθωότητας και δήλωσε ότι η καταπολέμηση της διαφθοράς τότε μόνο θα έχει τη στήριξη της κοινωνίας, όταν θα γίνει επαγγελματική, σοβαρή και υπεύθυνη. Δηλαδή πάλι γίνεται λόγος για σεβασμό προς τον άνθρωπο, την αποτροπή της μετατροπής ενός σοβαρού ζητήματος σε φάρσα.

10.   Η επιστήμη και η υψηλή τεχνολογία είναι ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Επ’ αυτού του θέματος ο πρόεδρος αναφέρθηκε επίσης λεπτομερώς. Περιέγραψε ως κύριο πρόβλημα, που παραμένει ως τέτοιο για πάνω από 100 χρόνια αυτό του πως «να μετατραπούν τα ευρήματα της επιστημονικής έρευνας σε επιτυχημένα εμπορικά προϊόντα». «Πάντα είχαμε το πρόβλημα ότι από την έρευνα μέχρι την εφαρμογή περνά πάρα πολύ χρόνος». Για να αντιστραφεί αυτή η τάση, έχει γίνει επεξεργασία μιας σειράς μέτρων: η στήριξη της τεχνικής, μηχανικής και πληροφοριακής εκπαίδευσης, η οικονομική ενίσχυση των επιστημονικών ερευνών, μεταξύ αυτών και από την Τράπεζα Εξωτερικής Οικονομίας (VEB), επιδοτήσεις, που υπολογίζονται για επτά χρόνια εργασίας, η δημιουργία εργαστηρίων, η επιστροφή των επιστημόνων που έφυγαν στο εξωτερικό. Ο στόχος διατυπώνεται ξεκάθαρα και απερίφραστα. «Είναι ανάγκη να επικεντρωθούμε στις κατευθύνσεις αυτές, όπου συγκεντρώνεται το ισχυρό τεχνολογικό δυναμικό του μέλλοντος, στην ψηφιακή τεχνολογία, ή σε άλλες, που σήμερα επηρεάζουν την εικόνα σε όλες τις σφαίρες της ζωής. Οι χώρες οι οποίες θα μπορέσουν να τις παράγουν, θα έχουν μακροπρόθεσμα πλεονεκτήματα, τη δυνατότητα να λαμβάνουν τεράστιο τεχνολογικό όφελος, Όποιος δεν το κάνει θα βρεθεί σε ευάλωτη θέση εξάρτησης». Όλες αυτές οι προτεραιότητες έχουν τεθεί στο πρόγραμμα «Στρατηγική επιστημονικο-τεχνολογική ανάπτυξη της Ρωσίας». Το διάταγμα της έγκρισής του είναι ήδη υπογεγραμμένο.

11.   «Ασφάλεια και δυνατότητα ανάπτυξης όχι μόνον για τους εκλεκτούς αλλά για όλες τις χώρες και τους λαούς». Η εξωτερική πολιτική ήταν το τελευταίο θέμα που αναφέρθηκε ο πρόεδρος. Εδώ επίσης ήταν ξεκάθαρος. Η Ρωσία ήταν και παραμένει κράτος φιλειρηνικό, που ενδιαφέρεται γι τη συνεργασία με όλα τα κράτη. Ως παράδειγμα έφερε τη ρωσο-κινεζική συνεργασία, η οποία αποτελεί «πρότυπο σχέσεων της παγκόσμιας τάξης, βασισμένο όχι στην ιδέα της κυριαρχίας της μιας χώρας, όσο ισχυρή να είναι αυτή, αλλά στην αρμονικό σεβασμό των συμφερόντων όλων των κρατών».  

Ο Πούτιν υπογράμμισε ότι είναι απαράδεκτη η λογοκρισία και στον παγκόσμιο πληροφοριακό χώρο, ότι είναι απαράδεκτη η θεωρία της «αποκλειστικότητας» κάποια χώρας, και επίσης κάλεσε την νέα αμερικανική ηγεσία να πολεμήσει με την «πραγματική απειλή και όχι με τη φανταστική- δηλαδή να πολεμήσει εναντίον της διεθνούς τρομοκρατίας» και προειδοποίησε ότι «οι προσπάθειες να σπάσει η στρατηγική ισορροπία είναι πολύ επικίνδυνες και μπορούν να οδηγήσουν σε παγκόσμια καταστροφή». 

Ο Πούτιν εξέφρασε επίσης την ευγνωμοσύνη του προς όλους αυτούς που πολεμούν τη τρομοκρατία τόσο εκτός του ρωσικού εδάφους όσο και εντός.

Στο τέλος της ομιλίας του ο πρόεδρος σημείωσε ιδιαιτέρως, ότι την ώρα της κρίσης «εμείς δεν βυθιστήκαμε σε δευτερεύοντες λεπτομέρειες της καθημερινότητας, δεν ασχοληθήκαμε μόνον με τα προβλήματα της επιβίωσης, επικεντρωθήκαμε στην ατζέντα της ανάπτυξης και την εξασφαλίσαμε, και σήμερα αυτή η ατζέντα γίνεται η κύρια, βγαίνει στο προσκήνιο».

«Το μέλλον της χώρας εξαρτάται μόνον από εμάς, από τη δουλειά και το ταλέντο όλων των πολιτών, από την ευθύνη και την επιτυχία τους. Κι οπωσδήποτε θα επιτύχουμε στους στόχους που έχουμε θέσει και θα επιλύσουμε τα προβλήματα της σημερινής και αυριανής ημέρας». Με αυτά τα λόγια ολοκληρώθηκε η 13η ομιλία του Πούτιν, που ήταν και η πρώτη με τη νέα σύνθεση της Κρατικής Δούμας.

Σωτήρης Δημόπουλος

πηγή