Ένα αντίο στον λαϊκό ποιητή Κώστα Βίρβο

Πολλοί στίχοι του βασίζονται στις εμπειρίες του κατά την Κατοχή

Tου Θεόδωρου Μπατρακούλη από τη Ρήξη φ. 117
Στις 6 του Αυγούστου είπαμε το τελευταίο αντίο στον μεγάλο λαϊκό ποιητή Κώστα Βίρβο. Ο Βίρβος ήταν γέννημα της θεσσαλικής γης, γεννήθηκε στα Τρίκαλα το 1926. Τελειώνοντας το γυμνάσιο το 1943 άρχισε τις σπουδές του στην Πάντειο. Την ίδια χρονιά πέρασε στις γραμμές της Εθνικής Αντίστασης ως μέλος της ΕΠΟΝ, του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ. Αργότερα σπούδασε και στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ, χωρίς να πάρει πτυχίο.
Πολλοί στίχοι από τραγούδια του βασίζονται στις εμπειρίες του Βίρβου από την Κατοχή. Τον συνέλαβαν το 1944 και μπήκε στην απομόνωση. γιατί έγραφε συνθήματα στους τοίχους για την τότε «κυβέρνηση του βουνού» (την ΠΕΕΑ). Για τη σύλληψή του από τις κατοχικές δυνάμεις το 1944 ο ίδιος αφηγείται:
«Το ίδιο βράδυ με έριξαν στο απομονωτήριο. Εκεί ήταν κι ένας άλλος. Πονούσα σε όλο μου το κορμί. Ήμουν δεμένος στο κεφάλι σαν χότζας. Έχω ένα σημάδι 57 χρόνια εδώ στο κεφάλι από βούρδουλα που κατέληγε σε σφαιρίδιο. Μέσα εκεί υπήρχε ένα κούτσουρο. Του είπα, ‘‘Σε παρακαλώ να ξαπλώσεις στο κούτσουρο κι εγώ πάνω στο σώμα σου’’. Έτσι έγινε. Σηκωνόμασταν τη νύχτα να ξεμουδιάσουμε. Δεν κράτησε πολύ. Δυο μερόνυχτα. Αυτό είναι το αναπαυτικότερο κρεβάτι που κοιμήθηκα ποτέ. Απ’ αυτό εμπνεύστηκα το «Ούτε στρώμα να πλαγιάσω, ούτε φως για να διαβάσω», που γράφω στη «Γερακίνα». Στη φυλακή άρχισα να γράφω την «Καταχνιά» σαν ποίηση».
Έπειτα έφυγε για το βουνό, όπου εκεί συνάντησε και τον Άρη Βελουχιώτη. Εργάστηκε ως δημόσιος υπάλληλος (εφοριακός) απ’ το 1954 έως το 1985. Τα πρώτα του στιχάκια τα έδινε στον Απόστολο Καλδάρα, με τον οποίο γνωρίζονταν από μικροί. Το πρώτο στιχούργημα του λέγεται «Ο φαντάρος», που μελοποιήθηκε αρχικά από τον Βασίλη Τσιτσάνη και αργότερα από τον Απόστολο Καλδάρα δεν γραμμοφωνήθηκε, λόγω εμφυλίου και παρά το εμφανές μήνυμα της συμφιλίωσης, («μα ο φαντάρος δεν παραπονιέται/ κι έχει ελπίδα μέσα στην καρδιά/ πως θα γυρίσει πάλι στους δικούς του/ τα χέρια όταν δώσουμε ξανά»). Το πρώτο τραγούδι που κυκλοφόρησε ήταν το «Να το βρεις από άλλη» σε μουσική Καλδάρα και ερμηνευτές τους Σούλα Καλφοπούλου και Μάρκο Βαμβακάρη (1948).
Το πέρασμα του Βίρβου και στους ολοκληρωμένους κύκλους τραγουδιών έγινε με το άσμα «Καταχνιά» του Χρήστου Λεοντή, με το «Α-Ω», σε μουσική Γρηγόρη Μπιθικώτση, το «Θάλασσα, πικροθάλασσα», σε μουσική Μίμη Πλέσσα και πλήθος άλλων. Ένα σημαντικό έργο του είναι ο «Θεσσαλικός Κύκλος» σε μουσική του Γιάννη Μαρκόπουλου.
Ο Βίρβος έγραψε πάνω από 2.000 επιτυχίες, συνεργαζόμενος με συνθέτες όλων των γενεών, με προεξάρχοντες τους Απ. Καλδάρα, Μ. Βαμβακάρη, καθώς και τους Β. Τσιτσάνη, Μ. Θεοδωράκη, Χρ. Λεοντή, Γρ. Μπιθικώτση. Οι σημαντικότεροι Έλληνες τραγουδιστές ερμήνευσαν τραγούδια του. Μεταξύ των τραγουδιών που γράφηκαν με στίχους του και τα: «Της γερακίνας γιος», «Το καράβι», «Εσύ ήσουνα για μένα μια παλιά ιστορία», ‘‘Ένα όμορφο αμάξι με δυό άλογα’’, ‘‘Δεν θέλω να μου κλείσετε τα μάτια’’, ‘’H Kύπρος είναι ελληνική’’.

Μίκης Θεοδωράκης: «Ο Βίρβος είναι ένα απ’ τα μεγάλα κλαριά στο δένδρο της ελληνικής μουσικής. Είναι ο λαϊκός ποιητής που έγραψε χιλιάδες τραγούδια. Πολλοί από μας κι από σας ασφαλώς δεν θα ξέρετε ότι τα τραγούδια που έχετε αγαπήσει, έχετε τραγουδήσει, και για τα οποία έχετε συγκινηθεί, έχετε κλάψει, έχετε πονέσει, έχετε ελπίσει, είναι δικοί του οι στίχοι».
Νίκος Καρούζος: «Ο Βίρβος και η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου προσέφεραν ιστορικές επιτυχίες, που τραγουδήθηκαν πολύ και παραμένουν αγέραστες […] Έχει γράψει τραγούδια με τρόπο ζωντανό και με ποικίλα αισθήματα της απλής καθημερινότητας και πλούσιας λαϊκής εμπειρίας, ακολουθώντας την τακτική της κλασικής ρεμπέτικης στιχουργίας. Γνωρίζει καλά και πολλαπλασιάζει μέσ’ απ’ τη δική του προσωπική αίσθηση όλη εκείνη τη θεματολογία, που κυρίως αναφέρεται στον πόνο, στον κατατρεγμό, στην καταφρόνια, χωρίς να λείπουν οι όποιες χαρές και το μεγάλο γεγονός του έρωτα […] Υπάρχει όμως και η πολιτική πλευρά στη διαδρομή του. Συνείδηση προοδευτική και με συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση, τραγούδησε τα πάθια του λαού μέσα στις αντίξοες συνθήκες της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης».

Στην τελευταία συνέντευξή του, απάντησε: «Ποιο τραγούδι θα αφιέρωνα σήμερα στους Έλληνες; Το «Εγώ δε ζω γονατιστός». Η μνήμη του Κώστα Βίρβου θα ζει με τις χιλιάδες όμορφες στιγμές που μας προσέφερε!
πηγή