ΜΗΝ ΜΑΡΤΙΟΣ

 

Μην Μάρτιος έχων ημέρας λα’ (31)

Η ημέρα έχει ώρας ιβ’ (12) και η νυξ ώρας ιβ’ (12)

ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ

Ο μήνας ούτος, αδελφοί, ονομάζεται αρχή και πρώτος των μηνών, από τον Προφήτην και θεσπέσιον Μωϋσήν. Ούτω γαρ γράφεται περί αυτού εν τω βιβλίω της Εξόδου· «Ο μην ούτος υμίν, αρχή μηνών, πρώτος εστιν υμίν εν τοις μησί του ενιαυτού» (Εξ. ιβ’, 1). Και εν τω βιβλίω της Γενέσεως μανθάνομεν, ότι, κατά την συμφωνίαν των ιερών ερμηνευτών, εις τον μήνα τούτον εποίησεν ο Θεός όλα τα αισθητά κτίσματα εκ του μη όντος εις το είναι. Και τούτο γίνεται φανερόν, διατί κάθε χρόνον εις τον Μάρτιον μήνα η γη βλαστάνει τας βοτάνας και τα χορτάρια, καθώς και τότε εβλάστησε ταύτα εις την δημιουργίαν του κόσμου, όταν ο Θεός επρόσταξε και είπε· «Βλαστησάτω η γη βοτάνην χόρτου» (Γεν. α’, 11). Και διατί εις τον Μάρτιον γίνεται η γλυκυτάτη άνοιξις, και η θάλασσα γαληνιά, και ο ουρανός φαίνεται διαυγέστερος και λαμπρότερος, με το να ελευθερόνεται από την συνεφίαν του προλαβόντος χειμώνος. Καθώς ταύτα έγιναν και κατά την πρώτην εκείνην δημιουργίαν του κόσμου.

Όθεν ακολούθως, εις τον Μάρτιον τούτον μήνα έπλασεν ο Θεός τον άνθρωπον. Εις τούτον τον μήνα ελευθερώθη ο Ισραηλιτικός λαός από την σκλαβίαν του Φαραώ, και το Πάσχα εποίησε, και την Ερυθράν Θάλασσαν επέρασε, κατά το ρητόν της Εξόδου, το οποίον εφέραμεν ανωτέρω. Εις τούτον τον μήνα εμβήκαν οι Ισραηλίται μέσα εις την γην της επαγγελίας, ήτοι εις την Ιερουσαλήμ, καθώς τούτο συνάγεται από το βιβλίον Ιησού του Ναυή, όπου γράφεται, ότι οι Ισραηλίται έκαμαν το Πάσχα εις την Ιεριχώ, κατά την δεκάτην τετάρτην του μηνός, δηλαδή του Μαρτίου. «Και εποίησαν οι υιοί Ισραήλ το Πάσχα τη τεσσαρεσκαιδεκάτη ημέρα του μηνός αφ’ εσπέρας, επί δυσμών Ιεριχώ εν τω πέραν του Ιορδάνου εν τω πεδίω» (Ιησ. ε’, 10).

Εις τούτον τον μήνα εκατέβη από τους Ουρανούς ο Υιός του Θεού δια την εδικήν μας σωτηρίαν, και συνελήφθη εις την μακαρίαν κοιλίαν της Αειπαρθένου Μαρίας, σάρκα εξ αυτής δανεισάμενος. Ήτοι κατά την εικοστήν πέμπτην του Μαρτίου τούτου, κατά την οποίαν εορτάζεται ο Ευαγγελισμός της κυρίας Θεοτόκου και η του Θεού Λόγου άσπορος σύλληψις. Κατά τον μήνα τούτον, ήτοι κατά τας εικοσιτρείς του Μαρτίου, κατεδέχθη να λάβη ο Κύριος τον δια Σταυρού θάνατον. Και κατά την εικοστήν πέμπτην του ιδίου τούτου Μαρτίου, ανέστη ο Κύριος εκ του μνήματος, ότε και κύριον Πάσχα λέγεται, και δια της εδικής του Αναστάσεως εχάρισε και εις ημάς θεοπρεπώς την Ανάστασιν. Εις τον μήνα τούτον πιστούμεθα, ότι έχει να γένη και η κοινή και παγκόσμιος όλων των ανθρώπων Ανάστασις. Ομοίως και η παντελής και ακατάλυτος πάντων των κτισμάτων αποκατάστασις. Όθεν όποιος ονομάσει τον Μάρτιον τούτον, μήνα άρτιον, φερωνύμως και προσφυώς θέλει τον ονομάσει. Επειδή εις τον μήνα τούτον ευρίσκει περιεχόμενα τα μυστήρια όλα της πλάσεως και αναπλάσεως των ανθρώπων και όλης της κτίσεως, όσα έγιναν, και γίνονται, και έχουν να γένουν.

Ούτος ο μήνας, κοντά μεν εις τους Εβραίους, ονομάζεται Νισάν. Κοντά δε εις τους Ιταλούς, πρώτον μεν ωνομάζετο Πρίμος: ήτοι Πρώτος. Ύστερον δε ωνομάσθη από τον Ρώμον τον οικοδομήσαντα την πόλιν της Ρώμης, και δόντα εις αυτήν το όνομά του: από αυτόν, λέγω, ωνομάσθη ο μην ούτος Μάρτιος, εξ αιτίας τοιαύτης. Ο Ρώμος ούτος έκτισεν ένα ιερόν του ψευδωνύμου θεού Άρεως, κατά τον Πρίμον τούτον μήνα. Όταν δε αυτό ετελείωσε και εγκαινίασε, τότε μετωνόμασε Μάρτιον και τον μήνα τούτον, το οποίον δηλοί ελληνικά, μήνας του Άρεως. Εποίησε δε τούτο, ίνα με το όνομα αυτό τιμήση τον εδικόν του θεόν. Και δια να μεταχειρισθώμεν τον λόγον μας, ολίγον τι έξω της υποθέσεως, ο μήνας ούτος ωνομάσθη Μάρτιος, ήτοι μήνας άρτιος και τέλειος, επειδή ο προτίτερος μήνας του Φευρουαρίου, είναι ατελής και κολοβός. Και δια μεν του ατελούς και κολοβού Φευρουαρίου, δηλούνται αι προ της κρίσεως και της κοινής Αναστάσεως ημέραι, περί των οποίων νομίζω, ότι είπεν ο Κύριος αινιγματωδώς εν Ευαγγελίοις «Ότι ειμή εκολοβώθησαν αι ημέραι εκείναι, ουκ αν εσώθη πάσα σαρξ» (Ματθ. κδ’, 22). Δια δε του τελείου και αρτίου τούτου μηνός, δηλούται η τελειότης και αρτιότης, την οποίαν έχουν να λάβουν τότε οι άνθρωποι δια της κοινής Αναστάσεως, και πάσα η κτίσις δια της αφθαρσίας και αποκαταστάσεως. Και ταύτα μεν είπομεν περί του Μαρτίου μηνός, τώρα δε πρέπει να αρχίσωμεν συν Θεώ, κατά τάξιν, και τα του Μαρτίου Συναξάρια.

(Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης)