Ο Άγιος Ευστάθιος Αντιοχείας ο Ομολογητής

 

Η γέννηση, η χειροτονία και οι πρώτοι αγώνες του Αγίου

Από τις μεγάλες εκκλησιαστικές μορφές του 3^ου και 4^ου αιώνα είναι ο Άγιος Ευστάθιος ο Ομολογητής, Αρχιεπίσκοπος Αντιοχείας. Αναδείχθηκε μέγας πρόμαχος της Ορθοδοξίας!

Ομόψυχος και συναγωνιστής του Μ. Αθανασίου, πολέμησε σθεναρά την αίρεση του Αρείου. Έγιναν έτσι οι δυο μεγάλοι πνευματικοί άνδρες, οι πρόμαχοι του Συμβόλου της Νίκαιας.

Ο Άγιος Ευστάθιος γεννήθηκε το 260 στη Σίδη της Παμφυλίας και έζησε στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Εκεί λοιπόν στη γενέτειρά του πήρε την πρώτη του μόρφωση, γραμματική και πνευματική, απαραίτητη για τη μεγάλη του αποστολή, ως υπερασπιστής της Αγίας Πίστης μας, στα κατοπινά χρόνια.

Αρχικά χειροτονήθηκε Επίσκοπος στη Βέροια της Συρίας το 320. Με τον λόγο της σοφίας του εξέπεμπε τις ακτίνες της Ορθοδοξίας από τον Επισκοπικό του θρόνο. Ανέλαβε τη διαποίμανση της Εκκλησίας της Βεροίας και αργότερα της Αντιοχείας. Με συναίσθηση μεγάλης ευθύνης ενώπιον του Θεού και του ποιμνίου του, εργάστηκε το έργο του και επί έτη έτρεφε πνευματικά και Ορθόδοξα τις ποιμενόμενες ψυχές.

Αξίζει να το τονίσουμε αυτό και να το επαναδιατυπώσουμε για να καταλάβουμε πόσο έχουν παρεκκλίνει από τη θέση τους οι σημερινοί Επίσκοποι που διαφυλάττουν το κύρος τους, τη θέση τους, το γόητρό τους, όλα… εκτός από την Ορθοδοξία. Και όχι μόνο δεν φωτίζουν τα σκοτάδια του κόσμου με το Φως της Αγίας Πίστης μας, αλλά οι επίσκοποι τώρα διώκουν και τιμωρούν αν κάποιος ιερέας τιμά το ράσο που φοράει και αντιδρά στα αιρετικά τους καμώματα. Έτσι, πέφτουν πάνω τους να τους αποτελειώσουν με κάθε τρόπο…

Ο πόλεμος κατά του Αγίου

Πολεμήθηκε δεινώς και αυτός ο μεγάλος Άγιος. Και από ποιους πολεμήθηκε; Ποιοι τον κατεδίωξαν; Ποιοι τον καταδίκασαν αδίκως και παρανόμως; Μα ποιοι άλλοι εκτός από μερικούς Επισκόπους προσκυνημένους στην αίρεση και στην πλάνη. Γιατί οι προδότες της Πίστης μας υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Και φυσικά οι διώκτες του Αγίου Ευσταθίου όπως προείπαμε δεν ήταν τίποτα παράνομοι και εγκληματίες ή τίποτα φρενοβλαβείς! Όχι απεναντίας! Ήταν Επίσκοποι που κατείχαν όλες τις τιμές και όλες τις δόξες των Επισκοπικών τους θρόνων, αλλά ήταν μόνο τέτοιοι, ανθρωπάρια ασήμαντα, μηδαμινά που σύρθηκαν στη λάσπη της αίρεσης του Αρείου και απώλεσαν την αξία που τους έδωσε κατά τη χειροτονία τους ο Δεσπότης Χριστός!

Αλλά ας τα πάρουμε με τη σειρά…

Ο Άγιος Ευστάθιος δεν ήταν ένας Επίσκοπος που απλά κατέλαβε έναν θρόνο, αλλά μέσα του έκαιγε δυνατή η φλόγα της Πίστεως και τίποτα άλλο δεν μπορούσε να πράξει εκτός από το να υπερασπιστεί τον Άγιο Τριαδικό Θεό με κάθε κόστος, με κίνδυνο ακόμα και τη ζωή του. Οι ιδιαίτεροι λοιπόν αγώνες του Αγίου στράφηκαν εναντίον της αίρεσης του Αρείου, η οποία διαδίδονταν με εκπληκτική ταχύτητα στο λαό αλλά και στον κλήρο.

Η μαχητικότητά του και η εμμονή του στην ορθή διδασκαλία του Ευαγγελίου τον έκαναν να ξεχωρίσει κατά την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο το 325 στη Νίκαια της Βιθυνίας, όπου μαζί με τον Άγιο Αθανάσιο έλεγξαν το δόγμα της δυσσεβείας του Αρείου. Το δόγμα αυτό, εισήγαγε τομή και διαίρεση επί της μιας φύσεως της Αγίας Τριάδας, λέγοντας τον Υιό του Θεού κτίσμα και χωρίζοντας Αυτόν από της ουσίας και τιμής και αξίας του ομοουσίου Πατρός.

Ως υπέρμαχος του Ορθοδόξου δόγματος στη Σύνοδο της Νίκαιας ο Άγιος Ευστάθιος προκάλεσε το φθόνο των αντιφρονούντων. Οι αρειανοί Επίσκοποι Ευσέβιος Νικομηδείας, Θεόγνις Νικαίας και Ευσέβιος Καισαρίας μαζί με άλλους υποστηρικτές της αρειανικής βλασφημίας μηχανεύτηκαν την εξορία του Αγίου. Σε Σύνοδο που έγινε στην Αντιόχεια από τους φιλοαρειανούς επισκόπους προτάθηκε και υπερψηφίστηκε η καθαίρεση του Ευσταθίου.

Η καταδικαστική απόφαση και η εξορία

Μάλιστα για να φανούν ότι με εύλογη αιτία τον καθαίρεσαν, οι πανούργοι δωροδόκησαν μια γυναίκα πόρνη η οποία εμφανίστηκε στη Σύνοδο και υποστήριξε η ταλαίπωρη ότι είχε σχέση με τον Άγιο και ότι απέκτησαν μάλιστα και παιδί. Χωρίς να δεχτούν άλλους μάρτυρες αρκέστηκαν στον όρκο αυτής της γυναίκας. Πρόσθεσαν οι θλιβεροί αυτοί Επίσκοποι και άλλες συκοφαντίες εις βάρος του αγωνιστή υπέρμαχου της Αληθείας Αγίου Ευσταθίου, όπως ότι είχε υποπέσει στην αίρεση του Σαβελλίου και ότι κατεφρόνησε τη μητέρα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, την Αγία Ελένη.

Έτσι με αυτοκρατορική υπογραφή ο Άγιος Ευστάθιος συκοφαντημένος από τους αιρετικούς οδηγήθηκε στην εξορία, στην Τραϊανούπολη της Θράκης.

Προτού όμως ξεκινήσει το μαρτυρικό ταξίδι της εξορίας κάλεσε τους πρεσβυτέρους της Εκκλησίας και τους μίλησε με παρρησία και φλογερή πίστη. Τους κατέστησε υπεύθυνους για το ποίμνιο που άφησε ορφανό και τους συνέστησε να μείνουν μακριά από την αίρεση και να ασφαλίσουν τα λογικά πρόβατα από τους βαρείς λύκους.

Ορίστε ποιο είναι το αξιομίμητο παράδειγμα! Ορίστε το πρότυπο του θεοφιλούς Επισκόπου και ποιμένα! Δεν τον ακουμπάει το προσωπικό του μαρτύριο, δεν τον λυγίζει η άδικη εξορία του. Ένα μόνο τον νοιάζει! Να μην χαθούν ψυχές από το ποίμνιο, να μην πέσουν στα δόντια των λύκων και των λυκοποιμένων που λυμαίνονται τη μάνδρα του Χριστού μας! Στον αντίποδα του Αγίου Ευσταθίου βρίσκονται οι σημερινοί Επίσκοποι που οδηγούν τις ψυχές των χριστιανών στο στόμα του λύκου και όχι μόνο δεν αφυπνίζουν τα πρόβατα, αλλά τα νανουρίζουν κιόλας μην τύχει και ξυπνήσουν και καταλάβουν τον εχθρό και αντιδράσουν…

Το τέλος του μεγάλου αυτού Αγίου

Πολλές οι δυσκολίες και τα μαρτύρια που συνέχισε να περνά ο Άγιος αλλά μεγαλύτερο μαρτύριο για τον Άγιο Ευστάθιο ήταν ο κίνδυνος της Ορθοδοξίας και ο χωρισμός του από το ποίμνιό του. Γι’ αυτό ούτε μια στιγμή δεν έπαψε να προσεύχεται για όλους και για όλα και να απευθύνει επιστολές ώστε να μείνουν σταθεροί μέχρι την τελική νίκη που δεν θα αργούσε!

Αυτός ο μέγας αγωνιστής της Πίστης μας ο Άγιος Ευστάθιος πέθανε εξορισμένος το 360 και δεν αξιώθηκε να ξαναδεί το αγαπημένο του ποίμνιο. Όμως οι πιστοί χριστιανοί, τα πνευματικά του τέκνα κράτησαν άσβεστη τη μνήμη του αγαπημένου τους ποιμένα και σε όλη την Αντιόχεια τιμούσαν την ιερή μνήμη του ως Μάρτυρα αμέσως μετά τον θάνατό του.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος σε λόγο του που εκφώνησε για τον άγιο Ευστάθιο στην Αντιόχεια, είπε: «Μην εκπλαγείτε με το ότι τον αποκάλεσα Μάρτυρα. Είπα πολλές φορές στην αγάπη σας ότι μάρτυρα δεν αναδεικνύει μόνο ο μαρτυρικός θάνατος, αλλά και η πρόθεση. Αυτός λοιπόν ο μάρτυρας αντιπάλαισε μύριους θανάτους και όλους αυτούς τους υπέμεινε με τη θέληση του και την προθυμία του. Διότι και από την πατρίδα του τον απομάκρυναν και στην εξορία τον μετέφεραν και πολλά άλλα φοβερά έκαναν εναντίον του μακαρίου αυτού ανδρός. Και τελείωσε το βίο του με ομολογία ανυπόκριτης πίστεως». 

Μετά από εκατό χρόνια, κατά τις ημέρες του βασιλιά Ζήνωνα, το 477 ανεκομίσθηκε το άγιο του λείψανο και μεταφέρθηκε στην Αντιόχεια. Ήταν τόσο συγκλονιστικό το θέαμα της πομπής, όπου το ιερό λείψανο του Αγίου Ευσταθίου επανήλθε στην Αντιόχεια, όπως του άξιζε, με το πλήθος των πιστών να ορμούν εκτός της πόλης για να το υποδεχτούν με ύμνους, με φώτα και θυμιάματα!

Συγκλονιστικός ο βίος του Αγίου Ευσταθίου έχει να μας πει πολλά για όλα αυτά που ζούμε σήμερα, αλλά και για την ατράνταχτη αλήθεια ότι «Ζη Κύριος ο Θεός ημών»!

Ας δοξάζουμε το Θεό που δίνει σε κάθε εποχή Ευστάθιους, ποιμένες Αγίους που δεν διαπραγματεύονται την Πίστη την Αγία και που είναι έτοιμοι να δώσουν και τη ζωή τους προκειμένου να προστατεύσουν τα λογικά πρόβατα της ποίμνης τους από τους λύκους τους βαρείς.

Τις πρεσβείες του Αγίου Ευσταθίου του Ομολογητή να έχουμε! Αμήν!

 Η Εκκλησία μας γιορτάζει τη μνήμη του Αγίου Ευσταθίου στις 21 Φεβρουαρίου.

Ἀπολυτίκιον 
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείας ἔμπλεως σοφίας πέλων, ὁμοούσιον Πατρί τόν Λόγον ἐν τῇ συνόδῳ τῇ πρώτῃ ἐκήρυξας, καί διωγμοῖς ὁμιλήσας καί θλίψεσιν δόξης ἀρρήτου μετέσχες, Εὐστάθιε. Πάτερ ὅσιε Χριστόν τόν Θεόν ἱκέτευε δωρίσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος.

πηγή