Dante, «Ιnferno», "Canto ΧΧVΙ"
Τennyson, "Ulysses"
Ήτο μικρόν το πατρικόν του δώμα,
ήτο μικρόν το πατρικόν του άστυ,
και όλη του η Ιθάκη ήτο μικρά.
Του Τηλεμάχου η στοργή, η πίστις
της Πηνελόπης, του πατρός το γήρας,
οι παλαιοί του φίλοι, του λαού
του αφοσιωμένου η αγάπη,
η ευτυχής ανάπαυσις του οίκου
εισήλθον ως ακτίνες της χαράς
εις την καρδίαν του θαλασσοπόρου.
Και ως ακτίνες έδυσαν.
Η δίψα
εξύπνησεν εντός του της θαλάσσης.
Εμίσει τον αέρα της ξηράς.
Τον ύπνον του ετάραττον την νύκτα
της Εσπερίας τα φαντάσματα.
Η νοσταλγία τον κατέλαβε
των ταξιδίων, και των πρωινών
αφίξεων εις τους λιμένας όπου,
με τί χαράν, πρώτην φοράν εμβαίνεις.
Του Τηλεμάχου την στοργήν, την πίστιν
της Πηνελόπης, του πατρός το γήρας,
τους παλαιούς του φίλους, του λαού
του αφοσιωμένου την αγάπην,
και την ειρήνην και ανάπαυσιν
του οίκου εβαρύνθη.
Κι έφυγεν.
Ότε δε της Ιθάκης αι ακταί
ελιποθύμουν βαθμηδόν εμπρός του
κι έπλεε προς δυσμάς πλησίστιος,
προς Ίβηρας, προς Ηρακλείους Στήλας,—
μακράν παντός Αχαϊκού πελάγους,—
ησθάνθη ότι έζη πάλιν, ότι
απέβαλλε τα επαχθή δεσμά
γνωστών πραγμάτων και οικιακών.
Και η τυχοδιώκτις του καρδιά
ηυφραίνετο ψυχρώς, κενή αγάπης.
[1894]
Κ. Π. Καβάφης. 1993. Κρυμμένα ποιήματα (1877;–1923). Επιμ. Γ. Π. Σαββίδης. Αθήνα: Ίκαρος.
Μια ωραία ερμηνεία από την Έλλη Πασπαλά με την καταπληκτική τζαζ ορχήστρα, στο υπέροχο τραγούδι του Bill Withers' "Ain't No Sunshine":
Ο Οδυσσέας που πριν λίγο γύρισε στην Ιθάκη, μιλά με την Πηνελόπη, ενώ ετοιμάζεται η συζυγική τους κλίνη, και τής ανακοινώνει την εντολή τού μάντη Τειρεσία για τη νέα του αποδημία, τα νέα ταξίδια που τού μέλλονται , μέχρι να συναντήσει λαούς που δεν έχουν καμιά επαφή με τη θάλασσα και δεν θα ξέρουν τι είναι το κουπί που κρατάει. Είναι μια νέα, μια δεύτερη Οδύσσεια.
Στο ποίημα "Δευτέρα Οδύσσεια", (1894) του Κ.Π. Καβάφη, εκφράζεται με ανατροπή τού μύθου τής Οδύσσειας, ως αποτέλεσμα τής αγάπης για τη συνέχιση θαλασσινών ταξιδιών και τη γνωριμία με νέους τόπους και νέους λαούς.
Αντιθέτως στον Όμηρο παρουσιάζεται ως εντολή και υποχρέωση, την οποία όφειλε ο Οδυσσέας προς μεγάλη του στενοχώρια, να πραγματοποιήσει, για να εξευμενίσει, σύμφωνα με τον Τειρεσία, τον Ποσειδώνα. Αυτά λέει στην Πηνελόπη στη ραψωδία ψ 263-272, της Οδύσσειας:
"Τότε ο Οδυσσέας ο πολυμήχανος γυρνώντας αποκρίθη:
«Καημένη, γιατί πας γυρεύοντας να μάθεις και με σπρώχνεις
να σου τα πω; Μα ας είναι, αγρίκα τα, δεν τα κρατώ κρυμμένα·
μα δε θα νιώσεις αναγάλλιαση, κι ουδέ κι ατός μου νιώθω
καμιά χαρά — που μου παράγγελνε σε πολιτείες να οδέψω
θνητών πολλές, κουπί καλάρμοστο στο χέρι μου κρατώντας,
σε ανθρώπους ως να φτάσω, θάλασσα που δεν κατέχουν τι είναι,
κι ουδέ ποτέ με αλάτι αρτίζουνε τα φαγητά που τρώνε,
κι ουδέ καράβια αλικομάγουλα ποτέ αγνάντεψαν, μήτε
κουπιά καλάρμοστα, που ως φτερούγες δρομίζουν τα καράβια.
[...
(απόδ. Καζαντζάκη-Κακριδή).
Στον πίνακα αυτό, του Ν. Εγγονόπουλου (1907-1985): "Πηνελόπη και Οδυσσεύς ", 1972. (Μικτή Τεχνική- Μελάνι και υδατογραφία), ο Οδυσσέας κρατάει το κουπί στο χέρι του, που παραπέμπει στη δεύτερη αποδημία του, μετά τον νόστο του στην Ιθάκη.
1 σχόλιο:
... "ηυφραίνετο ψυχρώς,
κενή αγάπης"... !
Δημοσίευση σχολίου