Ἡ τιμή τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ στή Ρωσία

Ἀθανάσιος Ζωϊτάκης

 

Καμιά προσωπικότητα τῶν χρόνων τῆς τουρκοκρατίας δέν ἔχει ἀπασχολήσει τόσο πολύ τήν ἑλληνική ἐπιστήμη, ὅσο ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Ὡστόσο, στήν ἱστοριογραφία μέχρι σήμερα ὑπάρχει ἡ ἀντίληψη ὅτι ἡ τιμή τοῦ Ἁγίου σχεδόν ἀποκλειστικά εἶναι περιορισμένη στόν ἑλληνικό χῶρο.

Στήν παρούσα ἔρευνα γιά πρώτη φορά παρουσιάζεται στό ἐπιστημονικό κοινό ἡ ἀπήχηση τῆς διδασκαλίας τοῦ Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ στή Ρωσία.

Στό γλωσσικό ἐμπόδιο καί τίς μακρινές ἀποστάσεις δυστυχῶς ὀφείλεται τό γεγονός ὅτι ἡ ἑλληνική καί ἡ ρωσική ἐπιστήμη ἀποτελοῦν δύο διαφορετικούς κόσμους μέ λίγη γνώση γιά τόν ἄλλον. Αὐτό ἀφορᾶ ἰδιαιτέρως τίς μελέτες σχετικῶς πρός τή νέα καί τή σύγχρονη ἱστορία.

Μέχρι τίς ἀρχές τοῦ 2000 τό ὄνομα τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ στή Ρωσία ἦταν σχεδόν ἄγνωστο. Ὥς τό 2008 δέν ὑπῆρχε οὔτε στά Δίπτυχα τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας.

Πιστεύω ὅτι ἡ τιμή τοῦ Ἁγίου δέν διαδόθηκε μεταξύ τοῦ ρωσικοῦ λαοῦ, ἐπειδή ὁ Κοσμᾶς Αἰτωλός μέχρι πρίν ἀπό λίγες δεκαετίες ἦταν σχεδόν ἄγνωστος, ἀκόμη καί στόν τόπο του (μέ ἐξαίρεση τίς περιοχές ὅπου εἶχε περάσει μέ τίς περιοδεῖες του). Τήν ἐποχή ἐκείνη δέν εἶχε γίνει ἀκόμη ἡ ἁγιοκατάταξη τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ οὔτε ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο.

Πρό τῆς ἐπαναστάσεως τοῦ 1917 γιά τόν ἅγιο Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό στή Ρωσία κυκλοφόρησαν ἐλάχιστα μόνο δημοσιεύματα (τό πιό ἀξιόλογο ἀπό αὐτά εἶναι ἡ μετάφραση τοῦ βίου του ἀπό τό Νέο Μαρτυρολόγιο τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου).

pravoslavie.