Έρως έρωτι νικάται! Η αγάπη ως ουσία της Ασκητικής της Ορθοδοξίας

  

Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει σε τρείς λέξεις: «ἔρως ἔρωτι νικᾶται».

Ένας έρωτας λέει, νικιέται απο έναν άλλο, μεγαλύτερο έρωτα...

Τι είναι εκείνο, που μας κρατάει δεμένους με τα πάθη μας; Τα έχουμε ερωτευτεί!

Τα έχουμε αγαπήσει, μέσα στήν πτώση μας, μέσα στήν εμπάθεια μας, τα έχουμε σφιχταγγαλιάσει. Είμαστε ερωτευμένοι με τα πάθη μας, με την γαστριμαργία μας, με την πορνεία μας, με την υπερηφάνια μας, τον εγωισμό, την κενοδοξία μας και ολα αυτά...

Και πως θα μπορέσουμε να θεραπευτούμε απο αυτά; Μόνο με επιταγές νομικού τύπου; Δεν πρέπει να είσαι κοιλιόδουλος; Δεν πρέπει να είσαι γαστρίμαργος; Δεν πρέπει να είσαι πόρνος, δεν πρέπει να είσαι υπερήφανος;

Καλά είναι και αυτά, αλλά εχω την αίσθηση οτι δεν είναι ικανά, να γεμίσουν τον άνθρωπο απο μια φιλότιμη διάθεση να πετάξει απο επάνω του αυτά τα πάθη...

'Ερχεται λοιπόν ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος και μας λέει, οτι για να πάψουμε να έχουμε αυτούς του έρωτες, τούς έρωτες για τα γήινα πάθη μας, χρειάζετε να έρθει μέσα στήν καρδιά μας ένας μεγαλύτερος έρωτας!

Οπότε ξαφνικά η άσκησή μας, δεν γίνεται απλώς η αποφυγή κάποιων παθών. Ούτε καν θα λέγαμε η μίμιση κάποιων καλών πράξεων, κάποιων αρετών, αλλά η άσκησή μας πλέων αλλάζει περιεχόμενο, και δεν είναι τόσο ''αυτονόητο'' αυτό το περιεχόμενο της άσκησης.

Η άσκησή μας θα έλεγα, αρχίζει και μοιάζει με την προσπάθεια που κάνει κάποιος που έχει ερωτευεί, να πλησιάσει, το πρόσωπο που ερωτεύτηκε...

Ας φέρουμε αυτό το παράδειγμα, μην σκανδαλιζόμαστε. Κάποιος αγαπά μια κοπέλα έτσι; Και τι κάνει; Γυρίζει γύρω-γύρω απο το σπίτι της, πηγαίνει και τις μιλάει, ευκαίρος-ακαίρος τις κάνει μια πολιορκία πιο ουσιαστική...

Αυτό ακριβώς γίνεται η άσκηση, όταν την κάνουμε απο Αγάπη.

Απο έρωτα και απο φιλότιμο, για Τον Χριστό μας.

Η άσκηση πλέον αποκτά ενα δυναμικό χαρακτήρα, δεν είναι απλώς η αποχή απο τα κακά, και το να κάνουμε τα καλά, αλλά είναι κάτι περισσότερο, είναι η προσπάθεια της ψυχής μου να πολιορκίσει Τον Χριστό, και να τον βάλει μέσα της, να τον ενθρονίσει στήν καρδιά της.

Και αυτό είναι που αλλάζει πλέον και την διάθεση του ανθρώπου, φανταστείτε κάποιον να σας λεέι: Να κάνεις εκείνο! Να κάνεις το άλλο! Να μην κάνεις εκείνο, να μην κάνεις το άλλο...

Αυθορμήτως δημιουργείται και μια αντίδραση, και πολλές φορές πας και κάνεις ακρίβως τα αντίθετα, απο αυτά που σου λέει. Έρχεται όμως ενα αγαπήμενο πρόσωπο, και σου λέει: αν μ΄αγαπάς, μην με στεναχωρείς, κάνε εκείνο σε παρακαλώ...

Και κατευθείαν αλλάζει η διάθεση σου, αυτή την αλήθεια μας λέει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος. Αυτή την αλήθεια μας λέει με άλλα λόγια ο ίδιος ο Κύριος μας... Ο Ιησούς Χριστός:

''Εὰν ἀγαπᾶτέ με.. (λέει στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο) τὰς ἐντολὰς τὰς ἐμὰς τηρήσατε...''

Να λοιπόν, βάζει την αγάπη στο πρόσωπό Του να νικήσει, τις ψεύτικες αγάπες που μας οδηγούν μακρυά απο τον δρόμο των εντολών Του... Να πως πρέπει λοιπόν ο χριστιανός να ζεί την άσκηση του, να ζεί την πνευματική του προσπάθεια ως ενα αγώνισμα αγάπης. Ως ενα αγώνισμα ερωτικό!

Να γιατί, οι Ασκητές της Εκκλησίας μας δεν έχουν καμία ομοιότητα, με ανθρώπους ιδιόρυθμους, ανθρώπους ''παράξενους'', συγχωρέστε μου την έκφραση με ''γεροντοκόρους'', και γεροντοπαλίκαρα.

Δεν έχουν αυτήν την παραξενιά οι Ασκητές της Ορθοδόξου Εκκλησίας!

Γιατί; Γιατί είναι κατά βάσην άνθρωποι αγάπης.

Είναι άνθρωποι εράσμιοι και ερωτικοί. Είναι άνθρωποι που αγαπούν, και απο αυτή την πλειοδοσία της καρδιάς, στήν αγάπη πρός Τον Χριστό, αποδίδονται ολοένα και περισσότερο σε μεγαλύτερη προσπάθεια, σε μεγαλύτερη άσκηση, σε μεγαλύτερη πολιορκία Του Χριστού.

Ας πολιορκίσουμε και εμείς αδελφοί μου Τον Χριστό με τέτοιο φρόνημα.

Απο εδω και έπειτα, οι νηστείες μας, οι προσευχές μας, οι μετάνοιες, οι γονυκλισίες, (οτι κάνει ο καθένας..) η αγάπη στόν πλησίον, η έλλειψη της κατάκρισης, και ολα αυτά τα ωραία πράγματα, ας τα κάνουμε ως αποτέλεσμα της αγάπης μας στόν Χριστό.

Και τι γίνεται; ξεκινάς απο μια αρχική αγάπη στόν Χριστό, να θέλεις να μπείς σε αυτήν την προσπάθεια, και οσο περισσότερο προσπαθείς με τέτοιο φρόνημα, η καρδιά του ανθρώπου τι παθαίνει; Πλαταίνει... γίνεσαι ολοένα και πιο ευρύχωρος άνθρωπος, και αγκαλιάζεις τούς πάντες.

Αρχίζεις πλέον, και αυτήν την αρχική αγάπη για Τον Χριστό, την αισθάνεσαι ακόμη πιο βαθιά, ακόμη πιο πλατιά, και αγκαλιάζει τον κόσμο ολόκληρο, αγκαλιάζει την γη και τον ουρανό, και γίνεσαι με αυτόν τον Έρωτα τον Θεϊκό, παγκόσμιος άνθρωπος...

Γίνεσαι ένας άνθρωπος, που μπορεί και αίρεται πάνω απο τα χωροχρονικά όρια που έχουμε σε αυτή τη γη, και που μπορεί να αγκαλιάσει τα σύμπαντα, γίνεσαι ακριβώς σαν τούς Αγίους της Εκκλησίας μας, σαν τον Άγιο Ιωάννη τον Σιναΐτη, που κερδίζωντας αυτή την αγάπη, αυτόν τον έρωτα στόν Χριστό, μπόρεσε και πέταξε τούς άλλους έρωτες για τα γήινα πράγματα...

Γίνεσαι, να πούμε και για αυτόν, σαν τον Άγιο Ιερομάρτυρα Γρηγόριο τον Ε΄, που νίκησε την αγάπη, τον έρωτα για την γήινη ζωη, με έναν άλλο έρωτα...

Τον Έρωτα για Τον Χριστό, τον έρωτα για την Ομολογία της Πίστης στο Ευαγγέλιο που ο Χριστός ήρθε και κύρηξε, και σφράγισε με το ίδιο Του το αίμα.

Αυτός ο έρωτας του για Τον Χριστό τον έκανε ατρόμητο, τον έκανε μάρτυρα της Πίστης και Ομολογητή.

π. Γεώργιος Σχοινάς

Ένας ευαίσθητος ληστής

Αν με πηγαίναν αύριο στην κρεμάλα
μανούλα μου μανούλα δόλια μάνα
ξέρω ποιανού το δάκρυ στάλα στάλα
θα 'πέφτει από τα μάτια τα μεγάλα
μανούλα μου μανούλα δόλια μάνα.

Μιας και με γράψανε φονιά
πήρα τους δρόμους παγανιά
και την ζωή σεργιάνι
κακό να κάνω στους κακούς
που εσύ μονάχα τους ακούς
μα ο νους σου δεν τους βάνει.

Στην ερημιά που 'χα βρεθεί
με το 'να χέρι στο σπαθί
και τ' άλλο στο βαγγέλιο
ήρθαν μανάδες κι ορφανά
κι είπα το δάκρυ του φονιά
να τους το κάνω γέλιο.

Μα τώρα που έφτασε η στιγμή
να κλείσουν οι λογαριασμοί
ποιος τάχα θα μπορέσει
να πει πως είχα μια καρδιά
για της αγάπης τα παιδιά
και ας με συγχωρέσει;

Στίχοι: Νίκος Γκάτσος Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις Τραγούδι :Πασχάλης Τερζής

Ο άγιος Kevin του Glendalough

Ο όσιος Κεβίνος καταγόταν από ιρλανδική οικογένεια βασιλικής γενιάς. Η γέννησή του αναγγέλθηκε από έναν άγγελο στην μητέρα του (περί τό 498) <Έξ ου και τό όνομα του: «καλογεννημένος» (Coemgen).> και μετά την βάπτισή του ανατέθηκε η μόρφωσή του στους άγιους μοναχούς της Μονής του Κιλλνάμαναγκ. Αφού χειροτονήθηκε πρεσβύτερος αποσύρθηκε σε τόπο έρημο καλούμενο Γκλεντάλω («Κοιλάδα των δύο λιμνών»), νότια του Δουβλίνου. Ξεχασμένος από τον κόσμο, διήγε εκεί βιοτή αφιερωμένη καθ’ ολοκληρίαν στον Θεό, ενδεδυμένος μηλωτή και τρεφόμενος μόνο με τσουκνίδες και ξυνήθρες, περνώντας ολόκληρες νύχτες στο παγωμένο νερό της λίμνης, όπου είχε την φωλιά του ένα τέρας, απαγγέλλοντας το Ψαλτήριο. Αναφέρεται ότι παρέμεινε επτά χρόνια όρθιος, με τά χέρια υψωμένα σε σχήμα σταυρού, δίχως να κλείσει μάτι. Ένα πουλί έκτισε την φωλιά του στην χούφτα του και ο άγιος δεν χαμήλωσε τα χέρια παρά μόνο αφού βγήκαν από το αυγό και μπόρεσαν να πετάξουν οι νεοσσοί. Με παρόμοιους αγώνες απέκτησε τόσην εύνοια παρά τω Θεώ, ώστε οι άγγελοι έδειχναν να συνοδεύουν την προσευχή του, ενώ τα δένδρα έκλιναν τους κλώνους τους στο πέρασμά του.

Σύντομα συγκεντρώθηκαν μαθητές κοντά του για να μιμηθούν την ουράνια πολιτεία του. Καθώς δεν είχαν άλλη μέριμνα πέραν της εγκαρτερήσεώς τους στην προσευχή, ο Κύριος φρόντιζε για τις ανάγκες τους και μία ενυδρίδα τούς έφερνε καθημερινά έναν φρέσκο σολομό. Όταν όμως ένας από τους μοναχούς έβαλε κατά νού να σκοτώσει το ζώο για το ωραίο τρίχωμά του, η ενυδρίδα έγινε άφαντη. Ο άγιος εγκατέστησε αργότερα την αδελφότητα λίγο πιο μακριά και η μονή έγινε κέντρο μιας πραγματικής μοναχικής πολιτείας, όπου λέγεται ότι συγκεντρώθηκαν χιλιάδες μοναχοί, οι οποίοι συνέβαλαν τα μέγιστα στην πρόοδο του Χριστιανισμού της ανατολικής Ιρλανδίας. Επιστρέφοντας από προσκύνημα στην Ρώμη, ο άγιος Κεβίνος έφερε μαζί του πολλά ιερά λείψανα τα οποία χάρις στην μεσιτεία του επιτέλεσαν πλήθος θαυμάτων. Μετά από πολλά χρόνια πνευματικής καθοδήγησης των μαθητών του και του λαού εκοιμήθη εν ειρήνη σε ηλικία εκατόν είκοσι ετών (περί το 618). Ο όσιος Κεβίνος τιμήθηκε εν συνεχεία μεταξύ των μεγαλύτερων αγίων της Ιρλανδίας: Πατρικίου [17 Μάρτ.], Βριγίδης [1 Φεβρ.], και Κολόμβα [9 Ιουν.], ενώ η μονή του κατέστη ένας από τους τέσσερεις σπουδαιότερους τόπους προσκυνήματος της Ιρλανδίας.

 “Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας”, υπό ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, εκδ. Ίνδικτος, Αθήνα 2008, τόμος 10 (Ιουνίου), σ. 48-49

Precious

 

Τα πολύτιμα πράγματα είναι θαμπά

σαν τα σημάδια των δαχτύλων

στο μουσκεμένο τζάμι

πάντα αιχμηρά και κρύα

προσφέρουν μόνο μια θλιβερή

εικόνα νοσταλγίας

κι αυτή την αντανάκλαση

στο κουρασμένο μάτι

πάνω απ’ την έξοδο κινδύνου -

θα το μπορέσω

είναι βέβαιο

μια μέρα

να σηκώσω το μολύβι

και να φωνάξω

“μα είμαι κάποιος”

κι αν μου αφήσει λίγο χρόνο

θα θυμηθώ…



Αγαπημένε ίσκιε των πολύτιμων πραγμάτων

αφουγκράσου μαζί μου τη βροχή.

"Ο ΓΙΑΤΡΟΣ" Διασκευή Ηπειρώτικου Νίκος Χουλιαράς

Οι αρχαίοι έλληνες είχαν χιούμορ!! Γελάτε γιατί χανόμαστε. Εξάλλου, σόι πάει το βασίλειο

Ο Διδύμων, οφθαλμίατρος της εποχής, εξετάζει το μάτι μιας κοπέλας. Ο Διογένης τον βλέπει και ξέροντας ότι είναι ερωτύλος, κοινώς γυναικάς, του λέει: «Πρόσεξε Διδύμωνα μήπως, εξετάζοντας τον οφθαλμό, φθείρεις την κόρην».

Είπε κάποιος στον Αρίστιππο ότι η Λαΐδα δεν τον αγαπά, αλλά προσποιείται. Ο φιλόσοφος τότε απάντησε: «Ούτε το κρασί ή το ψάρι με αγαπούν, εγώ όμως τα απολαμβάνω».

Σύζυγος λέει στην ερωτομανή γυναίκα του: «Τι θέλεις να κάνουμε, να φάμε ή να κάνουμε έρωτα;» Και εκείνη του απαντά: «Ο,τι θέλεις, ψωμί πάντως δεν έχουμε».

Επαινούσαν μερικοί τους Ηλείους διότι ήταν πολύ δίκαιοι κριτές στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τότε ο Αγης, που ήταν μπροστά, απόρησε: «Καλά, είναι τόσο σπουδαίο που οι Ηλείοι μία φορά στα τέσσερα χρόνια γίνονται δίκαιοι;»

Ενας πατέρας ζητάει από τον Αρίστιππο να διδάξει τον γιο του. Ο φιλόσοφος θέλει αμοιβή 500 δραχμές, αλλά ο πατέρας θεωρεί το ποσό υπερβολικό:
- Με τόσα χρήματα θα μπορούσα να αγοράσω ένα ζώο.
- Αγόρασε. Ετσι θα έχεις δύο.

Ο Διογένης ζητούσε ελεημοσύνη από ένα άγαλμα και όταν τον ρώτησαν γιατί κάνει κάτι τέτοιο, απάντησε: «Εξασκούμαι στο να μην απογοητεύομαι από την αναισθησία των ανθρώπων».

Παρακινούσαν τον Φίλιππο τον Μακεδόνα να εξορίσει κάποιον που τον κακολογούσε. «Δεν είστε καλά», είπε ο Φίλιππος, «θέλετε να τον στείλω να με κατηγορεί και σε άλλα μέρη;»

Ενας φαλακρός έβριζε τον Διογένη. Ο φιλόσοφος γύρισε και του είπε: «Δεν σου ανταποδίδω τις βρισιές, αλλά θα ήθελα να πω ένα μπράβο στις τρίχες σου, διότι απαλλάχτηκαν από ένα κακορίζικο κεφάλι».

Πληροφορήθηκε ο Αριστοτέλης από κάποιον ότι μερικοί τον έβριζαν και εκείνος απάντησε: «Καθόλου δεν με νοιάζει. Όταν είμαι απών, δέχομαι ακόμα και να με μαστιγώνουν».

Έκτακτη ενημέρωση για εξελίξεις στην Μέση Ανατολή

Πόρνη ἐπιθυμοῦσε ὁ Θεός;

 

Ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος

Πόρνη ἐπιθυμοῦσε ὁ Θεός; Ναί πόρνη. Ἐννοῶ τή δική μας φύση. Ἦταν τρανός καί αὐτή ταπεινή. Τρανός ὄχι στή θέση ἀλλά στή φύση.

Πεντακάθαρος ἦταν, ἀκατάστρευτη ἡ οὐσία του, ἄφθαρτη ἡ φύση του. Ἀχώρητος στό νοῦ, ἀόρατος, ἄπιαστος ἀπό τή σκέψη, ὑπάρχοντας παντοτεινά, μένοντας ἀπαράλλακτος. Πάνω ἀπό τούς ἀγγέλους, ἀνώτερος ἀπό τίς δυνάμεις τῶν οὐρανῶν. Νικώντας τή λογική σκέψη, ξεπερνώντας τή δύναμη τοῦ μυαλοῦ, ἀδύνατο νά τόν δεῖς, μόνο νά τόν πιστέψεις...

Ἔριχνε τό βλέμμα του στή Γῆ καί τήν ἔκανε νά τρέμει ... Ποτάμια ἔβγαζε στήν ἔρημο ...

Κι αὐτός ὁ τόσο μέγας καί τρανός πεθύμησε πόρνη.

Γιατί; Γιά νά τήν ἀναπλάσει ἀπό πόρνη σέ παρθένα.

Γιά νά γίνει ὁ νυμφίος της. Τί κάνει; Δέν τῆς στέλνει κάποιον ἀπό τούς δούλους του, δέν στέλνει ἄγγελο στήν πόρνη, δέν στέλνει ἀρχάγγελο, δέν στέλνει τά χερουβείμ, δέν στέλνει τά σεραφείμ.

Ἀλλά καταφθάνει αὐτός ὁ ἴδιος ὁ ἐρωτευμένος.

Ἐπεθύμησε πόρνη. Καί τί κάνει; Ἐπειδή δέν μποροῦσε νά ἀνέβει ἐκείνη στά ψηλά, κατέβηκε στά χαμηλά. Ἔρχεται στήν καλύβα της. Τή βλέπει μεθυσμένη. Καί μέ ποιό τρόπο ἔρχεται; Ὄχι μέ ὁλοφάνερη τή θεότητά του, ἀλλά γίνεται ἐντελῶς ἴδιος μαζί της, μήπως βλέποντάς τον τρομοκρατηθεῖ, μήπως λαχταρήσει καί τοῦ φύγει.

Τή βρίσκει καταπληγωμένη, ἐξαγριωμένη, ἀπό δαίμονες κυριευμένη. Καί τί κάνει; Τήν παίρνει καί τήν κάνει γυναίκα του. Καί τί δῶρα τῆς χαρίζει; Δαχτυλίδι.

Ποιό δαχτυλίδι; Τό Ἅγιο Πνεῦμα.

Ἔπειτα λέγει. Δέν σέ φύτεψα στόν Παράδεισο;
- Τοῦ λέγει, ναί.
- Καί πῶς ξέπεσες ἀπό ἐκεῖ;
- Ἦλθε καί μέ πῆρε ὁ Διάβολος ἀπό τόν Παράδεισο.
- Φυτεύτηκες στόν Παράδεισο καί σέ ἔβγαλε ἔξω.
Νά, σέ φυτεύω μέσα μου. Δέν τολμᾶ νά μέ πλησιάσει ἐμένα. Ὁ ποιμένας σέ κρατάει καί ὁ λύκος δέν ἔρχεται πιά.
- Ἀλλά εἶμαι, λέγει, ἁμαρτωλή καί βρώμικη.
- Μή μοῦ σκοτίζεσαι, εἶμαι γιατρός.

Δῶσε μεγάλη προσοχή. Κοίταξε τί κάνει. Ἦλθε νά
πάρει τήν πόρνη, ὅπως αὐτή - τό τονίζω - ἦταν βουτηγμένη στή βρῶμα.

Γιά νά μάθεις τόν ἔρωτα τοῦ Νυμφίου. Αὐτό χαρακτηρίζει τόν ἐρωτευμένο: τό νά μή ζητάει εὐθύνες γιά ἁμαρτήματα, ἀλλά νά συγχωρεῖ λάθη καί παραπατήματα.

Πιό πρίν ἦταν κόρη τῶν δαιμόνων, κόρη τῆς Γῆς, ἀνάξια γιά τή Γῆ. Καί τώρα ἔγινε κόρη τοῦ βασιλιᾶ. Καί αὐτό γιατί ἔτσι θέλησε ὁ ἐρωτευμένος μαζί της. Γιατί ὁ ἐρωτευμένος δέν πολυνοιάζεται γιά τή συμπεριφορά του.

Ὁ ἔρωτας δέν βλέπει ἀσχήμια. Γι' αὐτό καί ὀνομάζεται ἔρωτας, ἐπειδή πολλές φορές ἀγαπᾶ καί τήν ἄσχημη. Ἔτσι ἔκανε καί ὁ Χριστός. Ἄσχημη εἶδε καί τήν ἐρωτεύτηκε καί τήν ἀνακαινίζει.

Τήν πῆρε ὡς γυναίκα, καί ὡς κόρη του τήν ἀγαπᾶ, καί ὡς δούλα του τήν φροντίζει, καί ὡς παρθένα τήν προστατεύει, καί ὡς παράδεισο τήν τειχίζει, καί ὡς μέλος τοῦ σώματός του τήν περιποιεῖται.

Τή φροντίζει ὡς κεφαλή της πού εἶναι, τή φυτεύει ὡς ρίζα, τήν ποιμαίνει ὡς ποιμένας.

Ὡς νυμφίος τήν παίρνει γυναίκα του, καί ὡς ἐξιλαστήριο θῦμα τήν συγχωρεῖ, ὡς πρόβατο θυσιάζεται, ὡς νυμφίος τή διατηρεῖ μέσα στήν ὀμορφιά, ὡς σύζυγος φροντίζει νά μήν τῆς λείψει τίποτα.

Ὦ, Σύ Νυμφίε, πού ὀμορφαίνεις τήν ἀσχήμια τῆς νύφης!

Από ξένο τόπο,το τραγούδι που ενώνει τόσους λαούς

 Safiye Ayla-Uskudara gideriken aldida bir yagmur

Μιχαήλ Μιχαηλίδης * "Έβρισκα τον πατέρα μου να προσεύχεται, γονατιστός, με δάκρυα στα μάτια..." |

 

Ο φιλόλογος Μάριος Μιχαηλίδης μιλά για τον Μιχαήλ Μιχαηλίδη, τον θεολόγο που μετείχε στον ενθικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ και ήταν κρατούμενος για 18 μήνες στο στρατόπεδο συγκέντρωσης των Άγγλων

Οι κοινωνίες στη σύγχρονη εποχή ομόφωνα και σταδιακά έχουν σχεδόν καταργήσει τους ήρωες. Οι προσωπικότητες που προβάλλονται είναι συνήθως φουσκωμένες από αλαζονεία, άρα και ακαλαίσθητες, καταδικασμένες να εξαφανίζονται μετά από λίγες προβολές στον διαδικτυακό τύπο. Το θλιβερό είναι πως τα νέα παιδιά εκπαιδεύονται να χάνουν το κουράγιο τους για ευγενικούς αγώνες. Στην συνέντευξη που μας παραχώρησε ο κ. Μάριος Μιχαηλίδης, φιλόλογος στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση θέλησε να παρουσιάσει μιαν αυθεντία για παιδαγωγικούς σκοπούς. Υπάρχουν εμβληματικές μορφές που αξίζει να μην περάσουν στην λήθη.

Ο πατέρας του, Μιχαήλ Μιχαηλίδης, ήταν αγωνιστής, μέλος της ΕΟΚΑ, κρατούμενος για 18 μήνες στο στρατόπεδο συγκέντρωσης των Άγγλων, γεγονός που αποδεικνύει ότι δεν άσκησε την τέχνη των ηθικών εκπτώσεων. Ο υιός Μιχαηλίδης έγραψε ένα είδος βιογραφίας του πατέρα του, με τον τίτλο «Ο πατέρας μου» και από προσωπική μου καταγραφή το θεωρώ πολύτιμης αξίας διήγημα, που δεν θα χαρακτηριζόταν βέβαια ως ιστορικό ντοκουμέντο, ούτε κλασική βιογραφία. Ωστόσο η ημερολογιακή αφήγηση του πατέρα, μαζί με το κείμενο του συγγραφέα, δεν ωραιοποιούν καταστάσεις και πρόσωπα, αλλά δείχνουν μια συγκινητική νηφαλιότητα. Ο κ. Μιχαηλίδης μας μίλησε για τον πατέρα του.

Πώς διαχειριστήκατε την επιρροή του συναισθήματος ως γιος του πρωταγωνιστή, στη συγγραφή του βιβλίου;

Προσπαθώντας να εναρμονίσω τις δικές μου, εν πολλοίς ανεπεξέργαστες, θυμικές αντιδράσεις με τη νηφάλια γλώσσα της προσωπικής μαρτυρίας και τις δικές του ημερολογιακές καταγραφές μιας ολόκληρης ζωής (τις οποίες παραθέτω για την πληρέστερη δυνατή αποτύπωση της προσωπικότητάς του), αισθάνθηκα παγιδευμένος. Τα γεγονότα μπορεί πολλές φορές να αποτελούν το αυταπόδεικτο των παρατηρήσεών μας για κάποιον. Μπορεί, όμως, να είναι και ο ιδεωδέστερος ψευδομάρτυρας συμπερασμάτων για τη ζωή και τις παραξενιές της. 

Επιπλέον, στην προσπάθεια αυτή επιδίωξα να αποφύγω τις όποιες ωραιοποιημένες σκηνοθεσίες του «κάποτε». Άλλωστε, είναι γνωστό ότι τα «παλιά» συνοδεύουν μεγάλες δόσεις εξιδανίκευσης και εκ των υστέρων συναισθηματικά φορτισμένης κατασκευής. Παρόλα αυτά, η γλώσσα της ψυχής και των συναισθημάτων είναι αυτή που αποτυπώνει τις διαδρομές της νοσταλγίας και των βιωμάτων.

«Στα παιδιά του, στα εγγόνια του, στους μαθητές του δεν παρέλειπε ποτέ να λέει κάποιον λόγο για τον Θεό, για την αξία της πίστης και της αγάπης στη ζωή τους. Ήταν όμως, πρώτα και κύρια, ο ίδιος το παράδειγμα»

Ποιες είναι οι εικόνες του πατέρα που αποτυπώθηκαν στην ψυχή σας από την παιδική σας ηλικία αλλά και αργότερα; 

Πρωτίστως, η εικόνα ενός δακρυσμένου προσευχόμενου πατέρα. Μια εικόνα που δεν ανταλλάσσεται με καμία άλλη -ορθολογική ή ιδεαλιστική- προσέγγιση για το πρότυπο ενός επιτυχημένου γονιού που φροντίζει τα παιδιά του. Πόσες φορές θυμάμαι τον εαυτό μου να τον βρίσκω προσευχόμενο, πολλές φορές γονατιστό, με δάκρυα στα μάτια. Αναρωτιόμουν έντρομος «μα αν αυτός κλαίει για τις αμαρτίες του, εγώ τι πρέπει να κάνω;».

Εικόνες μιας μακρόσυρτης μνήμης σκιαγραφούν τη μορφή του πατέρα: του αγίου, του μαχητή, του αρχέτυπου της καλοσύνης και της ανεξικακίας. Ενός γελαστού, και πράου ανθρώπου. Ζωντανεύουν οι παιδικές μνήμες μιας αληθινά στοργικής παρουσίας. Το χάδι σε δύσκολες ώρες, οι αυστηρές επιπλήξεις για στραβοπατήματα, η σύζευξη του πατρικού ρόλου με τη μητρική αγάπη που έλειπε. Ο πατέρας μου, κατά κάποιον τρόπο, ήταν η ζωντανή εγγύηση ενός κόσμου ελπίδας, παραδομένου στα χέρια του Θεού της Αγάπης. Η πνευματική παρουσία του χρωμάτιζε κάθε στιγμή, κάθε επιλογή, κάθε γεγονός. Αληθινή αυθεντία, νοηματοδοτούσε ή απομυθοποιούσε, αναλόγως, κάθε νέα σκηνή στο θέατρο της ζωής.

Μεγάλωσα σ΄ ένα σπίτι γεμάτο βιβλία, κυρίως θεολογικά, που μαρτυρούσαν πνευματικές αναζητήσεις και μιαν αληθινή παιδεία, γεμάτο όμως και από μελωδίες και μουσικές. Σε ένα σπίτι όπου οι Βυζαντινές εικόνες διαμόρφωναν μιαν αισθητική αυστηρή, παράδοξη και ταυτόχρονα βαθιά πνευματική με τη χριστιανική σημασία του όρου. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα του σπιτιού καταδεικνύει, ξέρετε, πολλές φορές με εύγλωττο τρόπο την εσωτερική ποιότητα του ανθρώπου που το κατοικεί, τον ορίζει τελικά ως πνευματικό άνθρωπο.

Στα παιδιά του, στα εγγόνια του, στους μαθητές του δεν παρέλειπε ποτέ να λέει κάποιον λόγο για τον Θεό, για την αξία της πίστης και της αγάπης στη ζωή τους. Ήταν όμως, πρώτα και κύρια, ο ίδιος το παράδειγμα.

Ο αγώνας του μέσα στις φυλακές για τη διεκδίκηση των θρησκευτικών δικαιωμάτων των κρατουμένων και η πλούσια ιεραποστολική του δράση

Ο πατέρας σας συμμετείχε στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ στην Κύπρο (1955-1959). Ποια ήταν η συμμετοχή του στον αγώνα για την Ένωση με την Ελλάδα;

Φυλακίστηκε από τους Άγγλους για μεταφορά οπλισμού από την Αθήνα. Στο βιβλίο αποτυπώνονται οι εμπειρίες από τα κρατητήρια των Άγγλων. Το Ημερολόγιο των Φυλακών που κρατούσε είναι σημειώσεις από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Κοκκινοτριμυθιάς και της Πύλας (11.12.1956 – 1.5.1958).

Για τον αγώνα της ΕΟΚΑ μιλούσε με απεριόριστο σεβασμό και, κυρίως, θαυμασμό για τους συναγωνιστές του, τονίζοντας ότι ο ίδιος έκανε ελάχιστα μπροστά σε αυτούς. Ακόμα όμως και τους αγώνες της ΕΟΚΑ, ποτέ δεν τους έβλεπε μονοσήμαντα στο εθνικοαπελευθερωτικό πεδίο, αλλά τους αξιολογούσε σε συνάρτηση με το χριστιανικό αξιακό πλαίσιο ζωής, που πάντα νομοθετούσε τις επιλογές του. Ο αγώνας που έδωσε μέσα στις φυλακές και η διεκδίκηση των θρησκευτικών δικαιωμάτων των κρατουμένων με προσωπικές προσπάθειες, καταδεικνύουν με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο τη συνύπαρξη δύο ταυτοτήτων σε μια ψυχή: του θεολόγου που υπηρετεί το Θείο Θέλημα και του αγωνιστή που μάχεται για τις προϋποθέσεις ελευθερίας.

Αναφέρεστε στη «δεκαετία του πόνου και του διωγμού (1968 – 1978).». Γιατί «πόνου» και «διωγμού»;

Πόνου λόγω της απώλειας της μητέρας μου δεκατρείς μέρες μετά την γέννησή μου. Διωγμού, εξαιτίας του ανέντιμου πολέμου που αντιμετώπισε για τις αρχές του, τη σκοτεινή εκείνη περίοδο στην Κύπρο όπου ο ίδιος επέλεξε την εντιμότητα. Δεν παζάρεψε τα πιστεύω του, δεν συνθηκολόγησε. 

Ακολουθεί η επώδυνη μετανάστευση;

Ναι, με τα αποτυπώματα αυτού του ταξιδιού στη μνήμη μου να παραμένουν, μέχρι τώρα, ανεξίτηλα. Κινηματογραφικές εικόνες ενός συναισθηματικού ξεριζωμού, μιας οδύνης διαρκείας….

Ακολουθούν τα χρόνια της ιεραποστολικής δράσης όπου ταξιδεύει σε πολλές πόλεις της Ελλάδας για κηρύγματα και ομιλίες. Εντυπωσιακή ήταν η συγγραφική του δράση. Ασταμάτητη αρθρογραφία, σχόλια, επιστολές, βιβλιοπαρουσιάσεις, αλλά και εκδόσεις δεκάδων βιβλίων. Όλα αυτά “Sub specie aeternitatis”. Δηλαδή, «υπό το πρίσμα της αιωνιότητας». Κάτι που ο πατέρας μου συνήθιζε να λέει.

Κάτι που θυμάστε ή που σας έμεινε από τη συνέπεια και την ακεραιότητα του χαρακτήρα του;

Μια πτυχή της ακεραιότητας του χαρακτήρα του αφορά στη δια βίου άρνησή του να ξεστομίσει και το ελάχιστο, ανώδυνο ψέμα. «Άνευ ψεύδους ουδεμία υπόθεσις ευοδούται» έλεγε ο Παπαδιαμάντης. Και ο λόγος του ήταν προφητικός, αφού σήμερα το ψέμα αποτελεί το άλλοθι των αδυναμιών και των παθών μας.

Ανακαλώ στη μνήμη μου την απόλυτη καταδίκη του ψέματος από την πλευρά του πατέρα μου, σε πολλές περιπτώσεις, όπου έστω και μια απόκρυψη της αλήθειας φάνταζε ευεργετική εκ του αποτελέσματός της. 

«Αποχριστιανίζονται η Ευρώπη και η Αμερική, αν δεν έχουν ήδη αποχριστιανιστεί»

Σε ό,τι αφορά το πολιτικό πεδίο εκδήλωνε τη θέση του;

Θυμάμαι τη συστηματική παρακολούθηση των πολιτικών τεκταινομένων εντός και εκτός Ελλάδας. Το 1989 η πτώση του τείχους του Βερολίνου τον συγκινεί. Είναι μια δικαίωση των αγώνων που και ο ίδιος έκανε εναντίον του κομμουνιστικού ολοκληρωτισμού και της σταλινικής αθεΐας. Προδόθηκε δύο φορές από ανθρώπους της δογματικής αυτής ιδεολογίας. Για τη μεταφορά οπλισμού το ’55 με την ΕΟΚΑ, αλλά και με τη δίωξή του για το εκκλησιαστικό ζήτημα. Αναφερόμενος στον πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου και τους Νατοϊκούς βομβαρδισμούς κατά της Γιουγκοσλαβίας, κάνει λόγο για έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Ευαισθητοποιημένος και λυπημένος, πάντα όμως προσευχόμενος «για τους Σέρβους αδελφούς». Ακόμα, τον θυμάμαι φανερά συγκινημένο να δηλώνει τον θαυμασμό του για το τεράστιο «όχι» του αείμνηστου γίγαντα της πολιτικής ιστορίας της νεότερης Ελλάδας, Κύπριου Προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου.

Τα τελευταία χρόνια, έχοντας σχεδόν αλάνθαστο κριτήριο, αρθρογραφούσε κατά της παγκοσμιοποίησης και με βάση, πάντοτε, τη χριστιανική ηθική διαπίστωνε: «Η Ευρώπη και η Αμερική αποχριστιανίζονται, αν δεν έχουν ήδη αποχριστιανιστεί!...Σε κάποια δήλωσή του ο Α. Σολτζενίτσιν στη Δύση έλεγε προφητικά: ‘’Η Δυτική κοινωνία είναι το ίδιο υλιστική, όπως η κομμουνιστική, κι ετοιμάζεται με τον αθεϊσμό της να μεταβληθεί σε μία προσεχή κόλαση». Ιδού η Ευρώπη, η Αμερική. Ιδού η ανθρωπότητα! Τα πάντα καταρρέουν. Αιτία; «Νους αποστάς του Θεού ή κτηνώδης γίνεται ή δαιμονιώδης!’’. Λοιπόν: Δεν μένει, παρά επιστροφή στον δρόμο του Θεού».1

Πώς αντιμετώπισε την ασθένειά του την τελευταία περίοδο της ζωής του;

Με το μοτίβο «Εμοί το ζην Χριστός και το αποθανείν κέρδος». Ο ύστατος λόγος. Τέσσερεις λέξεις. Μου ζητούσε να τον θυμάμαι πάντα.

Όταν κάτι τέτοιο λέγεται από έναν ασθενή στο τελικό στάδιο, καταλαβαίνετε ότι προσλαμβάνει άλλο νόημα. Εύκολες οι πνευματικές προσεγγίσεις εκ τους ασφαλούς. Εκεί είμαστε όλοι θεολόγοι. Στα ζόρικα όμως, θέλει ψυχή για να το πεις.

* * *

Ευχαριστούμε τον υιό Μιχαηλίδη. Η εμπειρία της φυλακής, ο χαμός της γυναίκας του, το μεγάλωμα των δυο γιων του, η Ιεραποστολική του πορεία και η ηθική του ως παιδί του Θεού, πράγματα γνωστά σε πάρα πολλούς ανθρώπους, στη διάρκεια του βίου του Μιχαήλ Μιχαηλίδη αποτελούν πηγή ενθάρρυνσης για μια καλύτερη ζωή. Τέτοιες προσωπικότητες μπορούν να αφυπνίσουν την κατά καιρούς ταπεινωμένη ανθρωπότητα. 

____________

Σοφία Χατζή

δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα

Ορθόδοξη Αλήθεια, 06.04.2022

1 «Επιμέλεια ψυχής», το τελευταίο του βιβλίο που εκδόθηκε μετά θάνατον.