Αφιέρωμα σε Έλληνες Ποντίους της Κύπρου

Αφιέρωμα σε Έλληνες Ποντίους της Κύπρου

Το φετινό Ημερολόγιο του Συνδέσμου Μικρασιατών Κύπρου, με ειδικό αφιέρωμα στους Ελληνοπόντιους της Κύπρου, δεν συνιστά απλώς τη συνέχεια των μαρτυρικών αφηγήσεων από τις νεότερες γενιές των προσφύγων της Μικράς Ασίας στον τόπο μας, συμβάλλοντας στη συγκρότηση της πολύπτυχης Προφορικής Ιστορίας και αφυπνίζοντας τη συνείδηση της συλλογικής μνήμης του Μικρασιατικού Ελληνισμού· αποτελεί συνάμα έναν συμπεριληπτικό απολογισμό της ακαταπόνητης εκδοτικής δραστηριότητας του Συνδέσμου όσον αφορά στα περιεχόμενα των δέκα προηγούμενων Ημερολογίων (2013-2022) σε μια συλλεκτική σειρά άρτιας αισθητικής επιμέλειας.

Τα όσα τονίζει στον επίλογο του προϊδεαστικού της προλόγου η πρόεδρος του Συνδέσμου Μόνα Σαββίδου Θεοδούλου είναι ενδεικτικά των στόχων, που εμφαίνουν τα θησαυρίσματα των ημερολογιακών αυτών επιτευγμάτων: «Ίσως να φωτίσαμε κάπως τους δρόμους του τραγικού παρελθόντος της καταστροφής για να μην ξεχαστούν, για να δοθεί και σε άλλους η ευκαιρία να εγκύψουν, να ερευνήσουν, να μελετήσουν, να προσθέσουν σ’ αυτά και το δικό τους παρόν, ώστε να διευρυνθεί το μέλλον, ώστε να παγιωθεί η μνήμη. Ώστε να γνωρίζουν οι απανταχού Έλληνες ότι στην Κύπρο οι απόγονοι των Μικρασιατών προσφύγων του 1922, θυμούνται και τιμούν τον αγώνα επιβίωσης των προγόνων τους, αντλώντας από τις αρετές της ψυχής τους, το ψυχικό σθένος, την καρτερία, τη στωικότητα, την αξιοπρέπεια και την αγάπη στον άνθρωπο και τη δικαιοσύνη. Ώστε να μπορούμε με περηφάνεια να λέμε “από τη μαρτυρική αυτή γωνιά του Ελληνισμού” Μικρασία, χαίρε!».

Η ίδια επίσης συντάσσει στις πρώτες από τις 405 σελίδες του Ημερολογίου το Χρονολόγιο της Ιστορίας του Παρευξείνιου Ελληνισμού κατά τον 19ο και τον 20ό αιώνα, φωτίζοντας τους κυριότερους σταθμούς της οικονομικής, εμπορικής και πολιτιστικής άνθησης στις πόλεις του Πόντου, τους ατελέσφορους εθνικούς αγώνες για τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους υπό ελληνική εντολή, τους απηνείς διωγμούς και τη μεθοδευμένη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου από τους Νεοτούρκους και τους Κεμαλικούς, καθώς και την οδυνηρή διασπορά τους στους δρόμους της προσφυγιάς πριν και μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923.

Εν συνεχεία παρατίθενται οι ονομασίες των Ελληνοποντιακών Πολιτιστικών και Αθλητικών Συλλόγων, όπως και των προέδρων τους στις πόλεις της Κύπρου, ένα σημείωμα για τη δράση της Ένωσης Ελλήνων Ποντίων Κύπρου και του Κέντρου Νεότητας «Παναγία Σουμελά», που υπογράφει η πρόεδρος του Σωματείου Λίνα Φενερίδου, η οποία στο πλαίσιο εδώ των παραδοσιακών και επώνυμων στίχων για τον Πόντο αναλύει το εμβληματικό ποίημα του Καβάφη «Πάρθεν».

Σημαντική η ενότητα που διασώζει τους επιμνημόσυνους λόγους τόσο κατά την περσινή επέτειο της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη μεγαλύτερη τραγωδία της Νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας όσο και κατά την καθιερωμένη Ημέρα Μνήμης, τη 14η Σεπτεμβρίου, υπέρ των κληρικών και λαϊκών που χάθηκαν στη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, καθώς και όσων Μικρασιατών προσφύγων απεβίωσαν στην Κύπρο. Οι δύο πρώτοι εκφωνήθηκαν σε ναούς της Λευκωσίας και της Λεμεσού αντιστοίχως, ενώ οι άλλοι οκτώ (2014-2021) στον ιερό ναό Αγίας Νάπας Λεμεσού από εκπροσώπους της πολιτικής και πνευματικής ζωής.

Στην επόμενη ενότητα παρουσιάζονται οι σκληρόδετοι τόμοι των ετήσιων Ημερολογίων (2013-2022) του Συνδέσμου, τις θεματικές των οποίων ανέδειξαν με τις ομιλίες τους άνθρωποι των Γραμμάτων σε κατάμεστες αίθουσες εκδηλώσεων ανά την Κύπρο. Οι ομιλητές επισημαίνουν στις περιεκτικές αναφορές και τα εκτενέστερα σχόλια των αποτιμήσεών τους τις λογοτεχνικές εμπνεύσεις από τις αλησμόνητες πατρίδες, τις ζωντανές μνήμες και τις νοσταλγικές αναμνήσεις από τα «ματωμένα χώματα» του Μικρασιατικού προσφυγισμού, όπως και πλειάδα ιστοριών μέσα από παραστατικές αναδιηγήσεις των ευτυχισμένων καιρών και των τραγικών ημερών, επιστολές και ποικιλώνυμα έγγραφα, βιογραφικές αναμνημονεύσεις Μικρασιατών εκπαιδευτικών σε σχολεία της Κύπρου, ποιήματα σε καραμανλήδικη γραφή, τραγούδια, παραμύθια και απαράμιλλες Μικρασιάτικες γεύσεις. Το Ημερολόγιο του 2021, τιμητικό αφιέρωμα στα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων δημοσιευμένες αρχειακές πηγές και μελέτες σχετικές με την Κύπρο και την Παλιγγενεσία, ενώ το επίσης επετειακό Ημερολόγιο του 2022 αποτίει με τα αξιόλογα κείμενά του φόρο τιμής στον ένα αιώνα αείζωης μνήμης του Μικρασιατικού Ελληνισμού.

Στις τελευταίες σελίδες του παρόντος Ημερολογίου, με επιμέλεια εορτολογίου της Αντωνίας Προδρόμου και που διανθίζεται με μονοπρόσωπες, οικογενειακές και κειμηλιακές φωτογραφίες, οι απόγονοι Μικρασιατών προσφύγων, καταγράφοντας συγκινητικές προγονικές μαρτυρίες αναζωπυρώνουν την περηφάνεια για τις ελληνικές κοιτίδες της καταγωγής τους.

 πηγή