Οι μουσικές ευαισθησίες των χαριτωμένων ανθρώπων

+π.Σεραφείμ Ρόουζ-Η καντάτα του Μπαχ που του άλλαξε την ζωή!

 

Ο Ευγένιος αγαπούσε ιδιαιτέρως τη Λειτουργία σε Σι Ελάσονα, τα Κατά Ιωάννη Πάθη, τα Κατά Ματθαίον Πάθη, το Μαγκνιφικατ, τις καντάτες και το Χριστουγεννιάτικο Ορατόριο. Τα λόγια που χρησιμοποίησε ο Μπαχ ήταν απευθείας παρμένα από τα Ευαγγέλια και άλλες περικοπές της Αγ. Γραφής. Το άκουσμα μελοποιημένων στίχων από τη βίβλο άσκησε βαθύτατη επίδραση στον Ευγένιο. 

Ειδικά μια καντάτα του Μπαχ – ο αριθμός 82 – βοήθησε ν΄ αλλάξει τη ζωή του Ευγένιου. Τιτλοφορείται Ιch Habe Genug (Eχω αρκετά) και έχει θέμα της το θάνατο. 

 Η σύνθεση αυτή για μια φωνή και μια ορχήστρα,γράφτηκε για την εορτή της Υπαπαντής όταν ο Χριστός παρουσιάζεται στο Ναό μπροστά στον Άγιο Συμεών, ο οποίος Tον υποδέχεται μαζί με τη Μητέρα του και δηλώνει στον Κύριο ότι είναι έτοιμος πλέον για να πεθάνει.Ο Μπαχ έγραψε μια συγκλονιστική σύνθεση με θέμα τον πόθο του ανθρώπου για την Ουράνια Πατρίδα, για να φθάσει πέρα από την επίγεια «κοιλάδα του Κλαυθμώνος».

 

 Ο βαρύτονος τραγουδάει τρεις άριες απευθυνόμενος στην ίδια την ψυχή Του, ενώ τον συνοδεύουν απλές κατανυχτικές μελωδίες θεϊκής ομορφιάς. Η πρώτη είναι ένας στεναγμός ανακούφισης καθώς πλησιάζει το τέλος της ζωής: «Έχω αρκετά. Έχω δεχθεί το Σωτήρα, την ελπίδα των πιστών στην αγκαλιά μου που Τον λαχταρούσε. Έχω αρκετά. Αντίκρισα Εκείνον, η πίστη μου έχει αγκαλιάσει τον Ιησού και σήμερα θα άφηνα με χαρά αυτόν τον κόσμο. Μοναδική ελπίδα μου είναι ο Ιησούς ότι θα γίνει δικός μου κι εγώ δικός Του. Στηρίζομαι σ’ Αυτόν με πίστη και όπως ο Συμεών, διακρίνω ήδη τη χαρά αυτής της άλλης ζωής. Ας Τον ακολουθήσουμε. Είθε ο Κύριος να με απελευθέρωνε από τα δεσμά της ανθρώπινης μορφής μου- Είθε η ημέρα της αναχώρησής μου να είχε φθάσει με χαρά τότε θα έλεγα στον κόσμο: «Έχω αρκετά». 
 Στο δεύτερο μέρος η μουσική γίνεται ήρεμη, απαλή σα νανούρισμα και η ψυχή παρακινείται να κλείσει τα μάτια της στη ζωή για πάντα: «Αναπαυθείτε τώρα κουρασμένα μάτια- κλείστε απαλά και ειρηνικά. Κόσμε, δε μένω άλλο πια εδώ. Σε αποκηρύσσω, ώστε το πνεύμα μου να αναθάλλει. Εδώ τα πάντα είναι δυστυχία, εκεί όμως θα αντικρίσω γλυκιά ειρήνη, τέλεια ανάπαυση».
Σ’ αυτό το σημείο εκφράζεται μια θερμή παράκληση: «Θεέ μου! Πότε θα με καλέσεις να έλθω ειρηνικά κοντά Σου, να ξαπλώσω στη δροσερή γη και ν’ αναπαυθώ εκεί σε Σένα;». Η ψυχή πεθαίνει γι’ αυτόν τον κόσμο και τον αποχαιρετά: «Καληνύχτα κόσμε!». Η μελωδία σταματά και το μόνο που ακούγεται τώρα είναι το χαμηλόφωνο ψιθύρισμα ενός εκκλησιαστικού οργάνου, συμβολίζοντας το πέρασμα του Θανάτου. Στο τρίτο μέρος η ψυχή, απελευθερωμένη από τα γήινα δεσμά, ξεπηδά από το σώμα και εισέρχεται στην αιωνιότητα. Η μουσική αντανακλά το ανάλαφρο, φτερούγισμα, την ελευθερία και την έκταση ενός πουλιού που πετά ψηλά: «Αγαλλιάζω στο θάνατο μου»…….

 

 

 Κάθονταν ώρες ολόκληρες και ρέμβαζε σκεπτόμενος βαθιά αυτά που του αποκάλυπτε αυτή η καντάτα ,η οποία του μετέδιδε κάτι τόσο βαθύ,οπου τίποτα άλλο στον κόσμο δεν του φαινόνταν τόσο σημαντικό……..Η Άλισον πιστεύει ότι ο Μπαχ έπαιξε σημαντικό ρόλο στο να πιστέψει ο Ευγένιος στο Θεό.
 

Πηγή-π.Σεραφείμ Ρόουζ-Η ζωή και το έργο του   (ιερομ.Δαμασκηνού)-Εκδόσεις’’Μυριόβιβλος’’

Bach Cantata Translations BWV 82 - "Ich habe genug"

Cantata for the Purification of Mary
1. Arie B Ich habe genug, Ich habe den Heiland, das Hoffen der Frommen, Auf meine begierigen Arme genommen; Ich habe genug!   Ich hab ihn erblickt,   Mein Glaube hat Jesum ans Herze gedrückt;   Nun wünsch ich, noch heute mit Freuden   Von hinnen zu scheiden.	1. Aria B I have enough, I have taken the Savior, the hope of the righteous, into my eager arms; I have enough!   I have beheld Him,   my faith has pressed Jesus to my heart;   now I wish, even today with joy   to depart from here.
2. Rezitativ B Ich habe genug. Mein Trost ist nur allein, Daß Jesus mein und ich sein eigen möchte sein. Im Glauben halt ich ihn, Da seh ich auch mit Simeon Die Freude jenes Lebens schon. Laßt uns mit diesem Manne ziehn! Ach! möchte mich von meines Leibes Ketten Der Herr erretten; Ach! wäre doch mein Abschied hier, Mit Freuden sagt ich, Welt, zu dir: Ich habe genug.	2. Recitative B I have enough. My comfort is this alone, that Jesus might be mine and I His own. In faith I hold Him, there I see, along with Simeon, already the joy of the other life. Let us go with this man! Ah! if only the Lord might rescue me from the chains of my body; Ah! were only my departure here, with joy I would say, world, to you: I have enough.
3. Arie B Schlummert ein, ihr matten Augen, Fallet sanft und selig zu!   Welt, ich bleibe nicht mehr hier,   Hab ich doch kein Teil an dir,   Das der Seele könnte taugen.   Hier muß ich das Elend bauen,   Aber dort, dort werd ich schauen   Süßen Friede, stille Ruh.	3. Aria B Fall asleep, you weary eyes, close softly and pleasantly!   World, I will not remain here any longer,   I own no part of you   that could matter to my soul.   Here I must build up misery,   but there, there I will see   sweet peace, quiet rest.
4. Rezitativ B Mein Gott! wenn kömmt das schöne: Nun! Da ich im Friede fahren werde Und in dem Sande kühler Erde Und dort bei dir im Schoße ruhn? Der Abschied ist gemacht, Welt, gute Nacht!	4. Recitative B My God! When will the lovely 'now!' come, when I will journey into peace and into the cool soil of earth, and there, near You, rest in Your lap? My farewells are made, world, good night!
5. Arie B Ich freue mich auf meinen Tod, Ach, hätt' er sich schon eingefunden.   Da entkomm ich aller Not,   Die mich noch auf der Welt gebunden.	5. Aria B I delight in my death, ah, if it were only present already!   Then I will emerge from all the suffering   that still binds me to the world.